Με τη στήριξη της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ κυρώθηκε από τη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) για το τμήμα Χανιά–Ηράκλειο, μήκους 157 χιλιομέτρων. Η σύμβαση αποτελεί το πρώτο και μεγαλύτερο βήμα στην υλοποίηση ενός κρίσιμου έργου υποδομής για την Κρήτη, το οποίο συνδέεται άμεσα με την οικονομική, τουριστική και κοινωνική αναβάθμιση του νησιού.
Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστος Δήμας, χαρακτήρισε τον ΒΟΑΚ «στρατηγικό οδικό αναπτυξιακό άξονα», υπογραμμίζοντας ότι «θα εγγυηθεί την ασφάλεια των μετακινήσεων και θα λειτουργήσει ως καταλύτης προόδου για ολόκληρη την Κρήτη».
Η σύμβαση υπερψηφίστηκε από ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, ενώ καταψηφίστηκε από ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, Πλεύση Ελευθερίας και Νέα Αριστερά. “Παρών” δήλωσαν η Νίκη και οι Σπαρτιάτες.
Τι προβλέπει η σύμβαση
Η παραχώρηση αφορά τη διαχείριση και κατασκευή του οδικού άξονα από την ανώνυμη εταιρεία «ΔΙΚΤΑΙΟΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ» και τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, για χρονικό διάστημα 35 ετών, εκ των οποίων τα 5 αφορούν μελέτες και κατασκευές. Η συμφωνία περιλαμβάνει και «ρήτρα προαίρεσης» για την ένταξη του τμήματος Κίσσαμος–Χανιά (30 χλμ), η οποία θα ενεργοποιηθεί μετά την έκδοση των σχετικών Περιβαλλοντικών Όρων.
Ο υπουργός δήλωσε πως ταυτόχρονα με τις πρόδρομες εργασίες, θα προχωρήσουν και μελέτες για στοχευμένες παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας σε περιοχές με υψηλή επικινδυνότητα, με στόχο την έναρξη των πρώτων έργων ακόμη και εντός του καλοκαιριού.
Όσον αφορά το σύνολο του ΒΟΑΚ, ο Χρίστος Δήμας επανέλαβε τον στόχο δημιουργίας ενός ενιαίου, σύγχρονου αυτοκινητόδρομου από την Κίσσαμο έως τη Σητεία. Όπως είπε, έχουν ήδη εκπονηθεί μελέτες για το τμήμα Άγιος Νικόλαος–Παχιά Άμμος, ενώ εντός του επόμενου διαστήματος θα ξεκινήσει η χρηματοδότηση των μελετών για την επέκταση έως τη Σητεία.
Το συνολικό ύψος χρηματοδότησης για την κατασκευή του έργου αγγίζει τα 1,8 δισ. ευρώ, προερχόμενο από τρεις βασικές πηγές:
- Ιδιωτικά κεφάλαια (παραχωρησιούχος): 219,3 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα αύξησης στα 243,5 εκατ. αν ενεργοποιηθεί το δικαίωμα προαίρεσης.
- Δημόσια χρηματοδοτική συμβολή: 693 εκατ. ευρώ, αυξανόμενη κατά 99 εκατ. με την προαίρεση.
- Τραπεζικός δανεισμός: 971,8 εκατ. ευρώ, που μπορεί να φτάσει έως και 1,079 δισ. ευρώ με την προσθήκη του Κίσσαμος–Χανιά.
Ο υπουργός ανέδειξε την επιμονή της κυβέρνησης να εξασφαλίσει πόρους, μέσα από συνεχείς διαπραγματεύσεις, ώστε το έργο να προχωρήσει «προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και της τοπικής κοινωνίας».
Η αντιπαράθεση στη Βουλή
Κεντρικό σημείο τριβής στη Βουλή αποτέλεσε η επιβολή διοδίων, με την αντιπολίτευση να ασκεί δριμεία κριτική. Ο Χρίστος Δήμας υπερασπίστηκε την επιλογή, λέγοντας πως «δεν υπάρχει αυτοκινητόδρομος χωρίς διόδια», ενώ κάλεσε τα κόμματα να προτείνουν εναλλακτικές που να διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα του έργου.
Η σύμβαση προβλέπει ανώτατο όριο διοδίων 0,053 ευρώ ανά χλμ. προ ΦΠΑ για οχήματα κατηγορίας 2 (ύψους έως 2,2 μέτρα), τιμή αντίστοιχη με αυτή των υπολοίπων αυτοκινητοδρόμων της χώρας.
Σε περίπτωση που τα έσοδα δεν καλύψουν τις λειτουργικές και χρηματοδοτικές ανάγκες του έργου, το Δημόσιο δεσμεύεται να καταβάλει στον παραχωρησιούχο «σκιώδη διόδια», δηλαδή ποσά ως αντιστάθμισμα, τα οποία ανέρχονται έως το 64,62% του προβλεπόμενου διοδίου.
Εφόσον όμως ο παραχωρησιούχος υπερβεί το συμφωνημένο όριο απόδοσης, το ποσοστό αυτό θα μειώνεται σταδιακά και μπορεί να μηδενιστεί.
