17 Μαρτίου 1991: Στο δημοψήφισμα το 76.4% των ψηφοφόρων εγκρίνει τη διατήρηση μιας μεταρρυθμισμένης Σοβιετικής Ένωσης. Οι δημοκρατίες της Βαλτικής, η Αρμενία, η Γεωργία και η Μολδαβία μποϊκόταραν ο δημοψήφισμα, καθώς και η Τσετσενο-Ινγκουσετία (μια αυτόνομη δημοκρατία στη νότια Ρωσία με έντονη επιθυμία για ανεξαρτησία, η οποία αυτοαναφερόταν ως Ιτσκερία). 

24 Αυγούστου 1991: Ο Γκορμπατσόφ διαλύει την Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΣΕ, παραιτείται από γενικός γραμματέας του κόμματος και διαλύει όλες τις μονάδες του κόμματος στην κυβέρνηση. Πέντε ημέρες αργότερα, το Ανώτατο Σοβιέτ ανέστειλε επ΄αόριστον όλες τις δραστηριότητες του ΚΚΣΕ στο έδαφος της Σοβιετικής Ένωσης, ολοκληρώνοντας το κομμουνιστικό καθεστώς της Σοβιετικής Ένωσης και διαλύοντας την μόνη εναπομείνουσα ενοποιητική δύναμη της χώρας.
Η Σοβιετική Ένωση, σύμφωνα με τη Wikipedia, κατέρρευσε με δραματική ταχύτητα κατά το τελευταίο τρίμηνο του 1991. Μεταξύ Αυγούστου και Δεκεμβρίου, 10 δημοκρατίες ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο Γκορμπατσόφ δεν είχε πλέον την εξουσία να επηρεάσει τα γεγονότα έξω από τη Μόσχα. Αμφισβητήθηκε ακόμη και εκεί από τον Γέλτσιν, ο οποίος είχε αρχίσει να παίρνει πάνω του ότι απέμεινε από τη Σοβιετική κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του Κρεμλίνου.
Τον Δεκέμβριο εκπρόσωποι της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας, συναντήθηκαν για να ιδρύσουν την Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών. Στις 25 Δεκεμβρίου 1991 ο Γκορμπατσώφ παραιτήθηκε και την επομένη (26 Δεκεμβρίου) το Ανώτατο Σοβιέτ κήρυξε επίσημα τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Στα βήματα του Γκορμπατσόφ

Τις πρώτες ώρες του Σαββάτου 27 Ιουνίου 2015 ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ανακοινώνει τη διενέργεια δημοψηφίσματος για τις 5 Ιουλίου, μετά την αποτυχία του στις διαπραγματεύσεις που είχε με τους «θεσμούς». Το εκλογικό σώμα κλήθηκε να απαντήσει αν εγκρίνει ή απορρίπτει την πρόταση των δανειστών της 25ης Ιουνίου 2015. Οι πολίτες οδηγήθηκαν στις κάλπες την Κυριακή 5 Ιουλίου, με κλειστές τις τράπεζες και πλαφόν αναλήψεων έως 60 ευρώ ημερησίως.

Το «ΟΧΙ» επικρατεί  με το 61,31% των ψήφων, έναντι 38,69% που έλαβε το «ΝΑΙ».

Ο Τσίπρας, λίγο μετά τους χορούς και τα πανηγύρια στο Σύνταγμα, “αρπάζει” το ηχηρό μήνυμα του λαού, το τσαλαπατάει και τρέχει για συμβιβασμό με τους δανειστές. Μετά από μία 17ωρη διαπραγμάτευση-φιάσκο υπογράφει με καμάρι το τρίτο και πιο σκληρό Μνημόνιο.