Δύο νέες παρεμβάσεις προαναγγέλει ο κος Πάνος Τσακλόγλου, Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων μιλώντας αποκλειστικά στο Capital.gr.
Η πρώτη θα αφορά τις μη συνταξιοδοτικές παροχές του e-ΕΦΚΑ. Σύμφωνα με τον κο Τσακλόγλου, “η σύγκλιση των παροχών με δημοσιονομικά ουδέτερο αποτύπωμα, με τα λιγότερο “προνομιούχα” πρώην ταμεία, που έχουν τη συντριπτική πλειονότητα των ασφαλισμένων, να οδηγηθούν σε μικρή αύξηση των παροχών τους, ενώ εξετάζονται και σενάρια προκειμένου να υπάρξει ανακατανομή πόρων ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε κάποιους τομείς δαπανών έναντι άλλων”.
Η δεύτερη θα αφορά τον 2ο πυλώνα της ασφάλισης, δηλαδή τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης.
Ο υφυπουργός Εργασίας ανέφερε πως “εξετάζουμε δυνητικές αλλαγές σε τομείς όπως η δυνατότητα σύστασης πολυεργοδοτικών Ταμείων, η εποπτεία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, η επιτάχυνση των διαδικασιών ίδρυσής τους και ο τρόπος φορολόγησης τους”.
Συνέντευξη στον Δημήτρη Κατσαγάνη
– Από την 1η Ιανουαρίου 2022, ισχύει το νέο καθεστώς κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης για τους νέους ασφαλισμένους. Σε ποια φάση βρίσκεται η διαδικασία συγκρότησης του νέου Ταμείου;
Το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) το οποίο είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και αποτελεί μέρος του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, συστάθηκε με τον νόμο 4826/2021 την 7/9/2021. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, συγκροτήθηκε η Προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή του ως μεταβατικό όργανο διοίκησής του, ώστε να διασφαλιστεί η εκκίνηση και η εύρυθμη λειτουργία του κατά το πρώτο διάστημα. Αμέσως μετά ξεκίνησαν με εντατικούς ρυθμούς οι εργασίες προκειμένου το ΤΕΚΑ να καταστεί επιχειρησιακά έτοιμο να δεχτεί τους νέους ασφαλισμένους από 1/1/2022. Ένα εγχείρημα που είχε να αντιμετωπίσει -χωρίς καμία διάθεση υπερβολής- ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα.
Στους πέντε μήνες που μεσολάβησαν έχει γίνει σημαντική πρόοδος σε όλους τους τομείς με ελάχιστα μέσα. Το Ταμείο απέκτησε διοίκηση, προσωπικό, μηχανογραφικά συστήματα, ιστότοπο, εφαρμογές και ηλεκτρονικές υπηρεσίες σε χρόνο ρεκόρ. Επειδή όμως δεν έχει νόημα να περιγράψω τις πολυάριθμες εργασίες και λειτουργικότητες που χρειάστηκε να ενεργοποιηθούν προκειμένου το ΤΕΚΑ να καταστεί επιχειρησιακά έτοιμο να εξυπηρετήσει εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους και εργοδότες σε όλη την Ελλάδα, θα περιοριστώ εδώ στα πιο βασικά σημεία προόδου που αφορούν τον πολίτη και τον ασφαλισμένο.
• Από 1/1/2022 ασφαλισμένοι και εργοδότες έχουν πρόσβαση στην ιστοσελίδα του ΤΕΚΑ όπου μπορούν να βρίσκουν αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την ασφάλιση τους στο ΤΕΚΑ.
• Από 1/1/2022 όλοι οι ασφαλισμένοι έχουν χαρακτηριστεί με βάση το ιστορικό της ασφάλισής τους σε υπαγόμενους ή μη στο ΤΕΚΑ και έχει προστεθεί σχετικό πεδίο στη βεβαίωση απογραφής των ασφαλισμένων ώστε ο κάθε ασφαλισμένος να γνωρίζει αν υπάγεται στο ΤΕΚΑ για την επικουρική του ασφάλιση.
• Από 1/3/2022 το ΤΕΚΑ υποστηρίζεται από το ενιαίο τηλεφωνικό κέντρο 1555, παρέχοντας άμεση και αξιόπιστη ενημέρωση σε κάθε ενδιαφερόμενο.
• Τον περασμένο Φεβρουάριο οι πρώτοι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του ΤΕΚΑ έλαβαν τα νέα διακριτά ειδοποιητήρια για την ασφάλιση τους στο ΤΕΚΑ, διαδικασία που θα επαναλαμβάνεται σε τακτική βάση εφεξής.
