Σταθερή επιδίωξη της κυβέρνησης είναι η συνεχής βελτίωση των διαδικασιών και η αξιοποίηση νέων εργαλείων, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών στις νέες συνθήκες που έχει διαμορφώσει η κλιματική κρίση, τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Υφυπουργός στον Πρωθυπουργό, Αρμόδιος για Θέματα Κρατικής Αρωγής και Αποκατάστασης από Φυσικές Καταστροφές, Χρήστος Τριαντόπουλος.
Ο κ. Τριαντόπουλος τονίζει ότι η κυβέρνηση πετυχαίνει τον στόχο της, επισημαίνοντας ότι πλέον μέσα σε λίγες ημέρες χορηγείται η πρώτη αρωγή, και κάθε φορά ο στόχος είναι η ταχύτερη χορήγηση, αναφέροντας ως παράδειγμα τις πλημμύρες στους Δήμους Μαλεβιζίου και Σητείας τον Οκτώβριο.
«Ήδη μέσα σε έναν μήνα από την εκδήλωση του ακραίου καιρικού φαινομένου, 141 πληγείσες επιχειρήσεις έλαβαν 680.000 ευρώ ως πρώτη αρωγή. Αφού, όμως, διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν και άλλες επιχειρήσεις που δεν υπέβαλαν αίτηση, ανοίξαμε και πάλι την πλατφόρμα arogi.gov.gr. Ήδη έχουν πληρωθεί και οι νέοι δικαιούχοι, με το συνολικό ποσό να φτάνει τις 907.000 ευρώ» τονίζει ο κ. Τριαντόπουλος.
Προσθέτει ότι η κυβέρνηση με την συνεχή παρουσία της στο πεδίο, έφερε πιο κοντά τις τοπικές κοινωνίες που νοιάζονται για τον τόπο τους, και έδειξε ότι είναι και παραμένει, ακόμα και αφού σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας και φύγουν οι κάμερες και οι δημοσιογράφοι.
Αυτή η νέα φιλοσοφία αποτυπώνεται και στους αριθμούς, υπογραμμίζει ο κ. Τριαντόπουλος υπογραμμίζοντας ότι μόνο το 2021 η συνολική δημοσιονομική επίπτωση -για έργα και αποζημιώσεις σε πληγείσες περιοχές- ξεπέρασε το 1,3 δισ. ευρώ, ενώ στη Βόρεια Εύβοια, το συνολικό δημοσιονομικό κόστος του σχεδίου στήριξης και αποκατάστασης έχει ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ – και σε αυτά τα επίπεδα κινείται και το αντίστοιχο σχέδιο για το Αρκαλοχώρι.
Ο κ. Τριαντόπουλος επισημαίνει όσα έχει κάνει έως τώρα το υπουργείο του για τις πληγείσες περιοχές ανά την Ελλάδα, μιλάει για τις μεγάλες καταστροφές στην Εύβοια, τους σεισμούς που έπληξαν την Κρήτη, τη Θεσσαλία και όχι μόνο, καθώς και για την φιλοσοφία της ασφάλισης που θα επιχειρήσει να προωθήσει η κυβέρνηση, ώστε οι πολίτες να αισθάνονται και να είναι ασφαλέστεροι σε περίπτωση φυσικών καταστροφών.
ΕΡ: Κύριε Τριαντόπουλε το χαρτοφυλάκιό σας, ήταν επί «ποδός πολέμου» εδώ και τουλάχιστον δυο χρόνια, εξαιτίας των φυσικών καταστροφών που έπληξαν περιοχές της χώρας. Διαχειριστήκατε την «επόμενη ημέρα» μετά από σεισμούς, πλημμύρες και φωτιές. Οδεύοντας προς το τέλος της θητείας της Κυβέρνησης, και σας ζητούσαν να κάνετε τον απολογισμό του έργου σας, τι θα απαντούσατε;
ΑΠ: Στο πεδίο της κρατικής αρωγής, η τρέχουσα Κυβέρνηση, υπό τις οδηγίες του Κυριάκου Μητσοτάκη, έχει προχωρήσει στη ριζική αναθεώρηση του πλαισίου, ώστε να ανταποκριθεί στα νέα δυσμενή δεδομένα που έχει φέρει η κλιματική κρίση.
