Η αντιπολίτευση συνεχίζει να υπόσχεται ότι η γενική μείωση του ΦΠΑ θα μειώσει το κόστος ζωής και θα ανακουφίσει τους πολίτες. Η εμπειρία όμως αποδεικνύει ότι αυτή η υπόσχεση είναι περισσότερο φαντασία παρά πραγματικότητα.
Στην Ελλάδα, οι οριζόντιες μειώσεις ΦΠΑ στην εστίαση και στα τρόφιμα είχαν περιορισμένη επίδραση στις τιμές. Οι επιχειρήσεις κρατούν μέρος της διαφοράς, ενώ το κράτος χάνει σημαντικά έσοδα. Στη Γερμανία, το 2020, η προσωρινή μείωση ΦΠΑ κόστισε στο κράτος 12 δισ. ευρώ για τρεις μήνες, με μικρή διάρκεια στα οφέλη για τον καταναλωτή. Ισπανία, Πορτογαλία και Γαλλία δείχνουν παρόμοια αποτελέσματα: περιορισμένα οφέλη και υψηλό δημοσιονομικό κόστος.
Αντίθετα, τα στοχευμένα μέτρα έχουν αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματικά. Επιδόματα ενέργειας, μειωμένα τιμολόγια ρεύματος ή κουπόνια θέρμανσης, φορολογικές ελαφρύνσεις για χαμηλά εισοδήματα και επιδοτήσεις μετακίνησης φέρνουν άμεση ανακούφιση στους πολίτες χωρίς να αδειάζουν τα δημόσια ταμεία. Αυτά τα μέτρα στοχεύουν απευθείας σε όσους έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και διατηρούν τη δημοσιονομική ισορροπία.
Συμπερασματικά, η γενική μείωση του ΦΠΑ είναι μια γλυκιά φαντασίωση. Είναι ακριβή για το κράτος, ανεπαρκής για τον πολίτη και κυρίως – αλλά ποιος θα το πει στην αντιπολίτευση; – εντελώς ανέφικτη ως λύση. Η στοχευμένη πολιτική παραμένει η μόνη ρεαλιστική στρατηγική για ουσιαστική ανακούφιση των πολιτών και προστασία των δημόσιων πόρων.
