Επευφημούμενος από μια εντυπωσιακή κόκκινη ανθρωποθάλασσα χιλιάδων υποστηρικτών του στη λεωφόρο Παουλίστα στο Σαν Πάουλου, ο Λούλα τάχθηκε χθες Κυριακή αργά το βράδυ υπέρ της αποκατάστασης της κοινωνικής «ειρήνης» και της «ενότητας» μετά την νίκη του —με πολύ πιο οριακή διαφορά από ό,τι προέβλεπαν τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων— στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Βραζιλία.
Δήλωσε όμως «ανήσυχος» για την εκκωφαντική σιωπή του αντιπάλου του: ο απερχόμενος πρόεδρος Ζαΐχ Μπολσονάρου δεν είχε αναγνωρίσει την ήττα του, πολλές ώρες μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος από την εθνική εφορευτική επιτροπή, το ανώτατο εκλογοδικείο (TSE).
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ιστορικό come-back για τον άλλοτε μεταλλωρύχο, 77 ετών, που θα αρχίσει την 1η Ιανουαρίου την τρίτη του θητεία, 12 χρόνια αφότου εγκατέλειπε την εξουσία με τη δημοτικότητα στη στρατόσφαιρα (87%). Αλλά και αφού πέρασε 580 ημέρες στη φυλακή, μετά τις καταδίκες του για διαφθορά, που μετέπειτα ακυρώθηκαν λόγω διαδικαστικών σφαλμάτων και παραλείψεων. «Με είχαν θάψει ζωντανό», είπε ο ανοξείδωτος κεντροαριστερός βετεράνος της πολιτικής, που παρομοίασε την εκλογική του νίκη με «ανάσταση».
Έλαβε το 50,9% των ψήφων στον δεύτερο γύρο, έναντι 49,1% του ακροδεξιού απερχόμενου προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου, που σιωπά. «Σε οποιαδήποτε (άλλη) χώρα του κόσμου, ο ηττημένος υποψήφιος θα μου είχε ήδη τηλεφωνήσει για να αναγνωρίσει την ήττα του. Δεν μου έχει τηλεφωνήσει ακόμα· δεν ξέρω ούτε αν θα μου τηλεφωνήσει, ούτε αν θα αναγνωρίσει» το αποτέλεσμα, είπε ο Λούλα στους υποστηρικτές του. «Θα ήθελα να είμαι απλά ευτυχής, αλλά είμαι κατά το ήμισυ ευτυχής και κατά το ήμισυ ανήσυχος», επέμεινε.
Η σιωπή του προέδρου εγείρει πολλά ερωτήματα. Δεν έχει εκφραστεί ούτε στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, όπου είναι συνήθως πολύ δραστήριος. Είναι η πρώτη φορά που βραζιλιάνος πρόεδρος εν ενεργεία αποτυγχάνει να επανεκλεγεί για δεύτερη θητεία από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο μεγαλύτερο κράτος της Λατινικής Αμερικής, το 1985. «Από την 1η Ιανουαρίου θα κυβερνήσω για τα 215 εκατ. Βραζιλιάνους και Βραζιλιάνες, όχι μόνο για όσους με ψήφισαν», διαβεβαίωσε ο Λούλα.
«Κανένας δεν θέλει να ζει σε διχασμένη χώρα, σε κατάσταση αέναου εμφυλίου. Η χώρα χρειάζεται ειρήνη και ενότητα (…). Δεν υπάρχουν δύο Βραζιλίες, είμαστε ένας λαός, ένα έθνος», υπογράμμισε ο Λούλα, αναφερόμενος στη διχαστική θητεία του κ. Μπολσονάρου.
Ανάμικτα συναισθήματα
Η διαφορά του Λούλα είναι η μικρότερη ανάμεσα σε δυο φιναλίστ στις προεδρικές εκλογές μετά το τέλος της στρατιωτικής χούντας (1964-1985).
Η νίκη του Λούλα προκάλεσε ανάμικτα συναισθήματα —αγαλλίασης κι ανακούφισης— και γιορτάστηκε, με πυροτεχνήματα και κραυγές χαράς, σε μεγάλες πόλεις όπως το Ρίο ντε Ζανέιρο και το Σαν Πάουλου, όπου χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν να πανηγυρίσουν το αποτέλεσμα στους δρόμους, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου. Ο Λούλα «είναι συνώνυμο της ελπίδας, της ελπίδας πως θα δούμε καλύτερες μέρες», συνόψισε η Αλεξάνδρα Σίτα, 48χρονη εκπαιδευτικός, που βγήκε να το γιορτάσει στο Σαν Πάουλου.
