Το 2024, που σφραγίστηκε από το τεχνολογικό επίτευγμα του ανανεωμένου μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης GPT-4 από την OpenAI, θα μπορούσε να φέρει ως σύμβολο την κάλπη του… μέλλοντος, καθώς τη χρονιά που αφήνουμε πίσω μας κυριάρχησαν οι καθοριστικές και κάθε είδους εκλογικές αναμετρήσεις, οι οποίες διαμορφώνουν τους όρους ενός νέου πολιτικού περιβάλλοντος για το 2025.
Εκλογές που πραγματοποιήθηκαν άλλες φορές σε συνθήκες νηνεμίας, άλλες φορές σε συνθήκες έντασης και πόλωσης και κάποιες –με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Κουμουνδούρου– που έγιναν μέσα σε συνθήκες απόλυτου… ξεκατινιάσματος.
Στα του ΣΥΡΙΖΑ, ένα από τα πρώτα πράγματα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η καθοριστική διάσπαση της 8ης Νοεμβρίου, με την αποχώρηση του Στέφανου Κασσελάκη και την ανεξαρτητοποίηση βουλευτών.
Στην άλλη πλευρά, το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να… συστηθεί εκ νέου ως αξιωματική αντιπολίτευση, με τον «αναβαπτισμένο» Νίκο Ανδρουλάκη να υπόσχεται… μάχες στη Βουλή. Στην κυβέρνηση, το 2024 ήταν πλούσιο σε έργο, θετικές αξιολογήσεις και εμβληματικές μεταρρυθμίσεις.
Κυβερνητική σταθερότητα
Με το ξεκίνημα του 2024 και συγκεκριμένα στις 3 Ιανουαρίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προέβη και σε μίνι ανασχηματισμό. Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης ανέλαβε υπουργός Προστασίας του Πολίτη, στο υπουργείο Υγείας μετακινήθηκε ο Άδωνις Γεωργιάδης, ενώ υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης τοποθετήθηκε η Δόμνα Μιχαηλίδου. Υφυπουργός Παρά τω Πρωθυπουργώ, αρμόδιος για θέματα επικοινωνίας και ενημέρωσης και κυβερνητικός εκπρόσωπος ορίστηκε ο Παύλος Μαρινάκης.
Ο Φεβρουάριος έφερε σε πρώτο πλάνο το ένα και μοναδικό κοινωνικό μέτωπο που δημιουργήθηκε από τη δυσαρέσκεια και τις κινητοποιήσεις των αγροτών, σε εναρμόνιση με τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο. Η κρίση αποσοβήθηκε με παρέμβαση του ίδιου του πρωθυπουργού, ο οποίος ικανοποίησε αρκετά από τα αιτήματά τους.
Στις 28 Μαρτίου παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση οι Γιάννης Μπρατάκος και Σταύρος Παπασταύρου, ενώ καταψηφίστηκε η πρόταση δυσπιστίας που είχαν υποβάλει από κοινού ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας, με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών.
Τον Απρίλιο, εν όψει ευρωεκλογών, η ΝΔ μπήκε σε προεκλογικό ρυθμό και η υποψηφιότητα του Φρέντη Μπελέρη συζητείται εντόνως εντός και εκτός Ελλάδας, αφού μέχρι τις 2 Σεπτεμβρίου και παρόλο την εκλογή του στην Ευρωβουλή, παρέμενε έγκλειστος σε φυλακές της Αλβανίας.
Στις 9 Ιουνίου η Ελλάδα εκλέγει τους 21 ευρωβουλευτές, με τη ΝΔ να έρχεται πρώτη με ποσοστό 28,31%, μειωμένο σε σχέση με τις εκλογές του 2019 και τ 33,12%. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δηλώνει ότι έλαβε το μήνυμα και προχωράει σε έναν συντηρητικό ανασχηματισμό. Η Νίκη Κεραμέως ανέλαβε το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εργασίας.
Τον Σεπτέμβριο ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανεβαίνει στη ΔΕΘ με το σύνθημα «κάθε μέρα μικρές νίκες». Ταυτόχρονα, η ΝΔ διοργανώνει την εκδήλωση «Πάμε Ρηγίλλης» για τα 50 χρόνια του κόμματος. Εκείνη την περίοδο καταγράφονται και οι πρώτες σκληρές παρατηρήσεις βουλευτών της ΝΔ, κυρίως για θέματα ακρίβειας. Ανάμεσά τους και ο βουλευτής Μάριος Σαλμάς, ο οποίος και διεγράφη.
