Ξημέρωμα στην Ελευσίνα. Το φως πέφτει πάνω στα Canadair που περιμένουν στη σειρά, με τα φτερά τους να γυαλίζουν ακόμα από την υγρασία της νύχτας. Οι περισσότεροι βλέπουν σ’ αυτά τα αεροπλάνα το τελευταίο ανάχωμα απέναντι στη φωτιά. Το βλέμμα όλων στρέφεται στους πιλότους που με θάρρος και επιμονή βουτούν στις φλόγες.
Όμως, πίσω από κάθε απογείωση, πριν καν ο ήλιος φανεί στον ορίζοντα, έχουν προηγηθεί αμέτρητες ώρες αθέατης δουλειάς. Εκεί, στα υπόστεγα της 112 Πτέρυγας Μάχης, οι τεχνικοί είναι οι άνθρωποι που δίνουν ζωή στα αεροσκάφη.
«Από μικρός ήθελα να γίνω μηχανικός αεροσκαφών», λέει ο Ανθυπασπιστής τεχνικός, Σωτηρόπουλος Σωτήρης, 46 χρονών, που υπηρετεί στη Μοίρα Συντηρήσεως Αεροσκαφών από το 2010. «Στα πυροσβεστικά αεροπλάνα με ώθησε η διάθεση να συνεισφέρω κι εγώ από το δικό μου μετερίζι στο κοινωνικό σύνολο. Να δώσω μάχη απέναντι στις πυρκαγιές που κάθε καλοκαίρι απειλούν σπίτια, ζωές, ολόκληρες περιοχές».
Ένα 24ωρο σε επιφυλακή
Η καθημερινότητα στη Μοίρα είναι σκληρή. Κατά την πυροσβεστική περίοδο, οι τεχνικοί ζουν σε ρυθμό 24ωρης επιφυλακής. Μία μέρα on, μία μέρα off. Στην πράξη, αυτό σημαίνει αμέτρητες ώρες μέσα στα υπόστεγα, με το άγχος ότι κάθε λεπτό μπορεί να σημάνει συναγερμός. «Από το πρώτο φως μέχρι το τελευταίο είμαστε εδώ», εξηγεί ο Σ. Σωτηρόπουλος. «Αν χρειαστεί να επιχειρήσουν τα αεροσκάφη, θα είμαστε όλη την ημέρα στην εξυπηρέτηση ή στην αντιμετώπιση βλαβών. Έχει τύχει να υπερβούμε το 24ωρο, να συνεχίσουμε και την επόμενη βάρδια για να είναι έτοιμα τα αεροπλάνα την άλλη μέρα».
Η συντήρηση δεν είναι ποτέ απλή υπόθεση. Υπάρχουν οι προγραμματισμένες εργασίες –αυτές που αντιστοιχούν σε ώρες πτήσης– και οι απρόβλεπτες, οι βλάβες που μπορεί να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή. «Όταν έρχεται βλάβη, το αεροσκάφος μπαίνει στο υπόστεγο, αναλαμβάνει ο ειδικός, ακολουθεί τη βιβλιογραφία, κάνει troubleshooting. Με τα χρόνια έχει συσσωρευτεί τεράστια εμπειρία. Το κάνουμε με μία σκέψη: να βγει το Canadair έτοιμο στον αέρα».
Οι μνήμες από μεγάλες επιχειρήσεις είναι χαραγμένες ανεξίτηλα. Ο ανθυπασπιστής θυμάται τη φωτιά στην Εύβοια, όταν βρέθηκε στο κλιμάκιο 111 του Βόλου: «Επιχειρούσαμε σε συνθήκες πολέμου. Ο καπνός είχε φτάσει στο αεροδρόμιο, φορούσαμε μάσκες. Το βράδυ, που τα αεροπλάνα δεν μπορούσαν να πετάξουν, βλέπαμε απέναντι το νησί να καίγεται. Ήμασταν ξάγρυπνοι, ξέραμε ότι σε τρεις ώρες θα ξαναμπαίναμε στη μάχη. Εκείνες οι εικόνες δεν ξεχνιούνται. Στεκόμασταν όλοι μαζί, συνάδελφοι, και συγκινούμασταν. Δεν μπορούσαμε να δεχτούμε ότι δεν κάναμε κάτι εκείνη τη στιγμή».
