Η 89η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) πλησιάζει και, όπως κάθε χρόνο, η πολιτική και οικονομική ατζέντα συγκεντρώνεται στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Φέτος, ωστόσο, το ενδιαφέρον για τον χώρο του αυτοκινήτου είναι διπλό, καθώς για πρώτη φορά στο πλαίσιο της ΔΕΘ θα φιλοξενηθεί η έκθεση Auto Thessaloniki, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερο βάρος στις συζητήσεις γύρω από την αγορά και την τεχνολογία των τεσσάρων τροχών.
Η συγκυρία δεν είναι τυχαία: η ελληνική αγορά αυτοκινήτου δείχνει σημάδια ανάκαμψης, αλλά η ηλεκτροκίνηση εξακολουθεί να κινείται με χαμηλούς ρυθμούς σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Τα προγράμματα επιδότησης έχουν δώσει ώθηση, όμως τα κονδύλια εξαντλούνται γρήγορα και οι καταναλωτές αναμένουν ένα πιο σταθερό πλαίσιο. Έτσι, η ΔΕΘ – και φέτος με «αυτοκινητικό χρώμα» – θεωρείται το κατάλληλο βήμα για να ανακοινωθεί ένα νέο σχέδιο.
Το ερώτημα παραμένει: θα δούμε νέα μέτρα για την τόνωση της αγοράς και την προώθηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή θα περιοριστεί η κυβέρνηση σε απολογισμό των υπαρχόντων δράσεων; Ακολουθούν τα βασικά σενάρια που συζητούνται.
Επιδότηση ηλεκτρικών αυτοκινήτων: συνέχεια ή νέα αρχή;
Η εμπειρία από τα προηγούμενα προγράμματα («Κινούμαι Ηλεκτρικά 1–3») έδειξε ότι η ζήτηση για ηλεκτρικά και plug-in υβριδικά οχήματα αυξάνεται όταν υπάρχουν ξεκάθαρα οικονομικά κίνητρα. Το πιο πρόσφατο πρόγραμμα, με ανώτατη επιδότηση έως 9.000 ευρώ για αμιγώς ηλεκτρικά Ι.Χ., θεωρείται επιτυχημένο, αλλά οι πόροι του εξαντλήθηκαν νωρίτερα από το αναμενόμενο.
Στο τραπέζι βρίσκεται το ενδεχόμενο νέας γενιάς επιδοτήσεων, με περισσότερη έμφαση σε κοινωνικά κριτήρια – νέοι έως 29 ετών, πολύτεκνες οικογένειες και ΑΜΕΑ – ώστε η αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου να μην αποτελεί πολυτέλεια. Παράλληλα, συζητείται η διατήρηση του bonus απόσυρσης, που λειτούργησε θετικά για την ανανέωση του στόλου. Αν όλα αυτά επιβεβαιωθούν, θα μιλάμε για ένα ουσιαστικό «restart» στην πολιτική ηλεκτροκίνησης.
Leasing με κρατική στήριξη: νέο εργαλείο για ευάλωτα νοικοκυριά
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ιδέες που έχουν ακουστεί το τελευταίο διάστημα είναι η εφαρμογή του κοινωνικού leasing. Πρόκειται για ένα μοντέλο όπου το κράτος θα καλύπτει σημαντικό μέρος του κόστους μακροχρόνιας μίσθωσης ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, με στόχο να το καταστήσει προσιτό ακόμη και σε νοικοκυριά που αδυνατούν να το αγοράσουν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται προϋπολογισμός ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ για το πρόγραμμα αυτό, το οποίο θα περιλαμβάνει και την εγκατάσταση οικιακού φορτιστή. Αν η εξαγγελία γίνει στη ΔΕΘ, θα πρόκειται για μια σημαντική αλλαγή φιλοσοφίας, καθώς η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να ανοίξει την αγορά της ηλεκτροκίνησης σε ένα ευρύτερο κοινό.
Φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις
Πέρα από τις άμεσες επιδοτήσεις, αναμένεται ότι θα τεθεί επί τάπητος και το ζήτημα των φορολογικών ελαφρύνσεων. Σενάρια κάνουν λόγο για:
• απαλλαγή ή μείωση τελών κυκλοφορίας για ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα,
• μειωμένο ΦΠΑ σε συγκεκριμένες κατηγορίες,
• δυνατότητα ταχύτερης απόσβεσης για εταιρικούς στόλους.
Οι επιχειρήσεις πιέζουν για τέτοιες παρεμβάσεις, καθώς η ανανέωση στόλου με ηλεκτρικά Ι.Χ. και van θα μπορούσε να μειώσει δραστικά τα λειτουργικά τους κόστη. Αν υπάρξει τέτοια πρόβλεψη, θα ενισχυθεί και η αγορά εταιρικών οχημάτων, που αποτελεί παραδοσιακά «μοχλό» ανάπτυξης.
Υποδομές φόρτισης: το αδύναμο σημείο
Όσο κι αν ενισχυθεί η ζήτηση για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, παραμένει ανοιχτό το ζήτημα των υποδομών φόρτισης. Σήμερα, η Ελλάδα υστερεί σημαντικά σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με αποτέλεσμα πολλοί οδηγοί να διστάζουν να στραφούν στην ηλεκτροκίνηση. Ένα πιθανό πακέτο κινήτρων για εγκατάσταση φορτιστών σε κατοικίες και πολυκατοικίες, αλλά και νέες χρηματοδοτήσεις για δημόσιους ταχυφορτιστές, θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα.
Η ΔΕΘ ίσως αποτελέσει την ευκαιρία να ανακοινωθούν νέες χρηματοδοτήσεις μέσω ΕΣΠΑ ή Ταμείου Ανάκαμψης, κάτι που θα δημιουργήσει το αναγκαίο υπόβαθρο για τη μαζική υιοθέτηση των EVs.
Στρατηγικός στόχος έως το 2030
Αν και η επικαιρότητα εστιάζει στις βραχυπρόθεσμες επιδοτήσεις, είναι πιθανό ο πρωθυπουργός να θέσει και έναν μεσοπρόθεσμο στρατηγικό στόχο: π.χ. συγκεκριμένο ποσοστό των νέων ταξινομήσεων που θα πρέπει να είναι ηλεκτρικές μέχρι το 2030. Ένα τέτοιο πλαίσιο θα λειτουργούσε καθοδηγητικά τόσο για την αγορά όσο και για τους καταναλωτές, δίνοντας σαφή εικόνα για την κατεύθυνση της χώρας.
Τα σενάρια... ως σημείο αναφοράς
Αν και όλα τα παραπάνω παραμένουν στο επίπεδο των σεναρίων, είναι σαφές ότι η ηλεκτροκίνηση και η αγορά αυτοκινήτου θα βρεθούν στο επίκεντρο των ανακοινώσεων της 89ης ΔΕΘ. Η φετινή παρουσία της Auto Thessaloniki ενισχύει τον ρόλο της έκθεσης ως σημείο αναφοράς για τις εξελίξεις στον κλάδο, στέλνοντας το μήνυμα ότι το αυτοκίνητο αποκτά κεντρική θέση στην πολιτική και οικονομική συζήτηση.
Το αν αυτό θα γίνει μέσω επιδοτήσεων, leasing ή φορολογικών ελαφρύνσεων θα φανεί σύντομα. Μέχρι τότε, οι προσδοκίες παραμένουν υψηλές και η αγορά κρατά την ανάσα της. Η ΔΕΘ δεν είναι απλώς μια έκθεση – είναι το βήμα όπου διαμορφώνεται η επόμενη μέρα για τον κλάδο του αυτοκινήτου στην Ελλάδα.
