Το να µιλήσεις για τη θάλασσα στη γλώσσα ενός λαού όπως οι Έλληνες είναι πρακτικά ριψοκίνδυνο. Κινδυνεύεις ν’ αφήσεις έξω κειμήλια της πολιτισµικής κληρονοµιάς ενός έθνους που είναι αναντικατάστατα συστατικά της ταυτότητάς του.
Λένε πως η γλώσσα του ανθρώπου ξεκίνησε από τέσσερις λέξεις: ουρανός, γη, θάλασσα, αέρας. Αυτές πρωτόπλασε ο άνθρωπος και για αυτό το υγρό στοιχείο οι Έλληνες χρησιµοποίησαν πέντε λέξεις: θάλασσα, αλς (η), πόντος, πέλαγος και ωκεανός. Μέσα απ’ αυτές η Ελλάδα δημιούργησε τον πολιτισμό της, που μετέδωσε στις γειτονικές χώρες και ηπείρους.
Από τα τρία πελάγη που περιβάλλουν τη χώρα μας, μόνο το αρχιπέλαγος του Αιγαίου περιέχει πέντε μεγάλες «πελαγικές» περιοχές και οκτώ μικρότερες, θάλασσες ή κόλπους.
Τα ελληνικά πελάγη και από πού προέρχονται τα ονόματά τους
1. Το πιο κεντρικό και το πιο γνωστό είναι το Αιγαίο Πέλαγος.
Ο μύθος θέλει το όνομά του να το πήρε από τον βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, ο οποίος κάθε μέρα αγνάντευε από το Σούνιο για να δει τα πανιά που θα φοράει το πλοίο που θα έφερνε τον γιο του Θησέα από την Κρήτη του Μίνωα και του Μινώταυρου.
Όταν είδε πως το καράβι που επέστρεφε είχε μαύρα πανιά αντί για λευκά, όπως ήλπιζε, ένιωσε απελπισία καθώς σήμαινε πως ο γιος του δεν τα είχε καταφέρει και ήταν νεκρός.
Πήγε λοιπόν στην άκρη του γκρεμού και έπεσε στη θάλασσα. Από τότε η θάλασσα αυτή ονομάστηκε Αιγαίο.
Ετυμολογικά, η λέξη Αιγαίο προέρχεται από το ρήμα αΐσσω, που σημαίνει ορμώ ή ταράζω και πήρε αυτό το όνομα γιατί είτε οι θάλασσές του θα είναι ταραγμένες και αφρισμένες από τους ανέμους είτε επειδή η περιοχή είναι σεισμογενής.
2. Το Ιόνιο πέλαγος είναι η δυτική θάλασσα της πατρίδας μας, είναι εκεί που βρίσκονται τα Επτάνησά μας και το όνομά του το πήρε από τον μύθο της Ιούς.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Δίας είχε απατήσει πολλές φορές τη γυναίκα του Ήρα. Ένα από τα παραστρατήματα του ζωηρού θεού ήταν και αυτή με την Ιώ, την κόρη του Ινάχου, που ήταν βασιλιάς του Άργους.
Όταν η Ιώ συνάντησε τον Δία, ο θεός έμεινε άναυδος από την ομορφιά της και την προσκάλεσε για έναν περίπατο στο γειτονικό δάσος, όπου και την άφησε έγκυο. Σαν το έμαθε η Ήρα, σκύλιασε από το κακό της να την εκδικηθεί.
Ο Δίας, για να την προστατέψει τη μεταμόρφωσε σε αγελάδα, η Ήρα όμως ανακάλυψε το τέχνασμα και άρχισε να την καταδιώκει. Η Ιώ, για να γλιτώσει έτρεξε σε όλη την Ελλάδα για να κρυφτεί, έτσι πέρασε και από τη δυτική θάλασσα της χώρας, που πήρε το όνομά της: Ιώ-Ιόνιο.
Και για το τέλος του μύθου, την καημένη Ιώ (που είχε γυρίσει όλον τον κόσμο, σαν αγελάδα, για να γλιτώσει την οργή της Ήρας) λυπήθηκε ο Δίας, για αυτό ζήτησε συγγνώμη από τη σύζυγό του, προκειμένου να τη σώσει από τα βάσανα και η όμορφη κοπέλα να επιστρέψει στην αρχική της μορφή.
3. Για το Ικάριο πέλαγος ο μύθος είναι γνωστός. Ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος φεύγουν πετώντας από την Κρήτη, για να ξεφύγουν από την τυραννία του Μίνωα.
Όμως, τα κέρινα φτερά που φορούσαν, εφεύρεση του Δαιδάλου, ήταν πολύ ευαίσθητα και ο έφηβος Ίκαρος δεν άκουσε τη συμβουλή του πατέρα του και πέταξε πολύ ψηλά στον ουρανό.
Έτσι βρέθηκε κοντά στον ήλιο, το κερί έλιωσε, τα φτερά διαλύθηκαν εν πτήσει, και ο Ίκαρος τσακίστηκε στα βράχια της παραλίας του νησιού που πήρε το όνομά του: Ικαρία. Η θάλασσα μπροστά στο νησί πήρε και αυτή το όνομά του: Ικάριο πέλαγος.
Ετυμολογικά, η λέξη «Ίκαρος» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «ίκω», που σημαίνει: φτάνω, καταφθάνω, αφικνούμαι, έρχομαι.
Σαν την Ελλάδα δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη ηπειρωτική χώρα με τόση ομορφιά. Τα καλοκαίρια μας είναι θαλασσινά και γαλάζια, με τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα.
Δεν έχουμε μόνο πολιτιστική κληρονομιά μα και φυσική. Θέλει ευθύνη και αισθητική για να κατανοήσουμε και να συνειδητοποιήσουμε τις κληρονομιές μας. Να τις γευθούμε και να τις κάνουμε πιο όμορφες με τη δική μας δημιουργικότητα.
Δεν είναι ένα απλό κειμήλιο η Ελλάδα, είναι ζωντανός οργανισμός που ακόμα γεννάει ιστορία – γεννητούρι της χώρας μας οι θάλασσές της.
