Την πεποίθηση πως «σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας, πρέπει να διαφυλάξουμε τη συνεργασία στην Ευρώπη, τη δημοκρατία μας και τις κοινές μας αξίες» καταθέτουν οι Ελισάβετ Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη και ο Τόμας Τομπέ, σε κοινό τους άρθρο με αφορμή την παρουσίαση της «Ασπίδας της Δημοκρατίας» την περασμένη εμβομάδα.
Αναλυτικά το άρθρο της Ελισάβετ Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κ.Ο. του ΕΛΚ, πρόεδρος της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού και επικεφαλής της αντιπροσωπείας των ευρωβουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, και του Τόμας Τομπέ, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κ.Ο. του ΕΛΚ και εισηγητής στην Ειδική Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την «Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας», έχει ως εξής:
Το άρθρο
Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΕΛΚ ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι φιλόδοξη, τολμηρή και με προοπτική, σχετικά με την «Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας» με αφορμή την παρουσίαση της την περασμένη εβδομάδα. Σε μια περίοδο όπου η Ρωσία και άλλοι δράστες κακόβουλων ενεργειών επιδιώκουν να επηρεάσουν παράνομα δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρώπη, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να βρουν πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να αντιμετωπίσουν αυτές τις προσπάθειες.
Τα τελευταία χρόνια, έχουμε δει αμέτρητα παραδείγματα της Ρωσίας να προσπαθεί να επηρεάσει ευρωπαϊκές εκλογές, παραπληροφορώντας συστηματικά ή μέσω άλλων ενεργειών που αποσκοπούν στην υπονόμευση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς. Πιο πρόσφατα, τεκμηριώθηκαν οι προσπάθειες της Ρωσίας να επηρεάσει τις κοινοβουλευτικές εκλογές της Τσεχίας μέσω «εργοστασίων τρολ» και ξένων επιχειρήσεων. Νωρίτερα φέτος, κατά τη διάρκεια των εκλογών στη Γερμανία, το λεγόμενο φαινόμενο «Doppelgänger» - από τη γερμανική λέξη για το σωσία - προσέλκυσε την προσοχή, όταν ρωσικά συμφέροντα δημιούργησαν αντίγραφα γνωστών ειδησεογραφικών ιστοσελίδων για να διαδώσουν ψευδείς, φιλορωσικές αφηγήσεις.
Ένα ακόμη ευρέως συζητούμενο παράδειγμα ρωσικής ανάμειξης ήταν οι περσινές προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία, οι οποίες χρειάστηκε να επαναληφθούν μετά από αναφορές για επιχειρήσεις ρωσικής επιρροής. Πληροφορίες των υπηρεσιών ασφαλείας αποκάλυψαν συστηματική χρήση ψεύτικων ρωσικών λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με στόχο τον επηρεασμό του δημόσιου διαλόγου, ενώ η εκλογική αρχή της χώρας δέχτηκε μεγάλης κλίμακας κυβερνοεπιθέσεις. Το TikTok ανακοίνωσε ότι διέγραψε 175.000 ψεύτικους ή spam λογαριασμούς μετά τις εκλογές.
Αυτή η πραγματικότητα υπογραμμίζει την ανάγκη η ΕΕ να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την καλύτερη προστασία των δημοκρατικών μας συστημάτων από ξένες παρεμβάσεις. Παρότι καθυστερημένα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα την πρότασή της σχετικά με την «Ασπίδα της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας», περιγράφοντας συγκεκριμένα μέτρα της ΕΕ για την προστασία των δημοκρατιών της Ευρώπης από εξωτερικές απειλές.
Το μήνυμα της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ προς την Επιτροπή είναι σαφές: η εποχή των αποσπασματικών ή εφησυχαστικών λύσεων έχει τελειώσει. Επιθυμούμε μια φιλόδοξη και θαρραλέα ατζέντα μεταρρυθμίσεων για την υπεράσπιση της δημοκρατίας.
Για να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα των δημοκρατιών μας, η ΕΕ πρέπει τώρα να δράσει στους εξής βασικούς τομείς:
Ενίσχυση της ικανότητάς μας να ενεργούμε. Οι τρέχουσες προσπάθειες αναγνώρισης και αντιμετώπισης ξένης παρέμβασης και παραπληροφόρησης πρέπει να ενισχυθούν και να περάσουν στο επόμενο επίπεδο. Στόχος πρέπει να είναι ο εντοπισμός και η αντιμετώπιση επιχειρήσεων επιρροής την ώρα που εκτυλίσσονται, όχι απλώς η ανάλυσή τους εκ των υστέρων. Τα αντίμετρα, όπως οι μηχανισμοί κυρώσεων της ΕΕ, πρέπει να ενσωματωθούν καλύτερα σε αυτή την εργασία. Η δέσμευση της Επιτροπής για τη δημιουργία ενός «Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοκρατικής Ανθεκτικότητας» είναι σημαντική, αλλά πρέπει να αποτελέσει κάτι περισσότερο από ένα συμβολικό γραφείο στο κτίριο Berlaymont. Η νέα δομή πρέπει να λειτουργήσει ως κέντρο αριστείας, να είναι ανεξάρτητη και να διαθέτει βιώσιμη χρηματοδότηση.
