Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο ρόλος και η συμβολή του Τεκτονισμού στη σύγχρονη ιστορία του Δυτικού Κόσμου και κυρίως της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας. Το tomanifesto.gr επισκέφτηκε μια από τις παλαιότερες στοές του κόσμου την Grand Orient de France (GOdF).
του Παύλου Παυλίδη
Η Μασονία, κόρη της Γεωμετρίας, σύμφωνα με τους ίδιους, γεννήθηκε στην Αίγυπτο και την Ελλάδα με πρωταγωνιστές τον Ευκλείδη και τον Πυθαγόρα. Δύο χώρες αλληλένδετες από τα αρχαία χρόνια, την προϊστορική εποχή που φαίνεται πως Αιγύπτιοι είχαν επικοίσει και εγκατασταθεί στον ελλαδικό χώρο (σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία ο Δευκαλίων [Νώε στην Παλαιά Διαθήκη], ο πατέρας του Έλληνα και γενάρχης των Ελλήνων, καταγόταν από την Αίγυπτο), τους Έλληνες σοφούς που πήγαιναν στην Αίγυπτο για να διδαχθούν τα “μυστικά” όπως ο Σόλωνας και ο Πλάτωνας, τα αρχαία μυστύρια που γίνονταν σε Ελλάδα (Ελευσίνια) και Αίγυπτο, τον Μέγα Αλέξανδρο και τους Πτολεμαίους, το Βυζάντιο μέχρι τη σύγχρονη εποχή με μεγάλες μορφές όπως ο Κωνσταντίνος Καβάφης, η Πηνελόπη Δέλτα, ο Αντώνης Μπενάκης και ο Παύλος Παυλίδης (Δρανέτ), ο οποίος συνέβαλε στη κατασκευή της Διώρυγας του Σουέζ και στη δημιουργία της Όπερας του Giuseppe Verdi “Aida”.
Ο σύγχρονος Τεκτονισμός είναι αποτέλεσμα του Διαφωτισμού με ρίζες από τη σοφία (κυρίως μαθηματικά και φιλοσοφία) του αρχαίου κόσμου και η πρώτη επίσημη Μεγάλη Στοά ιδρύθηκε το 1717 στην τότε πρωτεύουσα της διανόησης, το Λονδίνο. Το 1725 ο Τεκτονισμός φτάνει στη Γαλλία από Βρετανούς διανοούμενους και στρατιωτικούς και το 1728 ιδρύεται η Grand Orient de France. Σήμερα η GOdF αριθμεί 53.000 μέλη σε 1.150 στοές και θεωρούνται οι προστάτες των δημοκρατικών ιδανικών και αξιών, καθώς σύμφωνα με τους ίδιους, αυτοί βάλανε τα θεμέλια στη Φιλελεύθερη Δημοκρατία στην οποία εμείς ζούμε σήμερα.
Οι ιδέες του Φιλελευθερισμού γεννήθηκαν και αναπτύχθηκαν μέσα στις στοές και αυτό τους οδήγησε στην πρώτη ρήξη με την Καθολική Εκκλησία το 1738, η οποία άρχισε να αφορίζει όσους συμμετείχαν σ’ αυτές. Οι τέκτονες της εποχής δεν πτοήθηκαν καθώς είχαν άλλα σχέδια. Από εκείνη τη περίοδο και μετά «ξέσπασαν» φιλελεύθερες επαναστάσεις ανά τον κόσμο κατά της Μοναρχίας, του Φεουδαρχισμού και του Συντηρητισμού.
Η πρώτη επανάσταση ήταν η Αμερικανική το 1765 στην οποία σχεδόν όλοι οι πρωταγωνιστές ήταν τέκτονες. Ο Benjamin Franklin μάλιστα ήταν μέλος της στοάς Les Neuf Soeurs η οποία ανήκε στη GOdF και οργάνωσε όλη τη γαλλική βοήθεια στον αγώνα της Αμερικανικής Επανάστασης. Οι Γάλλοι που πολέμησαν στην Αμερικανική Επανάσταση επιστρέφοντας στη Γαλλία οργάνωσαν και τη Γαλλική Επανάσταση, όπως ο Marquis de Lafayette. Σύμφωνα με τους τέκτονες, ο ρόλος τους ήταν καθοριστικός στη Γαλλική Επανάσταση με τη διασπορά των δικών τους Φιλελεύθερων ιδεών, όπως και στο συμβολισμό με τη Marianne και το σύνθημα “Liberté, égalité, fraternité” (Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη), τα οποία χρησιμοποιούν ακόμα και σήμερα.
