«Το κρίσιμο για εμάς και συνάμα ζητούμενο είναι πώς θα αντιμετωπίσουμε ανάλογη προσπάθεια της Άγκυρας να αποτρέψει έναν επόμενο κύκλο, αυτήν τη φορά πόντισης καλωδίων. Αλλιώς θα είναι σαν να της αναγνωρίζουμε ρόλο οιονεί τοποτηρητή στην ευρύτερη περιοχή». Αυτό συμπέραναν οι καθηγητές Πέτρος Λιάκουρας και Κωνσταντίνος Φίλης, αναλύοντας τη «μίνι» ελληνοτουρκική κρίση του Ιουλίου του 2024, όταν το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό ανέπτυξε δυνάμεις νοτίως της Κάσου για να ελέγξει και να εμποδίσει τις έρευνες (σε ελληνικά αλλά και σε διεθνή χωρικά ύδατα) του ιταλικού πλοίου «Ievoli Relume» που υλοποιεί το στρατηγικής σημασίας έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδος - Κύπρου - Ισραήλ.
Λίγους μήνες αργότερα, τον περασμένο Νοέμβριο, στο ίδιο σημείο –νοτίως Κάσου και Καρπάθου– η Αγκυρα ανέπτυξε πολεμικές δυνάμεις διότι «φημολογούνταν» ότι θα εκκινούσαν εκ νέου οι έρευνες. Το ιταλικό πλοίο βρισκόταν βορείως του Ηρακλείου Κρήτης, και έτσι, μετά από μια προβολή ισχύος οι τουρκικές δυνάμεις αποσύρθηκαν.
Το τρίτο επεισόδιο παρεμπόδισης-παρενόχλησης των έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης συνέβη προχθές. Το πρωί της Κυριακής τα ερευνητικά πλοία «Ievoli Relume» και «NG Worker» βρίσκονταν στα επτά ναυτικά μίλια βορείως των ακτών του Αγίου Νικολάου, στην Κρήτη –δηλαδή εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας– και πραγματοποιούσαν τις προβλεπόμενες εργασίες τους.
Τότε εμφανίστηκε μια τουρκική κορβέτα, η οποία, ενώ ήταν σε απόσταση 10 ναυτικών μιλίων από τα ερευνητικά, τα «διέταξε» να σταματήσουν τις εργασίες τους. «Σταματήστε τις έρευνες. Βρίσκεστε εκτός της περιοχής σας», φέρεται να είπε ο Τούρκος κυβερνήτης, με τα ερευνητικά να τον αγνοούν. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις κινητοποιήθηκαν και εστάλησαν πλησίον των δύο ερευνητικών η φρεγάτα «Σπέτσες» και ένα σκάφος του Λιμενικού, τα οποία και παραμένουν στην περιοχή. Στην ευρύτερη περιοχή και δη σε διεθνή χωρικά ύδατα βρίσκεται –μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές– και η τουρκική κορβέτα.
Τόσο η στόχευση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης, μια δραστηριότητα που σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας συνιστά «ελευθερία των θαλασσών» και δεν υπάγεται στον έλεγχο και τη δικαιοδοσία του κράτους της υφαλοκρηπίδας –που δεν διαθέτει εκεί η Τουρκία– όσο και η προσπάθεια της Άγκυρας να «κανονικοποιήσει» την αναθεωρητική, επεκτατική, παραβατική, αντι-γειτονική και αντι-συμμαχική (ΝΑΤΟϊκά) συμπεριφορά της προκειμένου, μεταξύ άλλων, να της αναγνωριστεί ο ρόλος του «περιφερειακού» τοποτηρητή προβληματίζουν την ελληνική κυβέρνηση και τα αρμόδια επιτελεία.
Ωστόσο, στην Αθήνα φαίνονται αποφασισμένοι να συνεχίσουν και να υποστηρίξουν εμπράκτως το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
«Οι έρευνες θα συνεχιστούν κανονικά, το έργο συνεχίζεται χωρίς καμία πιθανότητα να γίνει κάτι διαφορετικό, όπως ακριβώς είναι προγραμματισμένο. Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα διακοπής ή αλλαγής σχεδίων», τόνισε χθες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, Παύλος Μαρινάκης.
Πέραν του αναθεωρητικού – επεκτατικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», το οποίο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ακολουθεί με συνέπεια, τις ανύπαρκτες οριοθετήσεις τύπου «τουρκολιβυκού μνημονίου» ή τις επιδιωκόμενες όπως με τη Συρία, σύμφωνα με έμπειρους παρατηρητές, οι ενέργειες της Αγκυρας μαρτυρούν ότι επιδιώκει να αποτελεί προϋπόθεση η συναίνεσή της για το οποιοδήποτε περιφερειακό σχέδιο (Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειος).
«Καλό κλίμα»
Κι ενώ βορείως της Κρήτης η θερμοκρασία στις σχέσεις Αθήνας-Αγκύρας έπαιρνε την… ανιούσα και δη επί του πεδίου, οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, συναντήθηκαν στην Ντόχα του Κατάρ.
Η αναφορά των διπλωματικών πηγών του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών περί «καλού κλίματος» στη συνάντηση δημιούργησε ερωτήματα, λαμβανομένων υπόψη και των ανωτέρω γεγονότων. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι κύριοι Γεραπετρίτης και Φιντάν συζήτησαν τόσο επί των διμερών σχέσεων όσο και για τις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις.
Σε ό,τι αφορά τα διμερή, οι δύο υπουργοί μίλησαν για το έκτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) που θα πραγματοποιηθεί προσεχώς στην Άγκυρα, χωρίς ωστόσο να γνωστοποιηθεί η ημερομηνία του, συζήτησαν για τον εν εξελίξει διάλογο, ενώ αναφέρθηκαν και στο Κυπριακό με φόντο την επικείμενη πενταμερή στη Γενεύη.
Από την ελληνική πλευρά, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ετέθησαν και τα ζητήματα «σχετικά με τις έρευνες που διεξάγονται για την ηλεκτρική διασύνδεση».
Το «Μανιφέστο» ρώτησε τους αρμοδίους του υπουργείου Εξωτερικών τι ακριβώς έθεσε η Αθήνα στην Άγκυρα για το συγκεκριμένο θέμα και ποια ήταν η τοποθέτηση της δεύτερης, ωστόσο δεν υπήρξε απάντηση. Οπως και να ’χει, τα λεγόμενα Ελληνοτουρκικά φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να κινούνται στο γνωστό τους μοτίβο: ένα βήμα μπρος και δύο (ή πολύ περισσότερα) πίσω.