Στα μέσα Σεπτεμβρίου ανακοινώθηκε ότι ο Απόστολος Τζιτζικώστας αναλαμβάνει το χαρτοφυλάκιο Μεταφορών και Τουρισμού της Κομισιόν.
Τέλος, στις 15 Δεκεμβρίου, με 159 «ναι» υπερψηφίστηκε από τη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2025, σε σύνολο 299 ψηφισάντων βουλευτών.
Από την περασμένη άνοιξη έχει χυθεί πολύ μελάνι για τις δημόσιες παρεμβάσεις του Αντώνη Σαμαρά και του Κώστα Καραμανλή, εξυφαίνοντας σενάρια και φήμες αναταραχής στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας.
Ο πρωθυπουργός αποφάσισε να απαντά στη σφοδρή κριτική του πρώην προέδρου, ενώ ταυτόχρονα έβαλε τέλος στις πρόωρες εκλογές, στην αλλαγή του εκλογικού νόμου και στην ονοματολογία γύρω από το πρόσωπο του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας. Στις 16 Νοεμβρίου ο Αντώνης Σαμαράς διεγράφη από τη ΝΔ, μετά τις δηλώσεις του για τα ελληνοτουρκικά.
Ο Μάιος σημαδεύτηκε από τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν, στην Άγκυρα, στις 13 Μαΐου. Η συνάντηση επανάφερε στο προσκήνιο τις εμμονές του Τούρκου προέδρου στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Στις 10 Ιουλίου ακολούθησε νέα συνάντηση των δύο ηγετών, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στην Ουάσιγκτον, ενώ ακόμη ένα τετ α τετ είχαν στις 24 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη.
Αναταράξεις στην Κεντροαριστερά
Η πρώτη ρήξη στις σχέσεις του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Στέφανου Κασσελάκη, με τον Παύλο Πολάκη στις 12 Ιανουαρίου, με αφορμή την απειλή διαγραφής βουλευτών που δεν θα υπερψήφιζαν το νομοσχέδιο για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, αποδεικνύεται μάλλον ως η αρχή του τέλους της πάλαι ποτέ κυβερνώσας Αριστεράς.
Ο Αλέξης Τσίπρας, με παρέμβασή του στις 22 Φεβρουαρίου, λίγες ώρες πριν την έναρξη του Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, «συμβουλεύει» τον Στέφανο Κασσελάκη να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη βάση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Κασσελάκης δεν… υπακούει και ο Τσίπρας ιδρύει το δικό του Ινστιτούτο.
Στις 25 Ιουλίου διεγράφη από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ο Παύλος Πολάκης, μετά από επίθεση σε συνεργάτιδα του υπουργού Υγείας, Άδωνι Γεωργιάδη, για να επιστρέψει στις 3 Σεπτεμβρίου και να ετοιμάσει την…περιβολή του υποψηφίου προέδρου του κόμματος.
Στις 28 Αυγούστου διεγράφη από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ η Αθηνά Λινού, μετά τις μηνύσεις στον Παύλο Πολάκη και το ζήτημα της ΜΚΟ της.
Ακολουθεί η περίοδος των μαζικών αποχωρήσεων, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ στήνει κάλπες για νέο πρόεδρο. Στις 8 Νοεμβρίου ο Στέφανος Κασσελάκης, έκπτωτος πρόεδρος με απόφαση της ΚΕ και επικύρωση του έκτακτου Συνεδρίου στο Γκάζι, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από το κόμμα και προανήγγειλε την ίδρυση νέου πολιτικού φορέα. Την ίδια στιγμή, έξω από το νυχτερινό κέντρο όπου πραγματοποιείται το Συνέδριο, καταγράφονται απίστευτες σκηνές.
Τελικά, στις 23 Νοεμβρίου ο Στέφανος Κασσελάκης ανακοινώνει την ίδρυση του Κινήματος Δημοκρατίας, ενώ την επομένη ο Σωκράτης Φάμελλος εκλέχθηκε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την απόφαση Πολάκη να μην πάνε σε δεύτερο γύρο των εσωκομματικών εκλογών.
Στις 6 Οκτωβρίου, 303.223 φίλοι και μέλη του ΠΑΣΟΚ ψήφισαν για νέο αρχηγό. Πρώτος έκοψε το νήμα ο Νίκος Ανδρουλάκης που έλαβε 89.288 σταυρούς προτίμησης και 29,64%. Ακολούθησε ο Χάρης Δούκας με 21,41%. Στον δεύτερο γύρο ο Νίκος Ανδρουλάκης επανεξελέγη πρόεδρος με 59,92%, ενώ ο συνυποψήφιός του συγκέντρωσε 40,08%.
