Η έκθεση του μη κερδοσκοπικού οργανισμού ανάλυσης και χαρτογράφησης κρίσεων ACLED (Armed Conflict Location and Event Data), που έφερε στο φως της δημοσιότητας το Protothema.gr, αναδεικνύει μεν το 2024 ως «Χρονιά Πολέμου» λόγω της κορύφωσης των πολεμικών συγκρούσεων που διπλασιάστηκαν την τελευταία πενταετία, εν τούτοις καταγράφει ως δυσοίωνες τις προοπτικές.
Όπως αναφέρει το Protothema.gr, σύμφωνα με την ετήσια Έκθεση ο αριθμός των ένοπλων συγκρούσεων έχει διπλασιαστεί την τελευταία πενταετία και μόνο το 2024 έχουν καταγραφεί 200.000 συγκρούσεις έναντι 104,371 που κατέγραψε ο Οργανισμός το 2020.
Η ACLED βρήκε ότι ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις το 2024 είχε αυξηθεί κατά 30% σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο, από 179,099 θανάτους το 2023 σε 233,597 το 2024. Ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν ο πιο θανατηφόρος το 2024, με 67.000 αναφερόμενους θανάτους, ενώ 35.000 θάνατοι αναφέρθηκαν στα παλαιστινιακά εδάφη της Γάζας και της Δυτικής Όχθης.
«Πρωταθλητές» σε αυτήv την τραγική καταγραφή είναι οι συγκρούσεις στην Ουκρανία, στη Γάζα και στη Μιανμάρ, με υψηλά ποσοστά απωλειών όμως και σε άλλες μικρότερες συγκρούσεις στο Σουδάν, στο Μεξικό, την Υεμένη και στις χώρες του Σαχέλ όπου η έκθεση των πολιτών στη βία και στις συγκρούσεις καθώς και ο αριθμός των ένοπλων δρώντων που εμπλέκονται με τη βία αυξάνονται διαρκώς.
Ανησυχητικές προβλέψεις για το 2025
Η ACLED στη λίστα παρακολούθησης συγκρούσεων εντοπίζει 10 κρίσιμες περιοχές που πιθανόν να εξελιχθούν την επόμενη χρονιά, τόσο προς το καλύτερο όσο και προς το χειρότερο. Η λίστα παρακολούθησης δεν επικεντρώνεται μόνο σε βίαια σημεία, αλλά προσφέρει μια οπτική σε μερικές από τις πιο περίπλοκες κρίσεις του κόσμου βάσει των γενικών τάσεων που διαπιστώνονται από τον Δείκτη Συγκρούσεων της ACLED.
Οι ρυθμοί γεγονότων συγκρούσεων αυξήθηκαν πάνω από 25% το 2024 σε σύγκριση με το 2023, και μεγάλο μέρος αυτού οφείλεται στη σύγκρουση που προκαλείται μεταξύ κρατών και στενών συνεργατών κρατών στη Μέση Ανατολή.
Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι οι τρέχουσες συγκρούσεις έχουν νέες ευκαιρίες να συνεχιστούν παρά σοβαρά κίνητρα για να τερματιστούν και η Έκθεση επισημαίνει ότι ένας σημαντικός λόγος για τον διπλασιασμό των ρυθμών συγκρούσεων από το 2020 είναι ότι οι μακροχρόνιες συγκρούσεις επιδεινώνονται και δεν οδηγούνται σε επίλυση. Η αναζωογόνηση των μακροχρόνιων συγκρούσεων σημαίνει ότι οι συμφωνίες ειρήνης, οι διαπραγματεύσεις, και ο τερματισμός των συγκρούσεων είναι πλέον αρκετά σπάνιες
Η Έκθεση της ACLED διαπιστώνει και παγκόσμιες αλλαγές στον τρόπο που διεξάγονται οι συγκρούσεις. Το 2024, οι συγκρούσεις έγιναν πιο αστικοποιημένες και συγκεντρωμένες, και υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές και κοινότητες που έχουν δεχθεί επιθέσεις αρκετές φορές, με τον πλανήτη να βιώνει αύξηση 300% στη χρήση βομβών τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ η εκτεταμένη χρήση πυραύλων, drones έχει δώσει άλλη διάσταση στις συγκρούσεις.
Μπορεί να υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να μειωθούν στην Ουκρανία και στη Μ. Ανατολή, αλλά η ACLED προβλέπει αύξηση 20% στις συγκρούσεις το τρέχον έτος, με πολυάριθμες περιοχές ανησυχίας, όπως η Κολομβία και το Μεξικό, μαζί με αρκετές περιοχές της Αφρικής, όπως το Σαχέλ και η περιοχή των Μεγάλων Λιμνών.
Η Μέση Ανατολή παραμένει σε περίοδο μεγάλης αβεβαιότητας, ενώ ο κίνδυνος νέων πολέμων που εμπλέκουν την Κίνα ή τη Ρωσία δεν μπορεί να αποκλειστεί. Και ο κίνδυνος εμπλοκής στην Ταϊβάν θα είναι μια μεγάλη και δύσκολη σύγκρουση. Το 2024 μπορεί να ήταν το αποκορύφωμα των συγκρούσεων, όμως το 2025 μπορεί να αποδειχθεί πολύ χειρότερο σύμφωνα με την ACLED.
Η Wathclist 2025
Στη Watchlist, καλύπτεται το Ιράν και οι σύμμαχοί του, καθώς και το Ισραήλ και οι γείτονές του. Το καθεστώς του Ιράν βρίσκεται σε επισφαλή και αδύναμη κατάσταση, τόσο εσωτερικά όσο και διεθνώς – οι μη κρατικοί σύμμαχοί του ταπεινώνονται και αποδυναμώνονται με ταχύ ρυθμό.
Ωστόσο, όπως φάνηκε από τις εξελίξεις στη Συρία στα τέλη του 2024, αυτά αποτελούν μόνο την αρχή των προβλημάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε μια δραστικά αλλαγμένη περιοχή και στο τέλος μιας εποχής με έντονη ιρανική πολιτική επιρροή.
Από την άλλη, το Ισραήλ έχει επιλέξει να πληρώσει το κόστος του να θεωρείται διεθνής παρίας, με στόχο να αποκαταστήσει τη στρατιωτική του θέση, η οποία είχε αμφισβητηθεί στα τέλη του 2023. Παρά την ευρεία καταδίκη των ενεργειών του Ισραήλ στη Γάζα, βρίσκεται σε πορεία να αλλάξει δραστικά την περιοχή και να δημιουργήσει νέες –έστω και απρόθυμες– σχέσεις με τον Λίβανο και την Παλαιστινιακή Αρχή.