Σύμφωνα με την Catholic Encyclopedia η Γαλλική Επανάσταση οργανώθηκε αποκλειστικά από τέκτονες παραθέτοντας και κείμενα της εποχής από την GOdF και μέλη της, η Λέσχη των Ιακωβίνων μάλιστα λέγεται πως ήταν παρακλάδι των τεκτονικών στοών. Ακολούθησαν επαναστάσεις στη Λατινική Αμερική, την Ελλάδα και την Ιταλία.
Μεγάλες προσωπικότητες της εποχής που ήταν τέκτονες ήταν μεταξύ άλλων ο Georges Danton (εκ των πρωταγωνιστών της Γαλλικής Επανάστασης), ο Joseph-Ignace Guillotin (εφευρέτης της Γκιλοτίνας), o Frédéric Auguste Bartholdi (γλύπτης και ζωγράφος, γνωστός για το Άγαλμα της Ελευθερίας), ο Montesquieu (πολιτικός φιλόσοφος που έγραψε για το διαχωρισμό των εξουσιών, τα θεμέλια της Δημοκρατίας), ο Voltaire (υπερασπιστής της Ελευθερίας το Λόγου και του διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας), o Claude Joseph Rouget de Lisle (συνθέτης και στιχουργός της Marseillaise- Εθνικός Ύμνος της Γαλλίας), ο Jean Jacques Rousseau (φιλόσοφος και πολιτικός επιστήμονας, ενέπνευσε τη Γαλλική Επανάσταση με το “Κοινωνικό Συμβόλαιο”), o Alexandre Dumas (συγγραφέας, συμμετείχε στο Risorgimento με τον Giuseppe Garibaldi), ο Joseph Bonaparte (αδερφός του Napoléon και Βασιλιάς της Ισπανίας), ο Simon Bolivar (ο ηγέτης για τον αγώνα της ανεξαρτησίας της Λατινικής Αμερικής), o Giuseppe Garibaldi (ήρωας του Ιταλικού πολέμου της Ανεξαρτησίας), Eugène Delacroix (ζωγράφος), ο Victor Hugo (συγγραφέας, με έντονο το στοιχείο του ανθρωπισμού και του φιλελευθερισμού στα έργα του, όπως οι “Άθλιοι”) και άλλοι πολλοί.
Μεταξύ αυτών και πολλοί Έλληνες τέκτονες που συνέβαλαν στην Επανάσταση του 1821, όπως οι ιδρυτές της Φιλικής Εταιρίας Εμμανουήλ Ξάνθος, Νικόλαος Σκουφάς και Αθανάσιος Τσακάλωφ, ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και πολλοί άλλοι.
Στην πλειοψηφία τους οι προαναφερθέντες είχαν ενταχθεί στον Φιλελεύθερο Τεκτονισμό, ο οποίος και επίσημα εκφράζεται από τη GOdF μετά το Σχίσμα του 1877. Ο Φιλελεύθερος Τεκτονισμός είναι προοδευτικός και επαναστατικός και δέχεται μέλη ανεξάρτητα από θρησκείες, φύλο και σεξουαλικές προτιμήσεις, καθώς επιτρέπονται οι συζητήσεις για πολιτικά και κοινωνικά θέματα εντός των στοών. Επίσης, ήταν και είναι υπέρμαχοι του διαχωρισμού Εκκλησίας-Κράτους (Laïcité). Η GOdF εκφράζει επίσης το τρίπτυχο “Liberté, égalité, fraternité” και εναντιώνεται σε όσους εχθρεύονται τη Δημοκρατία και την Ελευθερία του ατόμου. Αντιθέτως στον Αγγλο-Αμερικανικό Τεκτονισμό προϋπόθεση είναι η πίστη στο “Υπέρτατο Ον” μόνο από άνδρες, καθώς απαγορεύονται και οι συζητήσεις για πολιτικά θέματα εντός των στοών. Επίσης, πολλές φορές τάσσονται υπερ της Έκκλησιας, λέγοντας πως ο Φιλελεύθερος Τεκτονισμός είναι μια παρέκκλιση του κανονικού.
Η GOdF εκφράζοντας τον Φιλελεύθερο Τεκτονισμό αναμείχθηκε ενεργά με την πολιτική διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του Ριζοσπαστικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (Parti Républicain, Radical et Radical-Socialiste) το 1901, το παλαιότερο πολιτικό κόμμα στην ιστορία της Γαλλίας από την ίδρυση μέχρι τη διάσπαση του. Σύμβολο του είχε κι αυτό τη Marianne και το σύνθημα “Liberté, égalité, fraternité”. Το κόμμα δέχτηκε αρκετές διασπάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της παρουσίας του στα πολιτικά πράγματα. Σημειωτέον ότι ιδεολογικά ξεκίνησε από την κεντροαριστερά, αλλά από το 1905 και μετά εξέφραζε τον πολιτικό χώρο του φιλελεύθερου κέντρου. Το 2019 συστρατεύτηκε με το κόμμα του Emmanuel Macron, La République En Marche! (LREM), για τις Ευρωεκογές.