Κατ’ αρχάς, άλλαξε άρδην η φιλοσοφία.
Ενώ στο προηγούμενο καθεστώς, η στήριξη προς τους πληγέντες ήταν όχι μόνο ανεπαρκής, αλλά και αργή, καθώς έφτανε στους δικαιούχους τρία και τέσσερα και πέντε χρόνια μετά το συμβάν, η νέα φιλοσοφία προτάσσει η βοήθεια να είναι επαρκής και να χορηγείται το ταχύτερο δυνατόν σε όσους την έχουν ανάγκη, και -παράλληλα- τα έργα αποκατάστασης να προωθούνται όσο το δυνατόν ταχύτερα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, μεταρρυθμίσαμε και εκσυγχρονίσαμε το πλαίσιο της κρατικής αρωγής, αρχής γενομένης με τη θέσπιση του νόμου 4797/2021 για την κρατική αρωγή προς επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
Το πλαίσιο αυτό, μάλιστα, το εξελίξαμε και το διευρύναμε στην πορεία, προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες στήριξης μετά από μία φυσική καταστροφή.
Ειδικότερα, το πλαίσιο εμπλουτίστηκε με νέες, ψηφιοποιημένες, αλλά και απλοποιημένες διαδικασίες, ώστε μέσα από μία νέα, ενιαία ψηφιακή πλατφόρμα, το arogi.gov.gr, οι πολίτες να μπορούν με ταχύτητα να λάβουν άμεσα προκαταβολή της δικαιούμενης αποζημίωσής τους, την ενίσχυση πρώτης αρωγής, η οποία προβλέφθηκε τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους πολίτες και τα νοικοκυριά που επλήγησαν.
Ταυτόχρονα, εισήχθησαν νέες διαδικασίες, με στόχο την ενίσχυση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων για τις απώλειές τους, λόγω και του ευάλωτου χαρακτήρα τους απέναντι σε ακραία φαινόμενα.
Παράλληλα, θεσμοθετήθηκε η Κυβερνητική Επιτροπή Κρατικής Αρωγής, ένα όργανο που διαδραματίζει, πλέον, καταλυτικό ρόλο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων στήριξης και αποκατάστασης, καθώς είναι επιφορτισμένο με τον συντονισμό των αρμόδιων υπηρεσιών και με την κινητοποίηση των απαραίτητων πόρων, για τη στήριξη των πληγέντων συμπολιτών μας και την προώθηση των απαραίτητων έργων αποκατάστασης.
Φυσικά, έχει προστεθεί και το στοιχείο της ανασυγκρότησης για τις κοινωνίες που έχουν πληγεί σφοδρά από κάποια φυσική καταστροφή, ώστε όχι μόνο να επανέλθουν όσο το δυνατόν ταχύτερα στην κανονικότητα, αλλά να αποκτήσουν και νέες προοπτικές ανάπτυξης, μέσα από την αξιοποίηση των συγκριτικών τους πλεονεκτημάτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους.
Και δίπλα σε όλα αυτά, μία εξίσου σημαντική παρακαταθήκη είναι η προώθηση του πνεύματος της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, αλλά και με την κοινωνία των πολιτών.
Χωρίς την τοπική αυτοδιοίκηση, τους παραγωγικούς φορείς και τους υπόλοιπους τοπικούς stakeholders, δεν θα είχαμε την πλήρη εικόνα, αλλά ούτε και πολύτιμη βοήθεια στην αποτελεσματική υλοποίηση των μέτρων.
