Υπάρχει, φαίνεται, μια παλιά και επίμονη αριστερή αυταπάτη, μια σχεδόν ρομαντική μυθολογία γύρω από τις μολότοφ: ότι είναι «σύμβολα αντίστασης», ότι ρίχνονται με ιδεαλισμό, ότι δεν βλάπτουν κανέναν.
Μια επικίνδυνη αφήγηση που κατά καιρούς υποστηρίχθηκε όχι μόνο από περιθωριακές φωνές αλλά και από πολιτικά πρόσωπα του ελληνικού Κοινοβουλίου. Και επανέρχεται τώρα όπως, σχεδόν νομοτελειακά, συμβαίνει κάθε φορά που η Πολιτεία επιχειρεί να βάλει τάξη στα πανεπιστήμια.
Ποιος μπορεί να ξεχάσει την –αλησμόνητη για την κυνικότητά της– δήλωση του πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργου Κυρίτση, το 2019: «Δεν θυμάμαι να έχει σκοτωθεί κανείς από μολότοφ». Μια φράση που προσβάλλει τη μνήμη του ειδικού φρουρού, Χαράλαμπου Αμανατίδη, των τριών νεκρών της Marfin και των δεκάδων τραυματιών από επιθέσεις με αυτοσχέδιες βόμβες στους δρόμους της Αθήνας. Μια φράση τόσο προκλητική, που θα έπρεπε να καταγράφεται ως παράδειγμα πολιτικής ανευθυνότητας.
Χωρίς στάλα ντροπής
Αλλά το φλερτ της πρώην κυβερνώσας παράταξης με τέτοιες αντιλήψεις δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο. Ο διάλογος του 2017 στη Βουλή ανάμεσα στον τότε πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, και τον βουλευτή της ΝΔ, Κώστα Τζαβάρα, αποκαλύπτει πολλά.
Ο κ. Τζαβάρας, με καυστικό αλλά ειλικρινές ύφος, επισήμανε την πλήρη απαξίωση των πανεπιστημίων: «Το μόνο που γίνεται εκεί είναι να κατασκευάζουν μολότοφ». Και ο κ. Τσίπρας, με την ευκολία που προσφέρει η απόσταση από την πραγματικότητα, απάντησε αστεϊζόμενος: «Και τι κακό έχουν οι μολότοφ;» για να συμπληρώσει (δήθεν) στοχαστικά: «Εξαρτάται σε ποια μεριά είσαι όταν πέφτουν» (διάλογος που είχε αποκαλύψει ο «Βηματοδότης» στις 4/7/2017).
Προφανώς, λοιπόν, η Αριστερά του ριζοσπαστικού λόγου δεν είχε ποτέ πρόβλημα με τα καμένα αμφιθέατρα, τις κατεστραμμένες βιβλιοθήκες, τα «άβατα» των κουκουλοφόρων. Το μόνο που την ενοχλούσε ήταν η λέξη «αστυνομία» και η έννοια της ευταξίας. Στο μυαλό τους, η έννομη τάξη ήταν πάντα εχθρός, όχι εργαλείο δημοκρατίας.
Σήμερα, εν έτει 2025, η ενδοπανεπιστημιακή βία ξαναβρίσκεται σε έξαρση. Ομάδες με αυτοσχέδιο οπλισμό, καλυμμένα πρόσωπα και πολιτικό μανδύα δρουν ανενόχλητες σε ιδρύματα όπως το ΕΜΠ και το ΑΠΘ. Ορμητήρια βίας, εκβιασμού και αντιδημοκρατικής επιβολής, όλα στο όνομα μιας δήθεν «λαϊκής αντίστασης».
Ανεύθυνο κρυφτούλι
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η κυβέρνηση δείχνει ότι δεν σκοπεύει να μείνει θεατής. Ηδη από το 2022, έχουν ψηφιστεί νόμοι που προβλέπουν την αναβάθμιση της φύλαξης στα ΑΕΙ, την ενεργοποίηση των εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας, ακόμα και την επιβολή πειθαρχικών μέτρων. Τώρα έρχεται η ώρα της εφαρμογής, και αυτήν τη φορά το κράτος δείχνει έτοιμο να πράξει – όχι να συμβουλεύσει απλώς.
Ναι, υπάρχει νομικό πλαίσιο, ψηφισμένο ήδη από το 2022, αλλά ο νόμος δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Γιατί; Διότι οι πρυτανικές αρχές κρύβονται πίσω από τη δικαιολογία ότι ο νόμος δεν είχε ορίσει πώς θα συγκροτούνται τα πειθαρχικά συμβούλια που θα επιβάλλουν τις ποινές.
Οπως είπε πρόσφατα ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος, «η κοινωνία δεν αντέχει άλλα φλεγόμενα πανεπιστήμια». Και έχει απόλυτο δίκιο. Γιατί η δημόσια εκπαίδευση δεν μπορεί να λειτουργεί με όρους ζούγκλας. Δεν μπορεί να είναι όμηρος όσων βαφτίζουν τη βία «λόγο», το χάος «έκφραση», τη μολότοφ «μέσο πάλης».
Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει αποδείξει ότι διαθέτει την πολιτική βούληση για δύσκολες αποφάσεις. Οταν το 2019 έβαλε τέλος στο «πανεπιστημιακό άσυλο» που είχε γίνει άσυλο ανομίας, αντιμετώπισε θυελλώδεις αντιδράσεις. Σήμερα, όμως, ακόμα και πρώην πολέμιοι αυτών των μεταρρυθμίσεων αναγνωρίζουν πως χωρίς ασφάλεια δεν υπάρχει ούτε παιδεία, ούτε ελευθερία, ούτε πρόοδος.
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν χρειάζεται αυστηροποίηση ή επέμβαση. Είναι πότε θα εφαρμοστεί πλήρως ο νόμος. Οσο πιο άμεσα, τόσο καλύτερα για τους φοιτητές, τους καθηγητές και τους πολίτες.
Κι αν κάποιοι νοσταλγούν τις εποχές όπου οι μολότοφ θεωρούνταν «αγνές», «ακίνδυνες» και, κυρίως, «δικαιολογημένες», ας κάνουν μια βόλτα από τη Marfin, ας διαβάσουν τις μαρτυρίες των τραυματιών, ας μιλήσουν με τις οικογένειες όσων επλήγησαν από την τυφλή βία.
Εκεί, οι λέξεις σταματούν και η πραγματικότητα μιλά από μόνη της.