Στην εμβληματική λεωφόρο Παουλίστα, πυκνό πλήθος εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων πήγε να επευφημήσει τον εκλεγμένο πρόεδρο. «Η δημοκρατία επιστρέφει στη Βραζιλία, η ελευθερία επιστρέφει!» βροντοφώναξε ο νικητής των εκλογών μπροστά στο πλήθος που δεν έκρυβε τη χαρά του.
«Η χώρα μας είναι πολύ μεγάλη για να υποβιβάζεται στον θλιβερό ρόλο του παρία», είπε ο εκλεγμένος πρόεδρος στην επινίκια ομιλία του, διαβεβαιώνοντας πως η Βραζιλία «επιστρέφει» στη διεθνή σκηνή. Αναφέρθηκε επίσης στο φλέγον (κυριολεκτικά, δυστυχώς) ζήτημα του Αμαζονίου, του μεγαλύτερου τροπικού δάσους στον κόσμο, όπου η αποψίλωση και οι πυρκαγιές αυξήθηκαν θεαματικά επί των ημερών του Ζαΐχ Μπολσονάρου. «Η Βραζιλία είναι έτοιμη να διαδραματίσει εκ νέου πρωταγωνιστικό ρόλο στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής. Η Βραζιλία και ο πλανήτης χρειάζονται να ζήσει ο Αμαζόνιος», είπε.
«Ο εφιάλτης επιτέλους τελείωσε. Ο Λούλα αναμένεται να ενεργήσει σθεναρά και γρήγορα για (να προστατεύσει) το περιβάλλον», σχολίασε η συμμαχία μη κυβερνητικών οργανώσεων Παρατηρητήριο για το Κλίμα.
Πικρία και αναγνώριση της ήττας από (κάποιους) συμμάχους του προέδρου
Οι μπολσοναριστές, από την πλευρά τους, είναι εξαιρετικά πικροί. «Έχω αηδιάσει, ο βραζιλιάνικος λαός δεν μπορεί να καταπιεί μια χειραγωγημένη εκλογική διαδικασία όπως αυτή και την επαναφορά της εξουσίας στα χέρια ενός κλέφτη. Ο Μπολσονάρου πρέπει να δράσει γρήγορα, αλλιώς δεν θα μπορεί να γίνει τίποτα», έκρινε η Ρουθ ντα Σίλβα Μπαρμπόσα, 50χρονη εκπαιδευτικό, εμφανώς ταραγμένη αφού παρακολούθησε τα αποτελέσματα στην Μπραζίλια.
Πάντως αρκετοί σύμμαχοι του προέδρου Μπολσονάρου ήδη αναγνώρισαν την ήττα του, ανάμεσα τους και ο Σέρζου Μούρου — ο άλλοτε δικαστής ειδικευμένος σε υποθέσεις διαφθοράς που καταδίκασε τον Λούλα. «Έτσι είναι η δημοκρατία. Θα είμαι στην αντιπολίτευση το 2023», σχολίασε μέσω Twitter αυτός που έστειλε τον Λούλα στη φυλακή.
Ηγέτες σε όλο τον κόσμο χαιρετίζουν τη νίκη του Λούλα
Ηγέτες σε όλο τον κόσμο χαιρέτισαν τη νίκη χθες Κυριακή του Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα.
Τζο Μπάιντεν
«Απευθύνω τα συγχαρητήριά μου στον Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα για την εκλογή του στην προεδρία της Βραζιλίας έπειτα από τις ελεύθερες, δίκαιες και αξιόπιστες εκλογές» στη μεγαλύτερη λατινοαμερικάνικη χώρα, ανέφερε ανακοίνωση Τύπου που αναρτήθηκε στον ιστότοπο της αμερικανικής προεδρίας από τις υπηρεσίες του κ. Μπάιντεν. Στο λακωνικό κείμενο προστίθεται πως ο αμερικανός πρόεδρος «αδημονεί» να «δουλέψει» με τον βραζιλιάνο ομόλογό του, ώστε να «συνεχιστεί η συνεργασία των δυο χωρών μας».
