Σε μια περίοδο όπου τη συζήτηση για την άμυνα της Ευρώπης κυριαρχούν πολιτικές δηλώσεις και δεσμεύσεις δαπανών, συντελείται μια αθόρυβη αλλά ιστορικών διαστάσεων αλλαγή: η ραγδαία επέκταση των εργοστασίων όπλων σε ολόκληρη τη γηραιά ήπειρο.
Αποκαλυπτική ανάλυση των Financial Times, βασισμένη σε δορυφορικά δεδομένα, καταγράφει ότι η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία αναπτύσσεται με τριπλάσιο ρυθμό σε καιρό ειρήνης, με τη νέα βιομηχανική δόμηση να καλύπτει 7 εκατομμύρια τ.μ. Η έκρηξη αυτής της δραστηριότητας έχει ενταθεί μετά την πλήρη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Η έρευνα, που ανέλυσε 150 εγκαταστάσεις σε 37 εταιρείες, χρησιμοποιώντας δεδομένα από πάνω από 1.000 δορυφόρους ραντάρ, κατέγραψε εντυπωσιακή ανάπτυξη σε μονάδες παραγωγής πυρομαχικών και πυραύλων — κρίσιμους τομείς για την υποστήριξη της Δύσης προς το Κίεβο.
Από τις εξαγγελίες στην πράξη
Τα στοιχεία δείχνουν ότι η υποσχεθείσα αμυντική αναβίωση της Ευρώπης έχει πλέον υλοποιηθεί, με έργα που χρηματοδοτούνται από δημόσιες επιδοτήσεις και αποσκοπούν στη μετάβαση από παραγωγή καιρού ειρήνης σε μια βιομηχανική βάση πολεμικής ετοιμότητας.
Ο William Alberque, πρώην διευθυντής ελέγχου όπλων του ΝΑΤΟ, χαρακτήρισε τις αλλαγές «βαθιές και διαρθρωτικές», ικανές να μεταμορφώσουν μακροπρόθεσμα την αμυντική βιομηχανία. Επισήμανε ότι η μαζική παραγωγή βλημάτων δημιουργεί οικονομίες κλίμακας, μειώνει το κόστος και επιτρέπει την ενίσχυση της παραγωγής άλλων συστημάτων, όπως οι πύραυλοι.
Η επέκταση σε αριθμούς
Σύμφωνα με την ανάλυση των Financial Times, οι περιοχές με κατασκευαστικές εργασίες αυξήθηκαν από 790.000 τ.μ. το 2020-21 σε 2,8 εκατομμύρια τ.μ. το 2024-25.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα:
- Rheinmetall και N7 Holding (Ουγγαρία): Μονάδα παραγωγής πυρομαχικών και εκρηκτικών που ήδη κατασκευάζει βλήματα 30 χιλιοστών και επεκτείνεται για βλήματα 155 χιλιοστών και 120 χιλιοστών για άρματα Leopard 2.
- MBDA (Γερμανία): Νέα έργα σε έκταση 94.000 τ.μ., με χρηματοδότηση από ΕΕ και ΝΑΤΟ, για την παραγωγή πυραύλων Patriot GEM-T.
- BAE Systems (Ηνωμένο Βασίλειο): Επενδύσεις άνω των 150 εκατ. λιρών από το 2022, με στόχο 16πλασιασμό της παραγωγής βλημάτων 155 χιλιοστών.
Η ανάπτυξη ενισχύεται από προγράμματα όπως το Act in Support of Ammunition Production (ASAP), ύψους 500 εκατ. ευρώ, που στοχεύει στην επιτάχυνση της παραγωγής πυρομαχικών. Οι εταιρείες που επωφελήθηκαν από τη χρηματοδότηση αυτή παρουσίασαν ταχύτερη ανάπτυξη, με 20 νέες τοποθεσίες να εμφανίζουν φυσική επέκταση.
Στρατηγική διάσταση και προκλήσεις
Ο Επίτροπος Άμυνας της ΕΕ, Άντριους Κουμπίλιους, δήλωσε ότι η ετήσια παραγωγή πυρομαχικών της Ευρώπης αυξήθηκε από 300.000 σε περίπου 2 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2025.
Ωστόσο, ειδικοί όπως ο Φάμπιαν Χόφμαν του Πανεπιστημίου του Όσλο επισημαίνουν ότι η παραγωγή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και των κρίσιμων εξαρτημάτων τους παραμένει σοβαρό εμπόδιο — παρότι αποτελούν καθοριστικό παράγοντα αποτροπής απέναντι στις χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας.
Με τις κυβερνήσεις της ΕΕ να διαφωνούν για τον τρόπο συνέχισης των προμηθειών όπλων στην Ουκρανία και την αναπλήρωση των δικών τους αποθεμάτων, η αμυντική βιομηχανία φαίνεται να παίρνει την πρωτοβουλία.
Η επέκταση των εργοστασίων όπλων αποτελεί την πιο χειροπιαστή απόδειξη ότι η Ευρώπη προσαρμόζεται σε ένα νέο στρατηγικό περιβάλλον, μετατρέποντας τις δεσμεύσεις σε πράξεις και δημιουργώντας μια νέα βιομηχανική βάση για τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
