Καθώς οι έρευνες συνεχίζονται για να βρεθούν και να συλληφθούν οι ένοπλοι που απήγαγαν τέσσερις Αμερικανούς και δολοφόνησαν δύο από αυτούς στη Ματαμόρος, στα σύνορα Μεξικού-ΗΠΑ, ο μεξικανός πρόεδρος, ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, καταφέρθηκε με έντονο τρόπο εναντίον Ρεπουμπλικάνων που εισηγούνται την ανάπτυξη του αμερικανικού στρατού στη χώρα του κι υπέδειξε από την πλευρά του στην Ουάσιγκτον να δώσει την έμφαση στη μείωση της τεράστιας ζήτησης για ναρκωτικά.
«Γιατί δεν φροντίζετε τη νεολαία σας; Γιατί δεν αντιμετωπίζετε τα σοβαρά προβλήματα της κοινωνικής αποσύνθεσης; Γιατί δεν περιορίζετε τη μόνιμη αύξηση της κατανάλωσης ναρκωτικών;» διερωτήθηκε απευθυνόμενος ρητορικά στους αμερικανούς πολιτικούς ο κ. Λόπες Ομπραδόρ χθες Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της πρωινής συνέντευξης Τύπου που παραχωρεί σχεδόν καθημερινά, αναφέρει ρεπορτάζ της εφημερίδας Los Angeles Times που αναμεταδόθηκε από το Γερμανικό Πρακτορείο.
Ο μεξικανός πρόεδρος εκφράστηκε σε ασυνήθιστα οξύ τόνο, δυο μέρες αφού οι μεξικανικές αρχές εντόπισαν τέσσερις πολίτες των ΗΠΑ σε κρησφύγετο έξω από τη Ματαμόρος, πόλη διαβόητη για την ανομία της, όπου μάχονται για την κυριαρχία αντίπαλα καρτέλ των ναρκωτικών.
Δύο από τους ανθρώπους που απήχθησαν, άνδρες ηλικίας 33 και 28 ετών, βρέθηκαν νεκροί· οι υπόλοιποι δύο, γυναίκα και άνδρας, 33 και 38 ετών, βρέθηκαν ζωντανοί και μεταφέρθηκαν σχεδόν ακαριαία στην άλλη πλευρά των συνόρων.
Οι αμερικανικές αρχές λένε πως ακόμη δεν είναι σε θέση να πουν γιατί οι αμερικανοί πολίτες, που πήγαν στο Μεξικό την περασμένη Παρασκευή προκειμένου η γυναίκα να υποβληθεί σε ιατρική επέμβαση, έγιναν στόχος πυρών και κατόπιν απήχθησαν. Κατά ορισμένες πηγές, επρόκειτο για λάθος κακοποιών που νόμιζαν πως επρόκειτο για αντιπάλους τους, άλλες πηγές απέδωσαν την απαγωγή σε ενέργεια μελών συμμορίας που έδρασαν χωρίς έγκριση της ηγεσίας.
Το πρακτορείο ειδήσεων Associated Press μετέδωσε πως καρτέλ «παρέδωσε» πέντε μέλη του στις αρχές. Κάτι που δεν έχει επιβεβαιωθεί ούτε από τις μεξικανικές αρχές, ούτε από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Έρευνας (FBI) που βοηθά στην έρευνα.
Όποιος κι αν ήταν ο λόγος της απαγωγής, προφανώς προκαλεί αντιδράσεις και στις δύο πλευρές των συνόρων, αναζωπυρώνει τον διάλογο για το ποιος φταίει για το κύμα φονικής βίας που σαρώνει το Μεξικό και πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι θεωρούν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να επέμβουν στρατιωτικά. Επικαλούμενοι την έκρηξη των θανάτων Αμερικανών από φαιντανύλη, προωθούν σχέδιο νόμου που θεωρητικά θα επιτρέψει ανάπτυξη των ένοπλων δυνάμεων στο Μεξικό για την καταπολέμηση του εγκλήματος. Παράλληλα, πολιτείες ζητούν από τις ομοσπονδιακές αρχές στην Ουάσιγκτον να ανακηρύξουν τα καρτέλ των ναρκωτικών τρομοκρατικές οργανώσεις.
Η ρητορική των Ρεπουμπλικάνων δεν έτυχε ακριβώς θερμής υποδοχής στο Μεξικό.
Αρκετοί Μεξικανοί επισημαίνουν πως η χώρα τους έχει την ατυχία να γειτονεύει με τις ΗΠΑ, τη χώρα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ναρκωτικών και τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα όπλων στον πλανήτη. Παρότι η μεξικανική νομοθεσία για τα όπλα είναι εξαιρετικά αυστηρή, παρότι σε όλη τη χώρα λειτουργεί μόλις ένα οπλοπωλείο, πλέον και το Μεξικό είναι γεμάτο όπλα, που εισάγονται λαθραία από την άλλη πλευρά των συνόρων.