Με τη συνεχή παρουσία μας στο πεδίο, φέραμε κοντά μας τις τοπικές κοινωνίες, που νοιάζονται για τον τόπο τους, και δείξαμε ότι είμαστε και παραμένουμε εκεί, ακόμα και αφού σβήσουν τα φώτα της δημοσιότητας και φύγουν οι κάμερες και οι δημοσιογράφοι.
Αυτή η νέα φιλοσοφία αποτυπώνεται και στους αριθμούς.
Για να έχετε μία αίσθηση, μόνο το 2021 η συνολική δημοσιονομική επίπτωση -για έργα και αποζημιώσεις σε πληγείσες περιοχές- ξεπέρασε το 1,3 δισ. ευρώ.
Στη Βόρεια Εύβοια, το συνολικό δημοσιονομικό κόστος του σχεδίου στήριξης και αποκατάστασης έχει ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ – και σε αυτά τα επίπεδα κινείται και το αντίστοιχο σχέδιο για το Αρκαλοχώρι.
ΕΡ: Σας ικανοποιεί αυτό που έχετε πετύχει ή πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα;
ΑΠ: Θεωρώ ότι όλη αυτή την περίοδο έχουμε καταφέρει να αλλάξουμε το πλαίσιο και να το προσαρμόσουμε στα νέα δεδομένα, αλλά και στις ανάγκες των πολιτών.
Ουσιαστικά διαμορφώσαμε κάτι νέο, αυτό που – πλέον – χαρακτηρίζουμε ως κρατική αρωγή, με την ευρεία έννοια.
Διαδικασίες που αφορούν τρία υπουργεία και πέντε γραμματείες, έχουν συγκεντρωθεί σε ένα υπουργείο.
Διαδικασίες χρονοβόρες, πλέον είναι ψηφιακές, εμπροσθοβαρείς και άμεσες.
Και άλλα πολλά.
Αρκετά, όμως, είναι και αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσουμε στην πορεία, καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα εν εξελίξει project.
Μέσα από τη συνεχή παρουσία μας στο πεδίο και το feedback που λαμβάνουμε από τις τοπικές κοινωνίες και τους συνεργαζόμενους φορείς, προσαρμόζουμε στοιχεία του πλαισίου για να ανταποκριθούν στις νέες ανάγκες που προκύπτουν στο πλαίσιο της κλιματικής κρίσης, η οποία είναι δυστυχώς η νέα δυσμενής πραγματικότητα.
Και εδώ ο ρόλος της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς στο πλαίσιο του έργου της σχεδιάζουμε και προωθούμε τις εν λόγω προσαρμογές.
Σταθερή επιδίωξή μας είναι, συνεχώς, να βελτιώνουμε διαδικασίες, να αξιοποιούμε νέα εργαλεία και να ανταποκρινόμαστε στις ανάγκες των πολιτών στις νέες συνθήκες που έχει διαμορφώσει η κλιματική κρίση.
Και το πετυχαίνουμε.
Ένα παράδειγμα είναι η πρώτη αρωγή μέσα από την πλατφόρμα arogi.gov.gr.
Μέσα σε λίγες ημέρες χορηγείται η πρώτη αρωγή.
Και κάθε φορά έχουμε ως στόχο να χορηγείται όλο και πιο γρήγορα.
Ας δούμε, λόγου χάρη, την περίπτωση με τις πλημμύρες στους Δήμους Μαλεβιζίου και Σητείας τον Οκτώβριο.
Ήδη μέσα σε έναν μήνα από την εκδήλωση του ακραίου καιρικού φαινομένου, 141 πληγείσες επιχειρήσεις έλαβαν 680.000 ευρώ ως πρώτη αρωγή.
Αφού, όμως, διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν και άλλες επιχειρήσεις που δεν υπέβαλαν αίτηση, ανοίξαμε και πάλι την πλατφόρμα arogi.gov.gr.
Ήδη έχουν πληρωθεί και οι νέοι δικαιούχοι, με το συνολικό ποσό να φτάνει τις 907.000 ευρώ.
ΕΡ: Η μεγάλη καταστροφή που συντελέστηκε στην Εύβοια, θεωρείτε ότι είναι αναστρέψιμη; Και πώς μπορεί να γίνει αυτό;
ΑΠ: Οι ζημιές που άφησαν πίσω τους οι μεγάλες πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια ήταν πρωτοφανείς.
Πέρα από το πανέμορφο δάσος και το οικοσύστημα που εξαφανίστηκε, προκλήθηκαν εκτεταμένες καταστροφές σε περιουσίες, υποδομές και δίκτυα, ενώ συγκεκριμένοι παραγωγικοί κλάδοι δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται από την καταστροφή.
Από την πρώτη στιγμή, υπό την άμεση εποπτεία και παρακολούθηση του Πρωθυπουργού, υλοποιείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, τόσο για τη στήριξη και αποκατάσταση, όσο και για την ανασυγκρότηση της περιοχής υπό τον Σταύρο Μπένο.
Όσον αφορά το σχέδιο στήριξης και αποκατάστασης, αυτό έχει ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ.
Ένα σχέδιο που περιλάμβανε τη δημιουργία της πλατφόρμας πρώτης αρωγής, μέσω της οποίας οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι αγρότες που επλήγησαν από κάποια σημαντική φυσική καταστροφή μπορούν πλέον με μία απλή ψηφιακή αίτηση να διεκδικήσουν και να λάβουν άμεσα μία πρώτη αρωγή για να καλύψουν τα πρώτα έξοδά τους.
Μέσω της πλατφόρμας της πρώτης αρωγής χορηγήθηκαν 12,4 εκατ. ευρώ στη Βόρεια Εύβοια.
Εκτός από την πρώτη αρωγή, έχουν σχεδιαστεί και υλοποιηθεί είτε οριζόντια, είτε στοχευμένα μέτρα, όπως η χρηματοδότηση αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων – μάλιστα, τα αντιδιαβρωτικά ολοκληρώθηκαν σε χρόνους υποπολλαπλάσιους από ό,τι συνηθιζόταν έως τώρα-, το ειδικό πρόγραμμα της ΔΥΠΑ για την απασχόληση των ρητινοκαλλιεργητών, με επταετή διάρκεια για κάθε δικαιούχο και καθαρές απολαβές περίπου 800 ευρώ, η έκτακτη οικονομική ενίσχυση των ρητινοκαλλιεργητών (2,3 εκατ. ευρώ φέτος και 3,7 εκατ. ευρώ πέρυσι), η στεγαστική συνδρομή, η υλοποίηση του καινοτόμου μέτρου North Evia Pass για την τόνωση του τουριστικού κλάδου, καθώς και ειδικά καθεστώτα στήριξης επιχειρήσεων – είτε οριζόντια, είτε στοχευμένα σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως τα ελαιοτριβεία και οι επιχειρήσεις επεξεργασίας, αποθήκευσης και εμπορίας σύκων- κτηνοτρόφων και αγροτών.
Προς αυτή την κατεύθυνση, αλλάξαμε το θεσμικό πλαίσιο, ώστε οι αγρότες να λάβουν προκαταβολή για τις ζημιές που υπέστησαν σε φυτικό κεφάλαιο μέσα από την κρατική αρωγή – οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες έχουν λάβει ήδη προκαταβολή, ενώ θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες και η ενίσχυση προς τους μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, οι οποίοι δεν καλύπτονταν με το καθεστώς που παραλάβαμε
Παράλληλα, με δομικά και μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα σε χωριά και οικισμούς να προχωρούν, διευθετούνται εκκρεμότητες δεκαετιών και δημιουργούνται νέες συνθήκες ασφάλειας για τους πολίτες.
Και, βέβαια, εκπονήθηκε και υλοποιείται το σχέδιο ανασυγκρότησης από την Επιτροπή του Σταύρου Μπένου, δημιουργώντας συνθήκες ευημερίας στην περιοχή με έμφαση στις επόμενες γενιές.