• Δημιουργήθηκε ειδική ηλεκτρονική εφαρμογή για τους εργοδότες για να αναγνωρίζουν αν οι εργαζόμενοί τους υπάγονται ή όχι στο ΤΕΚΑ ώστε να συμπληρώνουν ανάλογα τη δήλωση ασφάλισης των υπαλλήλων τους.
• Δημιουργήθηκε και μπαίνει άμεσα στην παραγωγή η Αναλυτική Περιοδική Δήλωση για το ΤΕΚΑ (ΑΠΔ-ΤΕΚΑ) που είναι η εφαρμογή μέσω της οποίας οι εργοδότες υποβάλλουν τη δήλωση ασφάλισης των υπαλλήλων τους.
Όπως αντιλαμβάνεστε, οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες του ΤΕΚΑ είναι ήδη εδώ, προσβάσιμες στους ασφαλισμένους και τους εργοδότες μέσω της ιστοσελίδας του νέου Ταμείου, η οποία εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες υπηρεσίες, εφαρμογές και πληροφορίες με στόχο την πληρέστερη ενημέρωση, την φιλική εξυπηρέτηση, την απλή και άμεση επικοινωνία με τους πολίτες. Το νέο Ταμείο φιλοδοξεί να εγκαινιάσει μια νέα σελίδα στην κοινωνική ασφάλιση όχι μόνο ως προς τον κεφαλαιοποιητικό του χαρακτήρα αλλά και ως προς την επικοινωνία και την εξυπηρέτηση του πολίτη. Έχουν γίνει ήδη πολλά και θα γίνουν στο επόμενο διάστημα πολύ περισσότερα.
– Εκκρεμεί η διαμόρφωση ενός ενιαίου κανονισμού (μη συνταξιοδοτικών) παροχών του e-ΕΦΚΑ. Σχεδιάζετε να προχωρήσετε σε αυτή την μεταρρύθμιση και αν ναι, ποιο θα είναι η κατεύθυνση της και πότε θα εφαρμοσθεί;
Πράγματι, κύριε Κατσαγάνη, εκκρεμεί η διαμόρφωση ενός ενιαίου κανονισμού “παροχών σε χρήμα”, που αφορά κατά κύριο λόγο τα επιδόματα μητρότητας, τα επιδόματα ασθενείας και τα έξοδα κηδείας δικαιούχων του e-ΕΦΚΑ. Δυστυχώς, η οργανωτική ενοποίηση των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, που πραγματοποιήθηκε το 2016, δεν συνοδεύτηκε από ενιαιοποίηση κανόνων και παροχών, κάτι που σημαίνει πως κάθε πρώην Ταμείο εξακολουθεί να αποδίδει στους ασφαλισμένους του τις παροχές που προβλέπονται στον δικό του κανονισμό. Έχει συγκροτηθεί μια ομάδα εργασίας με σκοπό την έκδοση τεκμηριωμένου πορίσματος για την κατάρτιση ενός Ενιαίου Κανονισμού Παροχών σε χρήμα του e-ΕΦΚΑ. Οι εργασίες της ομάδας αυτής βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο. Η κατεύθυνση στην οποία κινούμαστε είναι η σύγκλιση των παροχών με δημοσιονομικά ουδέτερο αποτύπωμα, με τα λιγότερο “προνομιούχα” πρώην ταμεία, που έχουν τη συντριπτική πλειονότητα των ασφαλισμένων, να οδηγηθούν σε μικρή αύξηση των παροχών τους, ενώ εξετάζονται και σενάρια προκειμένου να υπάρξει ανακατανομή πόρων ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε κάποιους τομείς δαπανών έναντι άλλων.
Πάντως, η ενοποίηση και διευκόλυνση των πολιτών συντελείται και με την πρόβλεψη ενιαίων ηλεκτρονικών διαδικασιών. Σε αυτό το πεδίο έχουν γίνει σημαντικά βήματα, με την ηλεκτρονική διαδικασία χορήγησης εξόδων κηδείας, επιδόματος ασθενείας και επιδόματος μητρότητας, ενώ επιπρόσθετα καθορίστηκαν τα υγειονομικά όργανα για τη χορήγηση του επιδόματος μητρότητας και θεσπίστηκε διάταξη με την οποία ορίστηκε ρητά η παροχή του επιδόματος μητρότητας στις έμμισθες δικηγόρους κατ’ αναλογία των όσων ισχύουν για τις μισθωτές ασφαλισμένες.
