Mε επιστολές, τηλεφωνικά, ηλεκτρονικά μηνύματα και sms όλες οι Τράπεζες έχουν καλέσει εδώ και μήνες τους δανειολήπτες, να προσέλθουν και να ρυθμίσουν τα δάνεια τους μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του ν. 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Επίσης, έχουν διαμορφώσει ειδικούς χώρους υποδοχής σε πολλά καταστήματα για την διευκόλυνση υποβολής των αιτημάτων των ενδιαφερομένων, και ειδικότερα των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που λαμβάνουν όποια υποστήριξη χρειαστεί από εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο προσωπικό.
Σύμφωνα με πηγές των τραπεζών, από τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα επίσημα στοιχεία προκύπτει ότι μόνο περιορισμένος αριθμός δανειοληπτών έχει κάνει χρήση του νέου νόμου, παρά το γεγονός ότι αυτός προσφέρει σημαντικά λειτουργικά και ουσιαστικά πλεονεκτήματα στους δανειολήπτες.
Στις 30.04.2020, ο νόμος 4605/2019 θα παύσει να ισχύει. Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό, τονίζουν οι τραπεζικές πηγές, να γίνει αντιληπτό από τους δανειολήπτες και από τους συμβούλους τους, ότι σύμφωνα με τον ανωτέρω Νόμο, έχουν δύο δυνατότητες να ρυθμίσουν τις οφειλές τους για να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία:
-Εφόσον συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις του ν. 4605/2019, να υποβάλλουν την αίτησή τους στην ειδική πλατφόρμα και να απευθυνθούν, εάν χρειάζονται οποιαδήποτε διευκρίνιση και υποστήριξη, στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους ή και στην Τράπεζα από όπου έχουν λάβει το δάνειο.
-Εάν, δεν πληρούν τα κριτήρια προστασίας του ν. 4605/2019, να επιδιώξουν διμερή ρύθμιση με την Τράπεζά τους. Οι Τράπεζες προσφέρουν πολλές διαφορετικές λύσεις, όπως ενδεικτικά επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου για μεγάλο χρονικό διάστημα, σημαντική μείωση επιτοκίου, προγράμματα χαμηλής εκκίνησης με σταδιακή αύξηση της δόσης ανά τριετία καθώς και προγράμματα μείωσης της οφειλής μέχρι και το ύψος της αξίας της κατοικίας με διαγραφή του υπολοίπου, εάν ο οφειλέτης εξυπηρετήσει κανονικά τη ρύθμιση (φυσικά δεν γίνεται μείωση αν η αξία της κατοικίας είναι μεγαλύτερη από το δάνειο, ή εάν ο δανειολήπτης διαθέτει υψηλά εισοδήματα, ή σημαντική περιουσία). Ιδιαίτερη πρόνοια υπάρχει από τις ίδιες τις Τράπεζες για ευπαθείς ομάδες (άνεργους, ασθενείς, πολύτεκνους).
Νόμος Κατσέλη: προστατεύτηκε ένας ικανοποιητικός αριθμός ευπαθών δανειοληπτών-Παρατηρήθηκαν και καταχρήσεις
Σε σύνολο 30 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων, υποβλήθηκαν αιτήσεις υπαγωγής στις διατάξεις του «νόμου Κατσέλη» για 13 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές. Περισσότερο από 60% των αιτήσεων απορρίφθηκαν επειδή κρίθηκε δικαστικά ότι οι δανειολήπτες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου, αναφέρουν οι ίδιες πηγές επισημαίνοντας ότι μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι στο σύνολο των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί, περίπου 5 δισ. ευρώ αφορούν σε χορηγήσεις προς νοικοκυριά με πραγματική ανάγκη, ενώ υπάρχει προβληματισμός για την προσφυγή στο νόμο δανειοληπτών στους οποίους έχουν χορηγηθεί τα υπόλοιπα 8 δισ. ευρώ.
Στα περίπου δέκα χρόνια που ίσχυσε ο Νόμος Κατσέλη, αναφέρουν τραπεζικές πηγές, προστατεύτηκε ένας ικανοποιητικός αριθμός, πράγματι ευπαθών δανειοληπτών, που είχαν πάρει δάνειο πριν την κρίση. Παρατηρήθηκαν όμως και καταχρήσεις, και ένας σημαντικός αριθμός δανειοληπτών επιδίωξε να κάνει χρήση των ευεργετικών διατάξεων του νόμου, όχι επειδή χρειαζόταν προστασία, αλλά κυρίως για να κωλυσιεργήσει, εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι η ολοκλήρωση της διαδικασίας δια της δικαστικής οδού απαιτούσε – και απαιτεί – σημαντικό χρονικό διάστημα. Με την καταχρηστική αυτή προσφυγή στο νόμο Κατσέλη αρκετοί δανειολήπτες που δεν πληρούσαν τους όρους του νόμου εξασφάλιζαν την δωρεάν παραμονή τους στο ακίνητο, που είχαν αποκτήσει με δανεισμό, επισημαίνουν οι τραπεζικές πηγές.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παραπάνω αδυναμίες του «νόμου Κατσέλη», ψηφίστηκε ο τελευταίος νόμος για την προστασία της πρώτης κατοικίας το 2019 (ν. 4605/2019), ο οποίος λήγει στις 30.4.2020. Σκοπός του νόμου είναι να εξασφαλίσει την προστασία της πρώτης κατοικίας για την πλειονότητα των δανειοληπτών, δηλαδή αυτών με δάνεια μικρότερα των 130.000 ευρώ (καθώς, με βάση τα επίσημα στοιχεία, το 80% των στεγαστικών δανείων αφορά ποσά μικρότερα των 130.000 ευρώ), και με περιορισμένο εισόδημα (κάτω των 36.000 ευρώ). Για το σκοπό αυτό, λειτουργεί ήδη από την 1η Ιουλίου 2019 η ειδική πλατφόρμα που διαχειρίζεται η Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Ο νόμος 4605/2019 προβλέπει – μεταξύ άλλων – και επιδότηση της δόσης του δανείου από το Δημόσιο μέχρι 50%, εφόσον επιτευχθεί ρύθμιση που εξυπηρετείται.
