Ιανουάριος 2003, ο Καθηγητής Νευρολογίας του ΑΠΘ Σταύρος Μπαλογιάννης που έφυγε από κοντά μας, στις 10/11/2023, διοργάνωσε το 1ο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας για τη Βελτίωση της ποιότητος Ζωής των Χρονίως Νευρολογικώς Πασχόντων και μού είχε κάνει την τιμή, ως 6/ετή φοιτητή της Ιατρικής να παρουσιάσω μία εργασία μου για την αξιολόγηση των καθημερινών δραστηριοτήτων παρκινσονικών ασθενών. Ένας φοιτητής ιατρικής έγραφε, λοιπόν:
Ένα Ιατρικό Συνέδριο στην Πόλη των αιώνων, στην πάλαι ποτέ Κωνσταντινούπολη, στη σύγχρονη Ισταμπούλ, στο σταυροδρόμι των πολιτισμών, των θαλασσών και των ηπείρων, των ανθρώπων και των προορισμών. Δύσκολα θα μπορούσε η ‘Ελληνική Εταιρία για την Βελτίωση της ποιότητος Ζωής των Χρονίως Νευρολογικώς Πασχόντων’ να διαλέξει καλύτερο τόπο για τη διεξαγωγή του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου της. Οι χρόνιες νευρολογικές νόσοι αναδεικνύονται σε πραγματική μάστιγα της εποχής μας, καθώς εμφανίζονται με διαρκώς αυξανόμενη συχνότητα, ταλανίζοντας επί μακρόν πολλούς ασθενείς, με δυσμενέστατες επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ίδιων και των οικογενειών τους. Καθώς ο μέσος όρος ζωής βαίνει αυξανόμενος και με δεδομένο πως τα νευρολογικά νοσήματα απαντώνται συχνότερα στις μεγαλύτερες ηλικίες, πολλαπλασιάζεται το ενδιαφέρον της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας γύρω από τις επιπτώσεις, τα αίτια και τις προοπτικές θεραπείας τους.
Αδιευκρίνιστες, οι περισσότερες, στα αίτιά τους, πολύχρονες στη διάρκειά τους και ανίατες -επιδεχόμενες ουσιαστικά μόνον συμπτωματική αντιμετώπιση- στη θεραπεία τους, οι χρόνιες νευρολογικές παθήσεις αποσαθρώνουν ποιοτικά τη ζωή των πασχόντων και διαχέουν τη νοσηρότητά τους στο περιβάλλον των οικείων τους. Αρρώστιες που κρατούν τους παθογενετικούς τους μηχανισμούς καλά κρυμμένους στις ανεξερεύνητες δομές του νευρικού συστήματος (του πιο γοητευτικού και συνάμα λιγότερο κατανοητού απ’ όλα τα συστήματα), αρρώστιες με ύπουλη εισβολή, που πολιορκούν επίμονα, για χρόνια, την ψυχοσωματική ισορροπία των ασθενών, έως ότου αλώσουνε κάθε τους καθημερινή δραστηριότητα. Συνεπή στην επιδείνωση και στο αναπότρεπτο της εξέλιξής τους, τα νοσήματα αυτά εκφυλίζουν καθημερινά την αξιοπρέπεια των πασχόντων, περιορίζουν ασφυκτικά τις δυνατότητές τους και αυξάνουν την εξάρτησή τους από το περιβάλλον των οικείων τους.
Οι δορυφορικές εκδηλώσεις, τοποθετημένες στο ατμοσφαιρικό φόντο της Κωνσταντινούπολης άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στην παρακαταθήκη των αναμνήσεων και των εμπειριών μου. Πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου ήταν ο Έλληνας Καθηγητής Νευρολογίας του Α.Π.Θ. Σταύρος Μπαλογιάννης. Ο άνθρωπος αυτός δεν είναι μόνον ένας ξεχωριστός επιστήμονας και ακαδημαϊκός δάσκαλος. Πολύπτυχος στα ενδιαφέροντά του και με την αύρα μιας βαθιάς εσωτερικότητας να περιβάλλει κάθε του κίνηση, εκτός από το διδακτικό, ερευνητικό και κλινικό του έργο εμφανίζει αξιόλογη δραστηριότητα και στον ακαδημαϊκό χώρο της θεολογίας. Με πλούσιο συγγραφικό έργο στον τομέα της νευροφυσιολογικής αντίληψης του υπερβατικού – ‘θεϊκού’ αποτελεί έναν εκ των πρωτοπόρων της ‘νευροθεολογίας’, αυτού του ρηξικέλευθου επιστημονικού πεδίου που ανατέλλει στον χώρο των νευροεπιστημών.
Η τελετή έναρξης του συνεδρίου έλαβε χώρα στις 30 Ιανουαρίου, ανήμερα της εορτής των Τριών Ιεραρχών. Το πρωί της ίδιας μέρας παρακολουθήσαμε τη θεία λειτουργία στον ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, χοροστατούντος του οικουμενικού πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου. Στο τέλος της ακολουθίας ο οικουμενικός πατριάρχης χειροθέτησε τον κ. Μπαλογιάννη σε Άρχοντα Ακτουάριο του Πατριαρχείου (τίτλος που απεδίδετο, κατά το Βυζάντιο, σε διακεκριμένους ιατρούς της αυτοκρατορικής αυλής), αναγνωρίζοντας το έργο και την προσφορά του. Τότε ακούσαμε όλοι τον καθηγητή, περιενδεδυμένον με τα διάσημα του οφικίου του μπροστά στον οικουμενικό πατριάρχη, να λέει συγκινημένος: «….ουδέν έπραξα άξιον τιμής ώστε να ευρίσκομαι ενώπιον της υμετέρας Θειοτάτης Παναγιότητος, επιτρέψτε μου, λοιπόν, να μεταφέρω την τιμή που μού αποδίδετε στους ασθενείς μου και στον χρόνιο πόνο τους...» Πάλι ο ανθρώπινος πόνος, για την ανακούφιση του οποίου βρεθήκαμε στη Βασιλεύουσα, ο Πατριάρχης Πόνος λαμπροφορεμένος με άμφια, ο πόνος εσταυρωμένος πίσω από την Αγία Τράπεζα, ο πόνος κρεμασμένος απ’ την Ωραία Πύλη σαν τον Γρηγόριο Ε’, ο πόνος των παρκινσονικών, ο πόνος της θυσίας του κάθε γιατρού, ο πόνος ενταφιασμένος στον περίβολο της Παναγιάς της Μπαλουκλιώτισσας στα συλημένα μνήματα των πατριαρχών, δίπλα στη μισοσβησμένη επιγραφή: «Επιστήμη ιατρού ανυψώσει κεφαλήν αυτού και έναντι μεγιστάνων δοξασθήσεται».
Καλό ταξίδι, σεβαστέ μας Καθηγητά
* MD, MSc, PhD Ψυχίατρος - Διδάκτωρ Παν/μιου Αθηνών, Πρόεδρος ΔΣ ΚΕΘΕΑ, Μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας
