“Το σημερινό Συνέδριο είναι ιδιαίτερα σημαντικό και έχει επετειακό χαρακτήρα καθώς εορτάζονται τα 10 χρόνια από την πρώτη μεγάλη συγκέντρωση όλων των χρόνιων ασθενών από την χώρα μας υπό την σκέπη ενός συνεδρίου και είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα διαλόγου των ασθενών, γιατί συγκεντρώνονται τα μέλη ανω των 90 συλλόγων από όλη την Ελλάδα” σημείωσε η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη στο 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασθενών.
“Είναι αλήθεια ότι η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων αποτελεί δείγμα ωρίμανσης μιας δημοκρατικής κοινωνίας, θεσμός διάδρασης μεταξύ των ασθενών, της Πολιτείας, των κομμάτων, των εκπροσώπων της επιστημονικής Κοινότητας αλλά και του ΕΣΥ.
Η Ένωση Ασθενών Ελλάδος με το σπουδαίο της έργο, προάγει και υποστηρίζει:
Α. τα δικαιώματα των ληπτών υπηρεσιών υγείας και
Β. τη συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τη χάραξη πολιτικών για τη Δημόσια Υγεία.
Στις ημέρες που διανύουμε, η ανάγκη για τέτοιες πρωτοβουλίες, όπως του σημερινού συνεδρίου που αναδεικνύουν τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη στην υποστήριξη των συμπολιτών μας, έχουν ακόμη μεγαλύτερη σημασία.
Από την αρχή της πανδημίας έως σήμερα, οι συμπολίτες μας έχουν επιδείξει ιδιαίτερη ανθεκτικότητα σε αυτή την, άνευ προηγουμένου κρίση δημόσιας υγείας.
Ωστόσο, όλο αυτό το διάστημα, μία δεύτερη, σιωπηλή πανδημία προκλήσεων ψυχικής υγείας σαρώνει την ανθρωπότητα, θέτοντας το αγαθό της ψυχικής υγείας ως βασική προτεραιότητα παγκοσμίως, αλλά και για τη χώρα μας.
Η πανδημία άλλαξε ραγδαία την καθημερινότητά όλων των πληθυσμιακών ομάδων, ανεξαιρέτως.
Επέφερε σημαντική έξαρση των ψυχολογικών προβλημάτων του γενικού πληθυσμού αλλά και των ψυχιατρικών διαταραχών των συμπολιτών μας.
Ήδη, παγκόσμιες και εθνικές έρευνες, καταγράφουν αυξημένα επίπεδα:
– φόβου,
– άγχους,
– κατάθλιψης, και
– μοναξιάς στο γενικό πληθυσμό,
με σημαντική ψυχολογική επιβάρυνση σε:
– παιδιά,
– εφήβους και
– υπερήλικες, καθώς και
– αύξηση εξαρτητικών συμπεριφορών, όπως η χρήση του διαδικτύου.
Ωστόσο, αυτή η κρίση μας έχει δείξει ότι δεν πλήττονται όλοι εξίσου. Η ψυχική επιβάρυνση είναι πολύ μεγαλύτερη στις φτωχές και ευάλωτες ομάδες, φέρνοντας στην επιφάνεια ανισότητες που προϋπήρχαν στη χώρα μας και διεθνώς.
Αυτό αντικατοπτρίζεται και στην επιδείνωση των υφιστάμενων ανισοτήτων σχετικά με την προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υγείας.
Ως αποτέλεσμα, δυσχεραίνεται το δικαίωμα των ασθενών να λαμβάνουν τη θεραπεία που αξίζουν. Οι ίδιοι και οι οικογένειές τους υφίστανται μεγάλο ψυχολογικό βάρος, καθώς και άγχος για την κατάσταση της υγείας τους και ανασφάλεια ως προς την ποιότητα της φροντίδας και της υποστήριξής τους.