– Σε δηλώσεις σας, έχετε μιλήσει για επικείμενες μεταρρυθμίσεις στον 2ο πυλώνα της ασφάλισης, δηλαδή τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ). Ποιο θα είναι το περιεχόμενο αυτών των μεταρρυθμίσεων και για πότε τις προορίζετε;
Λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι η Επαγγελματική Ασφάλιση στην Ελλάδα είναι ελάχιστα διαδεδομένη σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και αφετέρου ότι ο εν ισχύι νόμος κλείνει αισίως εικοσαετία από την ημερομηνία θέσπισής του, πιστεύουμε πως υπάρχει ανάγκη εκσυγχρονισμού και πιο κατάλληλης –επιτρέψτε μου να πω- ενσωμάτωσης της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Τόσο ο δεύτερος όσο και ο τρίτος πυλώνας ασφάλισης πρέπει να ενισχυθούν και να αναπτυχθούν, ώστε να επιτευχθεί υψηλότερη συνταξιοδοτική αποταμίευση που θα οδηγήσει σε καλύτερες συντάξεις, καθώς και σε ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας μέσω αύξησης των διαθέσιμων προς επένδυση πόρων.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε μία διαδικασία κατά την οποία εξετάζουμε δυνητικές αλλαγές σε τομείς όπως η δυνατότητα σύστασης πολυεργοδοτικών Ταμείων, η εποπτεία των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, η επιτάχυνση των διαδικασιών ίδρυσής τους και ο τρόπος φορολόγησης τους. Όλα τα ανωτέρω είναι πτυχές ενός ευρύτερου διαλόγου που έχει ήδη ξεκινήσει και ελπίζουμε πως μέχρι το τέλος της χρονιάς θα έχει αποτυπωθεί νομοθετικά.
-Το πέρας του δεύτερου έτους της πανδημίας άφησε μία “μαύρη” κληρονομιά νέων ασφαλιστικών χρεών στα ταμεία, τόσο πληττόμενων, όσο και μη πληττόμενων επιχειρηματιών, ενώ η ρύθμιση των 72 δόσεων (η προθεσμία υποβολής αιτήσεων προς την οποία έχει λήξει) δεν είχε σημαντική ανταπόκριση. Πως σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε τους οφειλέτες, ειδικά τους πληττόμενους, από εδώ και στο εξής;
Τα ληξιπρόθεσμα χρέη του ΕΦΚΑ έχουν μια μακρά ιστορία η οποία, προφανώς, επιδεινώθηκε στις συνθήκες της πανδημίας. Όμως, θα ήθελα να επισημάνω ότι πάνω από το 70% των 41 δις ευρώ που είναι τα συνολικά ληξιπρόθεσμα χρέη προς τον Φορέα δημιουργήθηκαν πριν από το 2009. Γενικά, η διαχείριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών πρέπει να κινείται στην κατεύθυνση στοχευμένων δράσεων, χωρίς να αποδίδονται σε όλους τους οφειλέτες κοινά χαρακτηριστικά. Οι υφιστάμενες δυνατότητες ρύθμισης, τόσο αυτή που έληξε όσο και η πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων που συνεχίζει να υπάρχει ως επιλογή, βοηθούν μια μεγάλη μερίδα οφειλετών να καταφέρει να κερδίσει μια πίστωση χρόνου, που οφείλει πράγματι να τους χορηγηθεί εξαιτίας των εκτάκτων συνθηκών της πανδημίας.
Η ισορροπία όμως είναι λεπτή και δεν θα θέλαμε σε καμία περίπτωση να συμβάλλουμε στη διαμόρφωση μιας κουλτούρας μη πληρωμής και ανεκτικότητας προς την παραβατικότητα, η οποία, εκτός των άλλων, φαλκιδεύει και τον ανταγωνισμό στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Στηρίζουμε τους πληττόμενους και αυτούς που το χρειάζονται περισσότερο, χωρίς όμως να ξεχνάμε τα δύσκολα μαθήματα της προηγούμενης δεκαετίας. Δεν μπορεί ο στρατηγικός κακοπληρωτής να έχει την ίδια αντιμετώπιση στα ληξιπρόθεσμα χρέη του με αυτήν που έχουν οι οφειλέτες που βρίσκονται πράγματι σε ανάγκη εξαιτίας αντίξοων συνθηκών.
– Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί για τον εκμηδενισμό των ληξιπρόθεσμων εκκρεμών αιτήσεων κύριας σύνταξης έως τον ερχόμενο Ιούνιο. Που βρίσκεται σήμερα η υλοποίηση της συγκεκριμένης δέσμευσης; Πως προχωρά η εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων παράλληλης ασφάλισης και των εκκρεμών διεθνών συντάξεων;
Το πρόβλημα των εκκρεμών συντάξεων σχετίζεται με τον τρόπο που οικοδομήθηκε ο ΕΦΚΑ. Η ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων κάτω από μια ενιαία διοικητική δομή πραγματοποιήθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ υπό καθεστώς πίεσης. Επρόκειτο για μια απαραίτητη μεταρρύθμιση, αλλά η βιασύνη με την οποία πραγματοποιήθηκε, ακύρωσε σε μεγάλο βαθμό το ευεργετικό της εύρος. Όμως, η οργανωτική ενοποίηση δεν συνοδεύτηκε από ενοποίηση κανόνων και παροχών. Ο ενιαίος ασφαλιστικός φορέας που δημιουργήθηκε ήταν αναμενόμενο ότι θα κουβαλούσε για καιρό όχι μόνο τις παθογένειες και τις διοικητικές αρρυθμίες των παλιών Ταμείων αλλά και τα προβλήματα ενός οργανισμού που προκύπτει από συγχωνεύσεις πολλών μικρότερων. Αν προσθέσει κανείς σε αυτά τη δαιδαλώδη ασφαλιστική νομοθεσία των προϋπαρχόντων Ταμείων αλλά και την έλλειψη διαλειτουργικότητας των υπολογιστικών τους συστημάτων, καθίσταται σαφές ότι τα προβλήματα που ακολούθησαν τη δημιουργία του ΕΦΚΑ ήταν σχεδόν προδιαγεγραμμένα.
Ωστόσο, τα βήματα προόδου που έχουν σημειωθεί είναι μεγάλα. Έχουμε θεσμοθετήσει ένα σημαντικό “ανακουφιστικό” μέτρο, την αυτόματη χορήγηση προκαταβολής σύνταξης με κάθε νέα αίτηση συνταξιοδότησης. Έχει οριστεί εξειδικευμένος project manager που έχει αναλάβει το συντονισμό των σχετικών δράσεων, χορηγείται χρηματικό bonus στους υπαλλήλους που επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους, προκηρύχθηκαν θέσεις για μόνιμο και έκτακτο προσωπικό, πιστοποιούνται ιδιώτες επαγγελματίες για να συνδράμουν στην απομείωση των εκκρεμοτήτων, αγοράστηκαν 3000 νέοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές για να ανανεωθεί ο απαρχαιωμένος εξοπλισμός του οργανισμού, απλοποιήθηκαν διατάξεις για την διαδοχική ασφάλιση, ξεκίνησε η λειτουργία του “πύργου ελέγχου” που παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τόσο την πορεία των αιτήσεων όσο και την απόδοση τμημάτων και υπαλλήλων που απασχολούνται στην απονομή συντάξεων και βοηθά στη βελτίωση του σχεδιασμού δράσεων και πολλά άλλα. Πρόσφατα ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο μια δέσμη διατάξεων για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του ΕΦΚΑ. Επιδιώκεται αφενός ο οργανωτικός εκσυγχρονισμός, μέσω της αναβάθμισης του στελεχιακού δυναμικού, με στόχο την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη υλοποίηση της αποστολής του ΕΦΚΑ και την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη και αφετέρου ο λειτουργικός εκσυγχρονισμός του Φορέα με την εισαγωγή στοιχείων επιβράβευσης και λογοδοσίας, μέσω της μέτρησης της απόδοσης και μηχανισμών ελέγχου.
Σαν αποτέλεσμα αυτών των μέτρων, ο αριθμός των συνταξιοδοτικών αποφάσεων που εξέδωσε ο ΕΦΚΑ από 123 χιλιάδες το 2019 ανήλθε σε 224 χιλιάδες το 2021. Ήδη, έχουν “κλείσει” όλες οι υποθέσεις προ του 2019 με εξαίρεση κάποιες λίγες συντάξεις που δεν μπορούν να εκδοθούν λόγω ελλιπών στοιχείων, ανοικτών χρεών, δικαστικών εκκρεμοτήτων κλπ. Παρά τον εξαιρετικά υψηλό αριθμό αιτήσεων συνταξιοδότησης του 2021, σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις της Διοίκησης του ΕΦΚΑ μέχρι τον Ιούνιο θα έχει εκκαθαριστεί ο μεγάλος όγκος των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων κύριας συνταξιοδότησης που σήμερα ανέρχονται σε περίπου 80.000 ενώ πριν από ένα χρόνο ξεπερνούσαν τις 120.000 (εκτός διεθνών και όσων βρίσκονται σε δικαστική εκκρεμότητα).