ΕΡ: Τι κλίμα συναντάτε όταν επισκέπτεστε τις πληγείσες από φυσικά φαινόμενα περιοχές; Ο κόσμος δυσανασχετεί με τυχόν καθυστερήσεις;
ΑΠ: Βασικό στοιχείο της νέας φιλοσοφίας που έχουμε αναπτύξει, όπως σας προανέφερα, είναι οι συχνές επισκέψεις στο πεδίο, στις πληγείσες περιοχές, ώστε να είμαστε σε σύνδεση και επαφή με τις τοπικές κοινωνίες και την αυτοδιοίκηση, τους τοπικούς φορείς και τους πολίτες.
Αυτό μας επιτρέπει να ανταποκρινόμαστε καλύτερα στις ιδιαίτερες ανάγκες των περιοχών και των τοπικών κοινωνιών, να εντοπίζουμε τυχόν προβλήματα στην πορεία υλοποίησης των σχεδίων στήριξης και αποκατάστασης και φυσικά, να βρίσκουμε λύσεις σε αυτά τα προβλήματα.
Πιστεύω ότι ο κόσμος το έχει αντιληφθεί αυτό, ότι οι τοπικές κοινωνίες ακούγονται, ότι είναι ενεργά μέρη σε όλη αυτή τη διαδικασία. Και για τον λόγο αυτό, έχει αναπτυχθεί όλη την τελευταία περίοδο μία ιδιαίτερα εποικοδομητική συνεργασία, η οποία μας επιτρέπει, όταν παρουσιάζεται το οποιοδήποτε πρόβλημα στους διαύλους υλοποίησης των μέτρων, να μπορούμε να παρεμβαίνουμε κατάλληλα και να βρίσκουμε τις λύσεις.
Πρέπει, βέβαια να σημειώσω ότι ο κόσμος, οι πολίτες, μετά από μία φυσική καταστροφή είναι επιφυλακτικοί, διότι θεωρούν ότι μόλις σβήσουν τα φώτα της προσοχής των πρώτων ημερών, τότε θα σβήσει και το ενδιαφέρον.
Και είναι εύλογη αυτή η επιφυλακτικότητα, αν αναλογιστούμε τι ίσχυε στο παρελθόν.
Και εμείς είμαστε εδώ για να τους διαψεύσουμε και να τους εκπλήξουμε ευχάριστα με την αμεσότητα και τη συνέπεια λόγων και έργων.
Είναι κάτι που θεωρώ ότι το έχουμε πετύχει.
ΕΡ: Ο σεισμός στην Κρήτη και στην Καρδίτσα αλλά και αλλού, οι φωτιές στην Εύβοια οι πλημμύρες σε πολλές περιοχές της χώρας, τι αποτύπωμα άφησαν;
ΑΠ: Οι συνέπειες από το «χτύπημα» μίας φυσικής καταστροφής ή ακραίων καιρικών φαινομένων εκτείνονται πάντα σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα.
Υπάρχουν, φυσικά, οι άμεσες συνέπειες, όπως είναι οι ζημιές και καταστροφές σε δημόσιες υποδομές και δίκτυα, σε κατοικίες, σε επιχειρήσεις, σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις, για την αντιμετώπιση των οποίων άμεσα ενεργοποιείται ο μηχανισμός στήριξης και αποκατάστασης.
Ένας μηχανισμός που, μεταξύ άλλων, δίνει έμφαση στην άμεση, αλλά και δίκαιη στήριξη όσων έχουν πληγεί, όπως μέσα από το μέτρο της πρώτης αρωγής και την πλατφόρμα arogi.gov.gr.
Υπάρχουν όμως σε πολλές περιπτώσεις και οι έμμεσες επιπτώσεις μίας φυσικής καταστροφής, που σχετίζονται εν γένει με την κοινωνική ζωή, με την τοπική οικονομία αλλά και με τις προοπτικές συγκεκριμένων κλάδων, όπως για παράδειγμα, του τουριστικού.