Τα τελευταία σχεδόν δύο χρόνια, είδαμε πως:
Α. η υποχρηματοδότηση, και
Β. η υποστελέχωση
των υπηρεσιών ψυχικής υγείας επέφεραν διατάραξη στη λειτουργία των συστημάτων ψυχικής υγείας και πρωτόγνωρες προκλήσεις.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας επιβαρύνθηκε δυσανάλογα, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη να επαναξιολογήσουμε τις αδυναμίες του και να το ενισχύσουμε αναλόγως.
Να επιταχύνουμε τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, αξιοποιώντας και τα διδάγματα από τη διαχείριση της πανδημίας.
Για τον λόγο αυτό και με αφορμή τις προκλήσεις της πανδημίας, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δημιούργησε άμεσα ειδικό χαρτοφυλάκιο για την Ψυχική Υγεία, ακριβώς για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του γενικού πληθυσμού, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες.
Προς αυτή την κατεύθυνση, σε συνεργασία και με τον Ιδιωτικό Τομέα, στο Υπουργείο Υγείας χαράσσουμε μια σειρά πολιτικών και δράσεων.
Πιο συγκεκριμένα:
Επενδύουμε:
α) στην ενίσχυση των υποδομών
β) του ανθρωπίνου δυναμικού, και
γ) εντάσσουμε τη χρήση ψηφιακών εργαλείων για την βελτίωση της λειτουργίας του.
Πιο συγκεκριμένα:
Επιτύχαμε να αυξήσουμε τον κρατικό προϋπολογισμό για την Ψυχική Υγεία κατά 62%.
Από την έναρξη της πανδημίας, πρώτο μέλημά μας ήταν να παρέχουμε ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε:
α)ασθενείς που νοσούν με COVID-19 και νοσηλεύονται σε Νοσοκομεία ή κατ’ οίκον,
β) τις οικογένειές τους και
γ) στα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις που επηρεάζονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της πανδημίας στην καθημερινότητα τους,
δ) το υγειονομικό μας προσωπικό, με ψηφιακές υπηρεσίες μέσω tablet.
Το Πρόγραμμα υλοποιείται από 24 Κέντρα Ημέρας και Κινητές Μονάδες Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου σε όλη την χώρα, σε συνεργασία με τις κατά τόπους Υγειονομικές Περιφέρειες και σε διασύνδεση με παραπάνω από 450 Μονάδες Υγείας του ΕΣΥ, όπως:
– Νοσοκομεία,
– Κέντρα Υγείας,
– Περιφερειακά Ιατρεία.
Με την αναγκαστική απομάκρυνση από τις δομές ψυχικής υγείας, αναπτύξαμε και αξιοποιήσαμε τηλεφωνικές γραμμές και ψηφιακά εργαλεία για την παροχή των υπηρεσιών σε ασθενείς και τις οικογένειές τους σε όλη την Επικράτεια. Στόχος μας είναι να είμαστε κοντά σε όλους τους συμπολίτες μας διασφαλίζοντας ότι θα ξεπεράσουμε κάθε γεωγραφική ή άλλη αδυναμία, ώστε να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες που έχουν ανάγκη.
Παρέχουμε υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στο γενικό πληθυσμό σε όλη την Επικράτεια, μέσω Τηλεφωνικών Γραμμών για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη.
Συγκεκριμένα:
Α) την Τηλεφωνική Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης του γενικού πληθυσμού 10306,
Β) τη Γραμμή Βοήθειας για την Άνοια 1102, που αφορά στους ασθενείς και τους φροντιστές τους
Γ) την «Ανοιχτή Γραμμή» 2152152121 για την ψυχολογική υποστήριξη των ογκολογικών ασθενών, και όσων προσπαθούν να διακόψουν το κάπνισμα.
Επίσης, αναπτύσσουμε Δίκτυο Τηλεψυχιατρικής, ώστε να παρέχουμε ψυχιατρικές υπηρεσίες και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, σε όλη την χώρα.
Ήδη, λειτουργούμε Μονάδα Τηλεψυχιατρικής στο Καστελόριζο και τη Σύμη, με προοπτική ανάπτυξης στις λοιπές απομακρυσμένες περιοχές της χώρες, ορεινές και νησιωτικές.
