Οταν το 2001 ο νομοθέτης εισήγαγε τις διατάξεις των Ανεξάρτητων Αρχών θεωρούσε ότι τα κόμματα θα μπορούσαν να αναζητήσουν και στο τέλος να βρουν την (πολυπόθητη) συναίνεση για την πλήρωση των διοικήσεων των Αρχών. Η πραγματικότητα όμως τον… διέψευσε. Τα κόμματα –κυρίως της αντιπολίτευσης– εκμεταλλευόντουσαν για πολιτικούς λόγους το γεγονός ότι μέχρι το 2019 απαιτούνται η συμφωνία των 4/5 των μελών της Διάσκεψης των Προέδρων (σχεδόν δηλαδή όλες οι πτέρυγες της Βουλής) και έτσι οι Αρχές έμειναν θεωρητικά ακέφαλες, καθώς δεν μπορούσαν να πληρωθούν οι θέσεις. Σημειώνεται ότι ως προς τη θητεία των μελών των Ανεξαρτήτων Αρχών δεν οριζόταν στο σύνταγμα συγκεκριμένη διάρκεια, αλλά απλώς προβλεπόταν το κατά νόμον οριστέον της θητείας.
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήρθε από την πρώτη στιγμή αντιμέτωπη με το συγκεκριμένο πρόβλημα και με την αναθεώρηση του συντάγματος, το 2019, προσπάθησε να το λύσει, τουλάχιστον εν μέρει. Ειδικότερα, το 2019 αναθεωρήθηκε το εισαχθέν το 2001 άρθρο 101Α Σ., με την κύρια τροποποίηση των διατάξεων του εν λόγω συνταγματικού άρθρου να αφορά την απαιτούμενη πλειοψηφία για την επιλογή των μελών των Ανεξαρτήτων Αρχών και τη θητεία των μελών τους. Συγκεκριμένα, μειώθηκε η απαιτούμενη πλειοψηφία στην επιλογή των μελών των Ανεξάρτητων Αρχών στα τρία πέμπτα της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής. Ταυτοχρόνως, η αναθεώρηση του 2019 εισήγαγε τη ρήτρα της «ορισμένης θητείας» των μελών των Ανεξαρτήτων Αρχών, ήτοι θεσμοθετήθηκε η συνταγματική απαίτηση περί πεπερασμένης θητείας των μελών των Ανεξαρτήτων Αρχών.
Και παρά τις συγκεκριμένες αλλαγές, δηλαδή την ανάγκη να συναινέσουν λιγότερα κόμματα, οι Αρχές παραμένουν ακόμα ένας δυσεπίλυτος γρίφος. Αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η αλλαγή δύο διοικήσεων Ανεξάρτητων Αρχών: του Συνηγόρου του Πολίτη, με τον Ανδρέα Ποττάκη να βρίσκεται στη συγκεκριμένη θέση από το 2016, ενώ θα έπρεπε να είχε βρεθεί αντικαταστάτης του το 2022! Η δεύτερη Ανεξάρτητη Αρχή που θα πρέπει να γίνουν αλλαγές είναι η Ανεξάρτητη Αρχή Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, όπου θα πρέπει να αντικατασταθούν ο πρόεδρος, Κ. Μενουδάκος, ο αναπληρωτής διοικητής και τρία από τα έξι μέλη!
Τα συνεχή «όχι»
Ηδη από τον Σεπτέμβρη του 2023 ο πρόεδρος της Βουλής, Κώστας Τασούλας, είχε ξεκινήσει τις επαφές προκειμένου να βρεθεί λύση με τη λήξη της θητείας του κ. Ποττάκη. Το ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά παρέπεμψε το θέμα στις καλένδες, ενώ ο Νίκος Ανδρουλάκης από το βήμα της Βουλής χρησιμοποίησε ως πρόσχημα τις εσωκομματικές διαδικασίες του κόμματος. Στη Διάσκεψη, δε, των Προέδρων τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ επικαλέστηκαν την εν εξελίξει έρευνα για το ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, η οποία βέβαια ξεκίνησε μετά την έναρξη των συνεννοήσεων με τον Κ. Τασούλα και συγκεκριμένα στις 9 Νοέμβρη του 2023! «Υποστηρίζετε ότι φταίμε εμείς για την καθυστέρηση. Είμαστε κυβέρνηση; Πρόεδρος της Βουλής είναι ο κ. Μάντζος; Μόνος σας είπατε τις ημερομηνίες: 26/07/2022 λήγει η θητεία. Μέχρι τον 9ο του 2023 δεν κάνατε τίποτα. Δεκατέσσερις μήνες δεν κάνατε τίποτα. Προτείνατε πρόσωπο τότε; Οχι. Ακούσαμε πρώτη φορά τον Ιούλιο το πρόσωπο. Επί της ουσίας δύο χρόνια δεν κάνατε τίποτα. Ποιος φταίει για την καθυστέρηση, εμείς ή εσείς; Εμείς έχουμε μια συνεπή στάση. Τόσο στην περίπτωση της ΑΔΑΕ όσο και στο θέμα του Συνηγόρου του Πολίτη είπαμε πως όταν υπάρχει εν εξελίξει μια σοβαρή υπόθεση, να τον καλέσουμε στην Επιτροπή Θεσμών ή στη Διάσκεψη των Προέδρων να μας ενημερώσει πού βρίσκεται η υπόθεση αυτή, αν ολοκληρώνεται η έρευνα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα και μετά να συνεδριάσει η Διάσκεψη των Προέδρων και να αποφασίσουμε για την αλλαγή», τόνισε από το βήμα της Βουλής ο Νίκος Ανδρουλάκης.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην πρόσφατη συνέντευξή του στη Φαίη Μαυραγάνη, σχολίασε ότι «ο κ. Ανδρουλάκης μπορεί ενδεχομένως να πάει σε μια αντιπολίτευση που να είναι πολύ κοντά στο «όχι σε όλα», διότι “κλείνει το μάτι” στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, βλέποντας τον ΣΥΡΙΖΑ να καταρρέει. Στρίβει δηλαδή το ΠΑΣΟΚ προς τα αριστερά, γι’ αυτό και συχνά μπορεί να αποκαλώ το ΠΑΣΟΚ “πράσινο ΣΥΡΙΖΑ”».