Και για τον λόγο αυτό, ανάλογα με την κάθε περίπτωση, εξετάζονται και ενεργοποιούνται, παράλληλα με τα οριζόντια μέτρα, και στοχευμένα μέτρα στήριξης.
Μέτρα, τα οποία έχουν υπάρξει πραγματικά καινοτόμα, όπως είναι για παράδειγμα το North Evia-Samos Pass.
Παράλληλα, όμως, σε περιοχές που έχουν πληγεί σημαντικά από φυσικές καταστροφές προχωρούμε την εκπόνηση σχεδίων ανασυγκρότησης και ανάπτυξης, ώστε να διαμορφωθούν συνθήκες και προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης στις εν λόγω περιοχές.
Σχέδια ανάπτυξης με την εμπλοκή ειδικών, πανεπιστημίων, αλλά και των τοπικών κοινωνιών.
Επομένως, οι συνέπειες από μία φυσική καταστροφή αφήνουν σίγουρα το αποτύπωμά τους.
Όμως, αφενός με τις παρεμβάσεις στήριξης και αποκατάστασης σε όσο το δυνατόν ταχύτερους ρυθμούς, και αφετέρου με την κατάρτιση σχεδίων βιώσιμης ανάπτυξης για τις πληγείσες περιοχές, προσπαθούμε όχι μόνο να μετριάσουμε και να θεραπεύσουμε αυτές τις συνέπειες, αλλά και να δώσουμε νέες προοπτικές.
ΕΡ: Κύριε Τριαντόπουλε, πώς μπορεί η Ελλάδα με τα τόσα προβλήματα να αντέξει την υποστήριξη των κατοίκων και των επιχειρήσεων των περιοχών που επλήγησαν από φυσικά φαινόμενα;
ΑΠ: Είναι γεγονός πως η δημοσιονομική επίπτωση τόσο για τη στήριξη πολιτών και επιχειρήσεων, όσο και για την αποκατάσταση σε επίπεδο υποδομών και δικτύων είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Και όσο οι κίνδυνοι από ακραία φυσικά φαινόμενα επιδεινώνονται, στο πλαίσιο και της κλιματικής κρίσης, αναμένεται συνακόλουθα και η αύξηση αυτής της δημοσιονομικής επίπτωσης.
Για τον λόγο αυτό, αλλά και πρωτίστως για να αποτρέπουμε ζημιές και απώλειες, είναι κρίσιμο αφενός να εστιάσουμε στον τομέα της πρόληψης και της ετοιμότητας και αφετέρου στην ανθεκτικότητα και την βιωσιμότητα των υποδομών απέναντι στις νέες πιέσεις.
Και αυτές είναι δύο παράμετροι που έχουν αναδειχθεί σε βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης όσον αφορά την διαχείριση των νέων συνθηκών και προκλήσεων που τίθενται από την κλιματική κρίση.
Παράλληλα, όμως, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλες μεταβλητές.
Όπως, η ανάγκη αναβάθμισης του ρόλου του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πεδίο της στήριξης και αποκατάστασης από φυσικές καταστροφές.
Και αυτό γιατί η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της δεν έχουν εθνικό, αλλά υπερεθνικό χαρακτήρα και μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά σε υπερεθνικό επίπεδο – και δη σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συνάμα, όμως, ιδιαίτερη σημασία έχει και η ιδιωτική ασφάλιση.
Ουσιαστικά, θα πρέπει η κρατική αρωγή να συμπορεύεται με την πρακτική της ιδιωτικής ασφάλισης έναντι των φυσικών καταστροφών.
Και προς αυτή την κατεύθυνση, παρέχονται κίνητρα, τα οποία ενδεχομένως και να ενδυναμωθούν την επόμενη περίοδο.
Άλλωστε, όπως έχω σημειώσει και σε άλλη ευκαιρία, παράλληλα με την κρατική αρωγή, η μέριμνα για την ασφάλιση έναντι του κινδύνου φυσικών καταστροφών δεν παύει να αποτελεί και την υπεύθυνη στάση από τους ίδιους τους πολίτες.
