Η βία κατά των γυναικών είναι ίσως η πιο επαίσχυντη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν κάνει διαχωρισμό μεταξύ συνόρων, πολιτισμών ή πλούτου. Οσο συνεχίζεται, δεν μπορούμε να ισχυριζόμαστε ότι κάνουμε ουσιαστική πρόοδο προς την ισότητα, την ανάπτυξη και την ειρήνη.
Γράφει ο ΧΡΙΣΤΟΣ Χ. ΛΙΑΠΗΣ*
Ο σαφής προσδιορισμός της βίας κατά των γυναικών αντιστοιχεί στον ορισμό που υιοθετήθηκε το 1995 στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη Γυναικών και αναφέρεται στις παραγράφους 113 και 118 της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου.
Ο όρος «βία κατά των γυναικών» περιλαμβάνει, λοιπόν, κάθε πράξη βίας που στηρίζεται στο φύλο και έχει αποτέλεσμα –ή είναι δυνατό να έχει αποτέλεσμα– τη σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή την πρόκληση πόνου στις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας είτε αυτό αφορά στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή.
«Η βία κατά των γυναικών» θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις σε βάρος των τελευταίων, με αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της ανάπτυξής τους.
Επομένως ο όρος βία περιλαμβάνει:
- Τη βία μέσα στην οικογένεια (ενδοοικογενειακή βία).
- Τη βία γενικά μέσα στην κοινωνία (βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, trafficking/σωματεμπορία).
Σημείο ντροπής
Το ακανθώδες αυτό ζήτημα είναι ένα θέμα που ακόμη και σήμερα αποτελεί σημείο ντροπής για τα θύματα, ενώ η μόνη ντροπή θα έπρεπε να ανήκει στους θύτες. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ήταν μεν διαρκώς παρόν σε όλες τις ανδροκρατούμενες, ιστορικώς προηγηθείσες κοινωνίες, αλλά και το οποίο παρουσιάζει έντονη αλληλεπίδραση, στις εξάρσεις και στις μεταβολές του, με την τρέχουσα κοινωνικοοικονομική συγκυρία των επαναλαμβανόμενων κοινωνικοοικομικών, υγειονομικών, διεθνών, ενεργειακών και πληθωριστικών πολυ-κρίσεων.
Το ίδιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο σχετικό ψήφισμά του της 6ης Φεβρουαρίου 2013, αναφέρεται στην κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών ως συνέπεια και ταυτόχρονα ως αιτία της γενικότερης ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων. Κορυφαία δε προτεραιότητα για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών θα πρέπει να είναι η εξάλειψη των κοινωνικο-πνευματικών στάσεων που ευνοούν τις διακρίσεις και υποδαυλίζουν την υποδεέστερη θέση των γυναικών στην κοινωνία, με επακόλουθο την ανοχή της βίας κατά των γυναικών τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα.
Φαύλος κύκλος
Προστατεύοντας τη γυναίκα, προστατεύουμε το ίδιο το μέλλον της κοινωνίας. Αντιμετωπίζοντας τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες που υποθάλπουν τέτοιες συμπεριφορές και ενθαρρύνοντας τις γυναίκες για το σπάσιμο του φαύλου κύκλου της σιωπής, η οποία είναι η άδεια για την επανάληψη του κακού, μπορούμε να στείλουμε τους παλμούς της αξιοπρέπειας, της ορθής ενημέρωσης και της δυναμικής αντιμετώπισης όλων των διαβρωτικών φαινομένων τα οποία κρατούν την κοινωνία μας πίσω.
Μέσα από την επαφή μας με την κοινωνία των πολιτών, οφείλουμε να αφουγκραζόμαστε τις αγωνίες της κάθε Ελληνίδας και του κάθε Ελληνα, διαμορφώνοντας προοπτικές ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής και αντιμετώπισης της πολυ-κρίσης που αντιμετωπίζουμε, η οποία ήταν και παραμένει κρίση –πρώτα– αξιών και –δευτερευόντως– οικονομικών μεγεθών, με τα σημάδια της να είναι ορατά και στο πολιτικό μας σύστημα, τα μέλη του οποίου, ως εκπρόσωποί μας, επιχείρησαν να δώσουν απαντήσεις, προσφέροντας, πολλές φορές, αντί αυτών, τελικώς, απογοητεύσεις.
*Xρίστος Χ. ΛιάπηςMD, MSc,PhD, ψυχίατρος, διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, πρόεδρος ΔΣ ΚΕΘΕΑ, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας,.