Εμανουέλ Μακρόν
«Μαζί, θα ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να αντιμετωπίσουμε τις πολλές κοινές προκλήσεις και θα ανανεώσουμε τον δεσμό φιλίας ανάμεσα στις δυο χώρες μας», τόνισε ο αρχηγός του γαλλικού κράτους μέσω Twitter μερικά λεπτά μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος από την εφορευτική επιτροπή, αναρτώντας το ίδιο μήνυμα στα πορτογαλικά, κρίνοντας πως η νίκη του Λούλα «ανοίγει νέα σελίδα στην ιστορία της Βραζιλίας».
Τζάστιν Τριντό
«Ο λαός της Βραζιλίας μίλησε. Αδημονώ να συνεργαστώ με τον Λούλα για να ενισχύσουμε την εταιρική σχέση των χωρών μας (…) και να προωθήσουμε τις κοινές μας προτεραιότητες – όπως την προστασία του περιβάλλοντος», σημείωσε μέσω Twitter ο πρωθυπουργός του Καναδά.
Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ
«Ο Λούλα νίκησε, ευλογημένος ο λαός της Βραζιλίας. Θα υπάρξει ισότητα και ουμανισμός», ήταν το σχόλιο του προέδρου του Μεξικού, επίσης μέσω Twitter.
Άντονι Αλμπανέζι
«Τεράστια συγχαρητήρια στον Λούλα για την τρομερή νίκη του στις βραζιλιάνικες εκλογές. Αδημονώ να συνεργαστώ μαζί σου για την προστασία του παγκόσμιου περιβάλλοντός μας», διαβεβαίωσε ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας.
Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ
«Σε αγκαλιάζουμε αδελφέ πρόεδρε Λούλα», ανέφερε απλά ο πρόεδρος της Κούβας.
Γκαμπριέλ Μπόριτς
Παρόμοιος ήταν ο τόνος του προέδρου της Χιλής: «Λούλα. Αγαλλίαση!», συνόψισε.
Γκιγιέρμο Λάσο
«Συγχαίρω τον Λούλα για την εκλογή του (…). Θα συνεχίσουμε να να ενισχύουμε τη φιλία και τη συνεργασία των χωρών μας, για να έλθουν καλύτερες μέρες για τους πολίτες μας. Η περιφέρειά μας συνεχίζει την ολοκλήρωσή της με πλουραλισμό», ανέφερε ο πρόεδρος του Ισημερινού.
Γουστάβο Πέτρο
«Ζήτω ο Λούλα», έγραψε απλά ο πρόεδρος της Κολομβίας, που εξελέγη τον Ιούνιο.
Νικολάς Μαδούρο
«Η δημοκρατία θριάμβευσε στη Βραζιλία. Ζήτω οι λαοί που είναι αποφασισμένοι να ζήσουν ελεύθεροι, κυρίαρχοι και ανεξάρτητοι!», σχολίασε ο πρόεδρος της Βενεζουέλας.
Λουίς Άρσε
«Συγχαρητήρια αδελφέ Λούλα. Η νίκη σου ενισχύει τη δημοκρατία και την ολοκλήρωση της Λατινικής Αμερικής. Είμαστε σίγουροι πως θα οδηγήσεις τον λαό της Βραζιλίας στον δρόμο της ειρήνης, της προόδου και της κοινωνικής δικαιοσύνης», τόνισε ο πρόεδρος της Βολιβίας.
Βλαντίμιρ Πούτιν
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συνεχάρη σήμερα τον Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα για την εκλογή του στην προεδρία της Βραζιλίας και επεσήμανε ότι ελπίζει να έχουν “μια εποικοδομητική συνεργασία”, όπως ανακοίνωσε το Κρεμλίνο.”Παρακαλώ δεχθείτε τα ειλικρινή μου συγχαρητήρια (…) Το αποτέλεσμα των εκλογών επιβεβαίωσε το μεγάλο πολιτικό σας κύρος. Ελπίζω ότι, καταβάλλοντας κοινές προσπάθειες, θα συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε την εποικοδομητική ρωσοβραζιλιάνικη συνεργασία σε όλους τους τομείς”, πρόσθεσε ο Πούτιν.