Γυναικοκτονίες και βία ανηλίκων
Τον Απρίλιο του 2024 η γυναικοκτονία της 28χρονης Κυριακής Γρίβα από τον 39χρονο πρώην σύντροφό της, έξω από το Αστυνομικό Τμήμα Αγίων Αναργύρων, φέρνει στο φως σοβαρές ελλείψεις στην αντιμετώπιση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.
Δύο ακόμα γυναικοκτονίες σημαδεύουν τον Νοέμβριο. Η 41χρονη Γαρυφαλλιά από την Πάτρα, μετά από εννέα ημέρες στη ΜΕΘ, υποκύπτει στα τραύματά της στις 12 Νοεμβρίου. Μία ημέρα πριν, η 43χρονη Δώρα, μητέρα τριών παιδιών από το Αγρίνιο, πυροβολείται εξ επαφής από τον πρώην σύντροφό της και ξεψυχά στη μέση του δρόμου.
Η κυβέρνηση δρα άμεσα και αποφασιστικά, αλλά τα περιστατικά δεν έχουν τέλος. Έτος 2024: 13 γυναικοκτονίες. Σκοτεινό είναι και το αποτύπωμα που αφήνουν στο 2024 τα περιστατικά βίας ανηλίκων. Ο ξυλοδαρμός 14χρονης μαθήτριας στη Γλυφάδα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Ρεκόρ με 9.000 περιστατικά μέσα στη χρονιά. Το πρώτο 8μηνο του 2024 καταγράφεται αύξηση κατά 47% στα περιστατικά εγκληματικότητας ανηλίκων σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα το 2023.
Στο έλεος της κλιματικής κρίσης
Η κλιματική κρίση έδειξε και πάλι τα δόντια της… Στις 11 Αυγούστου, η Αττική έρχεται αντιμέτωπη με μία ακόμη φονική πυρκαγιά, η οποία ξεκινάει από τον Βαρνάβα και φθάνει μέχρι τα σύνορα του Χαλανδρίου και των Βριλησσίων, αφού έκαψε 154 σπίτια σε Παλαιά και Νέα Πεντέλη και συνολικά 105.000 στρέμματα. Με μήκος μετώπων 23 χλμ., η φωτιά οδήγησε στην εκκένωση περιοχών, προκάλεσε τον θάνατο μίας γυναίκας και τον σοβαρό τραυματισμό ενός πυροσβέστη.
Την ίδια περίοδο την τελευταία του πνοή άφησε ένας ηλικιωμένος στην Εύβοια, την ώρα που μαινόταν μια μεγάλη καταστροφική φωτιά. Η κυβέρνηση κινητοποίησε άμεσα δυνάμεις πυρόσβεσης και πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Στις 5 Οκτωβρίου πλημμύρες και καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα, κυρίως στη Ρόδο, κατέδειξαν την αυξανόμενη επίδραση της κλιματικής κρίσης στην Ελλάδα. Ανακοινώθηκαν νέες πρωτοβουλίες για την προστασία ευάλωτων περιοχών.
Η Κυριακή 21 Ιουλίου είναι η πιο ζεστή μέρα που έχει καταγραφεί παγκοσμίως στα χρονικά, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία της Υπηρεσίας της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή «Κοπέρνικος» (Copernicus).
Ο Απρίλιος του 2024 ήταν ο πιο θερμός των τελευταίων 15 ετών σε περιοχές όπως η Θεσσαλία, η Πελοπόννησος και τα νησιά του Αιγαίου, ενώ ο Ιούνιος του 2024 καταγράφεται ως ο θερμότερος Ιούνιος από το 1860 στην Αθήνα, με τον υδράργυρο να αγγίζει πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, τρόμο προκαλούν τα φαινόμενα λειψυδρίας με τις προβλέψεις για το μέλλον να είναι δυσοίωνες. Λίμνες, ποτάμια και φράγματα άρχισαν να στεγνώνουν μέσα στο 2024, δεκατέσσερις δήμοι κηρύχθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Στην Αττική, τα αποθέματα νερού στους ταμιευτήρες του Μόρνου επαρκούν για δυο-τρία χρόνια, μεγάλες είναι οι διαστάσεις του προβλήματος στα νησιά, ενώ στερεύουν η Πελοπόννησος και η λίμνη Πηνειού.