Προχωρήσαμε σε επιτελικό σχεδιασμό της στρατηγικής και των πολιτικών ψυχικής υγείας για την επόμενη διετία, και εκδώσαμε σχετική Υπουργική Απόφαση, ώστε να δημιουργήσουμε:
Α. Κέντρα Ημέρας,
Β. Οικοτροφεία, και ξενώνες,
Γ. Κινητές μονάδες,
Και να πραγματοποιήσουμε δράσεις ψυχικής υγείας στην Κοινότητα, για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη και αποκατάσταση :
– των παιδιών και των εφήβων,
– των ηλικιωμένων, και φυσικά
– του γενικού πληθυσμού,
ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας.
Στο σχεδιασμό μας έχουμε μεριμνήσει ειδικά για:
Α. τον αυτισμό,
Β. τις διαταραχές πρόσληψης τροφής,
Γ. το εργασιακό Burnout,
Δ. την ενδοοικογενειακή βία και
Ε. την κακοποίηση.
Επίσης, σχεδιάζουμε ειδικά προγράμματα ψυχογηριατρικής για την προαγωγή της υγιούς γήρανσης και μονάδες για την άνοια και το Alzheimer’s.
Στόχος μας είναι η κατάργηση της ιδρυματικής περίθαλψης και των Τμημάτων Χρονίων Ασθενών στα εναπομείναντα Ψυχιατρικά Τμήματα του ΕΣΥ, μέσω της ανάπτυξης και ολοκλήρωσης του κοινοτικού δικτύου υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Περαιτέρω, ενισχύουμε καθημερινά με προσλήψεις μόνιμων και επικουρικών ψυχιάτρων και νοσηλευτών τις δομές Ψυχικής Υγείας της χώρας.
Νομοθετήσαμε 215 θέσεις ειδικευόμενων νοσηλευτών Ψυχικής Υγείας, καθώς ιδιαίτερα σημαντική ανάγκη αποτελεί η ειδική εκπαίδευση των νοσηλευτών που ασχολούνται με την Ψυχική Υγεία.
Η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη συλλογής αξιόπιστων στοιχείων ως προς την καταγραφή των αναγκών, την ψηφιοποίηση, καθώς και την αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
Προς αυτή την κατεύθυνση, δημιουργούμε ψηφιακό χάρτη υπηρεσιών ψυχικής υγείας που θα διευκολύνει την πρόσβαση των πολιτών στις Μονάδες Ψυχικής Υγείας.
Σε ότι αφορά στην πρόληψη νομοθετήσαμε και ιδρύουμε Μονάδες Έγκαιρης Παρέμβασης στην Ψύχωση σε όλη την Επικράτεια, με έμφαση στην πρόληψη και έγκαιρη θεραπεία ψυχωσικών διαταραχών εφήβων και ενηλίκων.
Με αυτό το καινοτόμο μοντέλο στοχεύουμε
α)στη μείωση των ακούσιων και εκούσιων νοσηλειών, και
β) στην σταδιακή κοινωνική ένταξη των ασθενών.
Παράλληλα, ιδρύουμε, άμεσα, Κέντρο Ημέρας στο «ΠΑΔΑ», με στόχο την πρόληψη και ψυχολογική υποστήριξη των φοιτητών που βρίσκονται σε αυξημένη ψυχολογική πίεση λόγω:
Α) της πανδημίας,
Β) της ανησυχίας τους για το μέλλον και
Γ) των ακαδημαϊκών τους υποχρεώσεων.
Αξιοποιούμε ιδιωτικές δωρεές, για αυτό και υπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας με το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), σε συνεργασία με το “Child Mind Institute” της Νέας Υόρκης, για την ανάπτυξη 5ετούς επιστημονικού προγράμματος για την προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών και εφήβων, με τη δημιουργία ολοκληρωμένου Εθνικού Δικτύου Αναφοράς για το παιδί, σε όλη την Επικράτεια.
Περαιτέρω με γνώμονα τη διασφάλιση του δικαιώματος της κοινωνικής επανένταξης και για τους ψυχικά ασθενείς, εντάξαμε για πρώτη φορά τους ΚοιΣΠΕ στον τακτικό προϋπολογισμό υποστηριζοντάς τους οικονομικά.