Στο μεταξύ ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών», που κηρύχθηκε το 2006, με τη στήριξη των ΗΠΑ, είχε αποτελέσματα που ήταν μάλλον τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα. Η εμπλοκή των μεξικανικών ένοπλων δυνάμεων σε επιχειρήσεις επιβολής του νόμου πυροδότησε κύμα βίας των καρτέλ: έκτοτε, έχουν καταγραφεί κάπου 340.000 δολοφονίες, αποδιδόμενες κατά κύριο λόγο στις συμμορίες, ενώ άλλοι 110.000 και πλέον άνθρωποι εξαφανίστηκαν, κατά τους επίσημους αριθμούς. Όσο για τις ποσότητες των ουσιών που εισάγονται παράνομα στις ΗΠΑ, κάθε άλλο παρά μειώθηκαν.
Ο κ. Λόπες Ομπραδόρ είχε επικρίνει επανειλημμένα στο παρελθόν τη στρατιωτικοποίηση της προσπάθειας να αντιμετωπιστεί η διακίνηση ναρκωτικών, κατηγορώντας προκατόχους του στην εξουσία πως μετέτρεψαν το Μεξικό σε «νεκροταφείο».
Αλλά κι αυτός, με τη σειρά του, αποφάσισε να βασιστεί κυρίως στον στρατό.
Στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου ο μεξικανός πρόεδρος φάνηκε να υποβαθμίζει τις απειλές των Ρεπουμπλικάνων για στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ στη χώρα του, στις οποίες βλέπει «προπαγάνδα» προεκλογικού χαρακτήρα. Έκρινε πως για να πολεμήσουν τη μάστιγα της φαιντανύλης, οι αμερικανικές αρχές πρέπει να στραφούν στο εσωτερικό.
«Μας θλίβει πολύ αυτό που γίνεται στις ΗΠΑ, αλλά γιατί δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα; Γιατί δεν καταπολεμούν τη διακίνηση φαιντανύλης στις ΗΠΑ, τα αμερικανικά καρτέλ που διακινούν φαιντανύλη;»
«Εδώ ούτε παράγουμε, ούτε καταναλώνουμε φαιντανύλη», πρόσθεσε.
Για αυτό το τελευταίο υπάρχουν άφθονα τεκμήρια που πιστοποιούν το ακριβώς αντίθετο.
Η παραγωγή φαιντανύλης στο Μεξικό παίρνει διαστάσεις: μόνο τον περασμένο μήνα, άνδρες του μεξικανικού στρατού εξαπέλυσαν επιδρομή στην πολιτεία Σιναλόα, όπου βρέθηκαν και κατασχέθηκαν 630.000 δισκία που περιείχαν φαιντανύλη και 127 κιλά της ουσίας αυτής, ελάχιστα γραμμάρια της οποίας μπορούν να σκοτώσουν, σε μορφή σκόνης.
Η χρήση της ουσίας αυτής στο Μεξικό αυξάνεται, όπως και η χρήση ναρκωτικών από τον γενικό πληθυσμό ευρύτερα, έστω κι αν δεν πλησιάζει καν τα επίπεδα των ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος Λόπες Ομπραδόρ, που παραμένει δημοφιλής στην πατρίδα του όπως και στη μεξικανική διασπορά στις ΗΠΑ, απείλησε να στρέψει τους λατινοαμερικάνους ψηφοφόρους εναντίον των Ρεπουμπλικάνων αν δεν σταματήσουν να μιλούν περί στρατιωτικής επέμβασης στη χώρα του, κατά τρόπο «ανεύθυνο», που αποτελεί «προσβολή σε βάρος του λαού του Μεξικού και δείχνει έλλειψη σεβασμού για την ανεξαρτησία μας και την εθνική κυριαρχία μας».
«Αν δεν αλλάξουν συμπεριφορά, αν νομίζουν πως θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το Μεξικό για την προπαγάνδα τους, για τους εκλογικούς και πολιτικούς σκοπούς τους, θα καλέσουμε τον κόσμο να μην ψηφίσει αυτό το κόμμα», διεμήνυσε.
Στο ίδιο το Μεξικό ωστόσο, όπου το κόμμα του κ. Λόπες Ομπραδόρ, το MORENA, έχει κι αυτό μπροστά του κρίσιμες εκλογές το 2024, ακούγονται φωνές που αμφισβητούν τον τρόπο που ενεργούν οι αρχές, ιδίως το ποιος βλέπει να αποδίδεται δικαιοσύνη και γιατί.
Καθώς μεγάλο μέρος των εγκλημάτων που διαπράττονται στη χώρα μένει ανεξιχνίαστο, το πόσο ευρεία και άμεση ήταν η επιχείρηση που οδήγησε στον εντοπισμό και τη διάσωση των τεσσάρων Αμερικανών για αρκετούς Μεξικανούς ήταν μάλλον οδυνηρό.
Καταγράφοντας «την ταχύτητα και τον συντονισμό» στην αντίδραση των αρχών μετά την απαγωγή Αμερικανών, η μεξικανή δημοσιογράφος Άνα Φραντσίσκα Βέγα εξέφρασε πολλούς όταν παρατήρησε δηκτικά, νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, πως «χιλιάδες Μεξικανοί που αγνοούνται δεν έχουν ούτε κατά διάνοια τέτοια τύχη».
