Το φθινόπωρο του 2022, ψηφίστηκε ο νόμος 4957/2022, γνωστός ως «νόμος Κεραμέως», ο οποίος θέτει ανώτατα χρονικά όρια για την ολοκλήρωση των σπουδών στα πανεπιστήμια. Μάλιστα, φέτος για πρώτη φορά καλούνται να εφαρμόσουν τη ρύθμιση, προχωρώντας στις πρώτες διαγραφές φοιτητών που έχουν υπερβεί το προβλεπόμενο όριο φοίτησης, κάτι που έχει προκαλέσει έντονη συζήτηση στην πανεπιστημιακή κοινότητα.
Οι αντιδράσεις και τα αιτήματα των πρυτάνεων
Στην τελευταία Σύνοδο Πρυτάνεων, τον Δεκέμβριο του 2024 στον Μυστρά, οι διοικήσεις των ΑΕΙ έθεσαν στο Υπουργείο Παιδείας τις ανησυχίες τους σχετικά με τις κοινωνικές και ακαδημαϊκές συνέπειες της εφαρμογής του νόμου. Οι πρυτάνεις ζήτησαν ειδικές προβλέψεις για φοιτητές που βρίσκονται πολύ κοντά στην ολοκλήρωση των σπουδών τους, ενώ υπογράμμισαν την ανάγκη για ευαισθησία στις περιπτώσεις φοιτητών που δεν είναι ανενεργοί, αλλά αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους λόγω αντικειμενικών δυσκολιών.
Ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, επανέλαβε ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί, ζητώντας ωστόσο από τα πανεπιστήμια στοιχεία για να αξιολογηθεί το μέγεθος του προβλήματος.
Τι προβλέπει ο νόμος Κεραμέως
Ο νόμος ορίζει ότι για τα προγράμματα σπουδών 4 ετών, το ανώτατο όριο φοίτησης είναι τα 6 έτη, ενώ για τα 5ετή προγράμματα τα 8 έτη. Μετά τη συμπλήρωση του ορίου, το αρμόδιο τμήμα του πανεπιστημίου υποχρεούται να διαγράψει τον φοιτητή, εκτός εάν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι, όπως σοβαρά προβλήματα υγείας.
Επιπλέον, η νομοθεσία προβλέπει δυνατότητες μερικής φοίτησης για εργαζόμενους, άτομα με αναπηρίες ή αθλητές, καθώς και την επιλογή διακοπής σπουδών για έως 2 έτη. Όμως, το δικαίωμα αυτό δεν ισχύει για φοιτητές που έχουν υπερβεί το ανώτατο όριο φοίτησης.
Η εφαρμογή του νόμου εξαρτάται από τους εσωτερικούς κανονισμούς των ΑΕΙ, ενώ η μη εφαρμογή του επισύρει κυρώσεις για τα ιδρύματα.
Τα πανεπιστήμια έχουν ζητήσει τροποποιήσεις στη νομοθεσία, προτείνοντας να εξεταστούν περιπτώσεις φοιτητών που καθυστερούν λόγω βιοποριστικών αναγκών ή άλλων εύλογων αιτιών. Ειδικότερα, το ΕΚΠΑ έχει εισηγηθεί να προστεθούν εξαιρέσεις για φοιτητές που εργάζονται περιστασιακά ή αντιμετωπίζουν γραφειοκρατικά εμπόδια.
Παράλληλα, η ΠΟΣΔΕΠ χαρακτήρισε τις διατάξεις «άδικες και ανεδαφικές» και κάλεσε το Υπουργείο να προβεί σε διορθωτικές κινήσεις.
Σύμφωνα με την ΕΘΑΑΕ, το 2023 υπήρχαν 695.678 εγγεγραμμένοι φοιτητές, εκ των οποίων οι 48% είχαν υπερβεί το ανώτατο όριο σπουδών. Ωστόσο, δεν έχει γίνει σαφές πόσοι από αυτούς είναι κοντά στην ολοκλήρωση των σπουδών τους.
Η επόμενη Σύνοδος Πρυτάνεων, τον Μάιο στη Θεσσαλονίκη, αναμένεται να επανεξετάσει το θέμα και να καταθέσει νέα στοιχεία στο Υπουργείο Παιδείας, ώστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο πρόσθετων νομοθετικών πρωτοβουλιών.