Ενίσχυση των εκλογικών μας συστημάτων και υποδομών. Κάθε κράτος μέλος της ΕΕ έχει τις δικές του δημοκρατικές παραδόσεις και εκλογικές διαδικασίες. Ωστόσο, υπάρχουν κοινές δομές και ελάχιστα πρότυπα. Στο πλαίσιο της «Ασπίδας της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας», η ταξινόμηση των εκλογικών συστημάτων ως τμήμα της κρίσιμης υποδομής της ΕΕ, καθώς και η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Συνεργασίας για τις Εκλογές (ECNE), πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα.
Καθιέρωση σαφών ψηφιακών κανόνων εμπλοκής. Η ελευθερία της έκφρασης, και στο διαδίκτυο, είναι θεμελιώδης. Ωστόσο, ακόμη και η ψηφιακή σφαίρα χρειάζεται κανόνες. Ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA) θέτει υποχρεώσεις για τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, όπως η εξασφάλιση δικαιωμάτων των χρηστών για προσφυγή σε περιπτώσεις αναστολής λογαριασμών. Ταυτόχρονα, οι πλατφόρμες οφείλουν να λαμβάνουν μέτρα για την ελαχιστοποίηση της κατάχρησης των συστημάτων τους - όπως η συστηματική διάδοση παραπληροφόρησης κατά τις εκλογές. Πρέπει να γίνουν πιο ενεργητικές στην πρόληψη και ο DSA πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως. Ένα άλλο ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η πρακτική της συγκεκαλυμμένης αγοράς πολιτικής υποστήριξης από influencers.
Στήριξη ανεξάρτητων ΜΜΕ και της κοινωνίας των πολιτών. Η οικοδόμηση κοινωνιών που είναι ανθεκτικές στις επιχειρήσεις επιρροής είναι κρίσιμη. Σε χώρες όπως η Ουγγαρία, ο χώρος για ανεξάρτητα ΜΜΕ και την κοινωνία των πολιτών έχει περιοριστεί σημαντικά. Η ενίσχυση της άμυνας των δημοκρατιών της ΕΕ πρέπει, επομένως, να περιλαμβάνει και την προστασία της ελευθερίας των ΜΜΕ, την ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών και την προώθηση της παιδείας των πολιτών στα μέσα ενημέρωσης, ώστε να μπορούν να αξιολογούν κριτικά τις πληροφορίες και να αντιστέκονται σε εκστρατείες παραπληροφόρησης.
Ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να ανταποκρίνεται σε υβριδικές απειλές. Οι προσπάθειες αποσταθεροποίησης κοινωνιών ή διάβρωσης της δημόσιας εμπιστοσύνης μπορεί να λάβουν πολλές μορφές - από την εργαλειοποίηση μεταναστών για άσκηση πίεσης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, έως το σαμποτάζ ενεργειακών υποδομών. Η ΕΕ πρέπει να εξοπλίσει καλύτερα τους οργανισμούς της ώστε να βοηθούν τα κράτη μέλη στην προστασία τους από τέτοιες υβριδικές επιθέσεις. Αυτό περιλαμβάνει την αποσαφήνιση και την ενίσχυση των εντολών της Europol, της Frontex και της Eurojust.
Νέοι και βελτιωμένοι τρόποι στήριξης των γειτονικών χωρών. Οι γειτονικές προς την ΕΕ χώρες, είναι ακόμη πιο εκτεθειμένες σε απόπειρες ξένης επιρροής σε σύγκριση με τα κράτη μέλη, ιδίως από τη Ρωσία. Το παράδειγμα της Μολδαβίας είναι χαρακτηριστικό. Μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν συστηματικά τη στήριξη της ΕΕ στα αντίμετρα αυτών των χωρών πρέπει να αποτελέσουν θεμέλιο λίθο της «Ασπίδας της Ευρωπαϊκής Δημοκρατίας».
Σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον αυξανόμενης αβεβαιότητας, πρέπει να διαφυλάξουμε τη συνεργασία στην Ευρώπη, τη δημοκρατία μας και τις κοινές μας αξίες. Αναμένουμε ότι η ατζέντα που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα το κάνει αυτό εφικτό στην πράξη.