Αναφορικά με τις συντάξεις παράλληλης ασφάλισης, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι εδώ δεν μιλάμε για εκκρεμείς συντάξεις αλλά για την ανάγκη υπολογισμού των προσαυξήσεων που δικαιούται μια μερίδα συνταξιούχων που κατά το παρελθόν ήταν ασφαλισμένοι παράλληλα σε δυο ταμεία. Και αυτή η εκκρεμότητα θα κλείσει μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα καθώς θα τεθεί σε λειτουργία το αναγκαίο λογισμικό που είναι προαπαιτούμενο για τον σωστό επανυπολογισμό. Σήμερα το λογισμικό αυτό βρίσκεται σε φάση των τελικών δοκιμών. Τέλος, και στο πεδίο των διεθνών συντάξεων υπάρχει πρόοδος το τελευταίο διάστημα, η οποία αναμένεται να επιταχυνθεί σημαντικά από τον Ιούνιο όταν, όπως αναμένουμε, θα έχει εκκαθαρισθεί ο κύριος όγκος των λοιπών κυρίων συντάξεων.
– Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, και η Ελλάδα, ανακοινώνουν νέα πακέτα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων για να αναχαιτίσουν τις συνέπειες του πόλεμου και της ενεργειακής κρίσης. Πως θα επηρεάσει ο πόλεμος την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 2022 και ποιες οι δημοσιονομικές αντοχές της χώρας;
Οι οικονομίες των ευρωπαϊκών χωρών βρίσκονται ξανά σε “αχαρτογράφητα νερά”. Πριν καλά-καλά αφήσουμε πίσω μας την πανδημία και τις επιπτώσεις της στην οικονομία, έρχεται τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία για να προσθέσει επιπλέον βαθμούς αβεβαιότητας, με σημαντικότερους αυτούς του κόστους ενέργειας και τροφίμων. Η διάρκεια, η έκταση και η έκβαση του πολέμου θα επηρεάσουν αφενός μεν το μέγεθος των οικονομικών επιπτώσεων και, επομένως, τον ρυθμό ανάπτυξης στην ευρωζώνη και στην Ελλάδα και αφετέρου τον χαρακτήρα των εθνικών ή/και πανευρωπαϊκών λύσεων.
Σε εθνικό επίπεδο, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει μια νέα διαδοχική κρίση εξωγενούς προέλευσης της οποίας τις επιπτώσεις επιχειρεί να απαλύνει με τη νέα δέσμη μέτρων 1,1 δις που πρόσφατα εξαγγέλθηκε με σκοπό την απορρόφηση μέρους του αυξημένου ενεργειακού κόστους, με στόχευση στις πλέον ευάλωτες ομάδες. Τα μέτρα αυτά έρχονται να προστεθούν σε άλλα μέτρα που έχουν ήδη υλοποιηθεί ή εξαγγελθεί και ανεβάζουν το συνολικό κόστος στα 3.7 δις. Πάντως, ενώ στην παρούσα συγκυρία η στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών –ιδίως των πλέον ευάλωτων- κρίνεται απαραίτητη, το ύψος του δημοσίου χρέους καθιστά ακόμα περισσότερο αναγκαία τη συνετή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών. Ας μην λησμονούμε ότι κατά την διετία της πανδημίας έχουν διοχετευτεί για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων 43 δις ευρώ –το μεγαλύτερο αναλογικά ποσό στην Ευρώπη- για να κρατήσουμε όρθιο τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Η δυνατότητα άσκησης επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής δεν είναι ανεξάντλητη, ιδίως σε μια οικονομία όπως η ελληνική.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών οίκων και οργανισμών, οι προβλέψεις για την ελληνική οικονομία το 2022 ήταν ιδιαίτερα αισιόδοξες. Αν, όπως όλοι ευχόμαστε, ο πόλεμος στην Ουκρανία τελειώσει σύντομα, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να είναι χαμηλότερος των αρχικών προβλέψεων, αλλά ιδιαίτερα ικανοποιητικός. Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο για την ελληνική οικονομία είναι το μείγμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης που θα διαμορφώνει μία βιώσιμη σχέση ανάμεσα σε χρέος, πρωτογενή πλεονάσματα και ανάπτυξη και θα οδηγεί στον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας.