Η μεγαλύτερη μορφή στην ιστορία του κομμάτος υπήρξε ο Georges Clemenceau, Πρωθυπουργός της Γαλλίας μεταξύ 1907- 1909 και 1917-1920, ο οποίος είχε στενή σχέση και με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, επίσης τέκτονα. Ο Georges Clemenceau εξέφραζε όλες τις φιλελεύθερες ιδέες του διαχωρισμού Κράτους-Εκκλησίας, ήταν υπέρ των ατομικών ελευθεριών, ενώ εναντιώθηκε στον αποικισμό. Ήταν επίσης ένας εκ των πρωταγωνιστών της Συνθήκης των Βερσαλλιών και πρωτεργάτης αμυντικών συμφωνιών με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ κατά της Γερμανίας, οι οποίες όμως δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.
Έτσι το 1940 με την κατάληψη του Παρισιού και της Γαλλίας από τους Ναζι, η GOdF και όλες οι στοές έκλεισαν και τα μέλη τους καταδιώχθηκαν για τις φιλελεύθερες ιδέες τους. Μάλιστα σε μια ομιλία του ο δοτός Πρωθυπουργός της κυβέρνησης του Vichy, Maréchal Pétain, είχε πει: “Οι Μασόνοι είναι υπεύθυνοι για όλα τα δεινά μας”. Ωστόσο οι τέκτονες ως πολέμιοι του ολοκληρωτισμού και των εχθρών της Δημοκρατίας και της ελευθερίας, πολεμούν με όποιο τρόπο μπορούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δημοσιογράφος και φεμινίστρια Éliane Brault, (και μετά τον πόλεμο η πρώτη Grand Mistress), η οποία συνέβαλε στον αντιστασιακό αγώνα από το Λίβανο μέχρι την Αλγερία και από την Αγγλία μέχρι τη Σοβιετική Ένωση. Από τους 30.000 τέκτονες το 1940 μείνανε 7.000 στο τέλος του πολέμου. Από τότε ο Τεκτονισμός υπερασπίζεται ξανά το δικαίωμα του ατόμου στην ελευθερία, καθώς και των μειονοτήτων. Έχει επίσης μεγάλο κοινωνικό έργο με δωρεές προς τη Πολιτεία.
Συνεπώς η προπαγάνδα κατά του Τεκτονισμού, σήμερα όπως και τότε, αναπαράγεται από κέντρα της άκρας Δεξιάς και της άκρας Αριστεράς τα οποία είναι κατά της Φιλελεύθερης Δημοκρατίας στο συνολό της. Οι όροι “Αριστερός” και “Δεξιός” γεννήθηκαν και αυτοί κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, αφού οι πιο προοδευτικοί κάθησαν στα αριστερά έδρανα, ενώ οι πιο συντηρητικοί κάθησαν στα δεξιά. Επομένως, η ορολογία αυτή θεωρείται πλέον αναχρονιστική και κενή περιεχομένου, καθώς στις μέρες μας υπάρχουν κόμματα τα οποία πιστεύουν στις αξίες και τα ιδανικά της Δημοκρατίας και είναι ιδεολογικά προσκείμενα είτε στον κλασσικό Φιλελευθερισμό είτε στον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό (Σοσιαλδημοκρατία), και κόμματα τα οποία κινούνται στους χώρους της άκρας Αριστεράς και της άκρας Δεξιάς και είναι ιδεολογικά προσκείμενα στον μαρξισμό και στον εθνικισμό που εχθρεύονται τη Δημοκρατία και την ελευθερία.
Όπως είχα γράψει και σε προηγούμενο άρθρο, οι αντιδημοκρατικές δυνάμεις χτυπούν πάνω στις αδυναμίες του Φιλελευθερισμού και για αυτό το λόγο οι Φιλελεύθεροι και Δημοκρατικοί πολίτες πρέπει να θυμηθούν, ή να μάθουν την ιστορία τους για να αποφεύγονται “νέα” ιστορικά λάθη. Στις μέρες υπάρχουν καινούργιες προκλήσεις από αυτές που υπήρχαν πριν 300 χρόνια και σε αυτές οφείλει να απαντήσει ο Φιλελευθερισμός όπως έκανε και τότε.
*Ο Παύλος Παυλίδης είναι Σύμβουλος Επικοινωνίας και Στρατηγικής. Ακολουθήστε τον στο Twitter