Προβλέπουμε την αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων, του τρέχοντος ΕΣΠΑ (2014 – 2020) όσο και από τη νέα προγραμματική περίοδο (2021 – 2027), καθώς και από το Ταμείο Ανάκαμψης και έχουμε υποβάλλει κοστολογημένες προτάσεις χρηματοδότησης δράσεων και υποδομών πάνω από 300 εκ. ευρώ.
Έχουμε προχωρήσει σε συνεργασίες με εθνικούς και διεθνείς φορείς, όπως:
Α) ο Π.Ο.Υ.,
Β) η UNICEF, και
Γ) άλλα Υπουργεία,
με στόχο την ενίσχυση της ψυχικής υγείας του γενικού πληθυσμού, των παιδιών και των οικογενειών της χώρας μας.
Πραγματοποιήσαμε από κοινού αξιολόγηση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη χώρα μας που οδήγησε στη σύσταση της «Εθνικής Επιτροπής για την Ψυχική Υγεία», με σκοπό την εκπόνηση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ψυχική Υγεία 2021-2030».
Στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των δικαιωμάτων των ψυχικά ασθενών, με ταυτόχρονη ενδυνάμωση της φωνής τους και στην καταπολέμηση του κοινωνικού στίγματος.
Επίσης, τον Ιούλιο 2021, είχαμε την χαρά να διοργανώσουμε στην Αθήνα, Σύνοδο Κορυφής για την Ψυχική Υγεία, σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η Σύνοδος οδήγησε στην υιοθέτηση της «Διακήρυξης των Αθηνών» από τα 53 κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. Ευρώπης.
H Διακήρυξη υπογραμμίζει την ανάγκη για ανοικοδόμηση των συστημάτων ψυχικής υγείας των χωρών, ώστε να παρέχουν ποιοτικές υπηρεσίες, με ίση προσβασιμότητα και μηδενική ανοχή στο στίγμα και τις διακρίσεις.
Αναγνωρίζεται πλέον επίσημα ως κείμενο αναφοράς για την εφαρμογή του «Ευρωπαϊκού Προγράμματος Εργασίας του ΠΟΥ για το 2020-2025» και για τον σχηματισμό του «Συνασπισμού Ψυχικής Υγείας» στην Ευρώπη».
Είναι δεδομένο ότι η συνεργασία εθνικών και διεθνών, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων, εταιρειών, συλλόγων και η αλληλεγγύη προσφέρουν τον πιο ασφαλή δρόμο για την έξοδο από αυτή την κρίση, με την ανοικοδόμηση υγιών και πιο ισότιμων κοινωνιών.
Όπως έχει τονίσει ο Πρωθυπουργός μας, Κυριάκος Μητσοτάκης, οφείλουμε να χτίσουμε πάνω στην κρίση του κορωνοϊού ένα νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας, κρατώντας ως παρακαταθήκη τα μεγάλα του συγκριτικά πλεονεκτήματα, διορθώνοντας τις όποιες αδυναμίες του, και αξιοποιώντας, συγχρόνως, την εμπειρία και γνώση της επιστημονικής κοινότητας της χώρας μας.
Κλείνοντας, ένα μεγάλο επίτευγμα του Δημόσιου Συστήματος Υγείας, κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, είναι η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα.
Ο ιδιωτικός τομέας έχει καίρια συμβολή στην κάλυψη κρίσιμων αναγκών και ελλείψεων για την υποστήριξη και την αποτελεσματική λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας μας και είναι ένα στοίχημα για την βελτίωση των υπηρεσιών υγείας προς τους πολίτες, η συνεργασία του με τον δημόσιο τομέα.
Όραμά μας είναι, η δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος ψυχικής υγείας στη χώρα μας, με υπηρεσίες:
– ανθρωποκεντρικές,
– υψηλής ποιότητας,
– παρεχόμενες στην Κοινότητα,
– με ίση πρόσβαση σε όλους.
Μότο μας είναι:
Δεν αφήνουμε κανέναν μόνο του, δεν αφήνουμε κανέναν πίσω!”.