Ανθρώπινη αλυσίδα
Όταν ένα Canadair ρίχνει τόνους νερού πάνω από τις φλόγες, το κοινό βλέπει μόνο το εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Πίσω, όμως, κρύβεται μια αλυσίδα δεκάδων ανθρώπων. «Από τον μηχανικό που θα ξεσφίξει ένα μπουλόνι μέχρι τον μεταφορέα που θα φέρει ένα ανταλλακτικό νύχτα, όλοι είναι κρίκος αυτής της αλυσίδας», λέει ο Σ. Σωτηρόπουλος. «Για να γίνει μια ρίψη, έχουν προηγηθεί εκατοντάδες ώρες δουλειάς. Αν τα αεροπλάνα δεν είναι στον αέρα, υπάρχει πάντα πολύ σοβαρός λόγος. Κανείς μας δεν αφήνει τίποτα στην τύχη».
Η δουλειά δεν μετριέται σε ωράρια. Μετριέται σε πρόσωπα. Οι τεχνικοί και οι πιλότοι μοιράζονται το ίδιο άγχος και την ίδια ευθύνη. Μια κουβέντα πριν την απογείωση, ένα νερό που προσφέρει ο ένας στον άλλο, το βλέμμα όταν το αεροπλάνο επιστρέφει σώο. «Υπήρξαν φορές που όλοι μας δουλέψαμε πέρα από το ανθρωπίνως δυνατό», θυμάται ο Σωτηρόπουλος. «Κι όμως δεν υπήρξε καμία γκρίνια. Γιατί ξέραμε ότι αυτό που κάναμε εκείνη τη στιγμή ήταν για να σωθούν σπίτια και άνθρωποι».
Όσοι τα ξέρουν από κοντά, μιλούν για τα Canadair σαν να είναι ζωντανοί οργανισμοί, με δεκαετίες υπηρεσίας. Κάθε ήχος, κάθε δόνηση μπορεί να σημαίνει κάτι. Οι τεχνικοί έχουν μάθει να τα «ακούν», να τα «διαβάζουν» και να προλαβαίνουν τις βλάβες. Είναι μια σχέση σχεδόν προσωπική. Το αεροπλάνο δεν είναι απλώς μηχανή, είναι σύντροφος στη μάχη, και η επιβίωση του πιλότου εξαρτάται απόλυτα από το χέρι που το συντήρησε.
Λίγοι γνωρίζουν ωστόσο το κόστος που πληρώνουν οι οικογένειές τους. Τα ξενύχτια, τις απουσίες, το άγχος. «Πολλές φορές γυρίζουμε σπίτι όταν ο κόσμος πάει στη δουλειά», λένε οι τεχνικοί. Ορισμένοι έχουν μάθει να μετρούν το καλοκαίρι όχι σε μέρες διακοπών αλλά σε βάρδιες ετοιμότητας. Κι όμως, η αίσθηση καθήκοντος υπερισχύει. «Ξέρουμε γιατί το κάνουμε. Για να μπορεί ένα χωριό να μείνει όρθιο».
Η σιωπηλή μάχη
Κάθε καλοκαίρι, οι πυρκαγιές φέρνουν την ίδια αγωνία. Οι εικόνες με τα Canadair που πετούν χαμηλά πάνω από φλόγες έχουν γίνει σύμβολο. Ομως σπάνια ακούγονται οι ιστορίες αυτών που φροντίζουν να απογειώνονται. Ο ανθυπασπιστής Σωτηρόπουλος το συνοψίζει με δυο λόγια: «Αν δείτε μια ρίψη, να ξέρετε ότι από πίσω έχουν δουλέψει δεκάδες άνθρωποι, μέρα και νύχτα. Κι αυτό είναι που δίνει αξία στο έργο μας».
Οι φωτιές θα είναι πάντα μια απειλή για την Ελλάδα. Κάθε Canadair που σηκώνεται στον ουρανό είναι μια μικρή νίκη απέναντι στην καταστροφή. Μια νίκη που δεν ανήκει μόνο στους πιλότους αλλά και στους ανθρώπους που, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ξενυχτούν με ένα κατσαβίδι στο χέρι, το βλέμμα στραμμένο στο ρολόι και το μυαλό τους στις φλόγες που μαίνονται χιλιόμετρα μακριά.
Στην καρδιά της 112 Πτέρυγας Μάχης, εκεί όπου οι μηχανικοί κρατούν ζωντανά τα Canadair, χτυπά ο παλμός μιας άλλης Ελλάδας. Μιας Ελλάδας που δεν παραδίδεται.
