Δεν χορταίνουν οι αρχηγοί της αντιπολίτευσης να λοιδορούν το «επιτελικό κράτος» σε κάθε επίθεσή τους εναντίον της κυβέρνησης. Οι δηλώσεις τους μπορεί να εμπεριέχουν ένα σαρκασμό, ότι μιλάμε για «επιτελικό κράτος» ενώ δεν το διαθέτουμε.
Η καταιγίδα επικρίσεων, όμως, όπως τις διατύπωσε χθες πάλι με την πρόταση μομφής ο Αλέξης Τσίπρας, δείχνει μάλλον ότι ο πραγματικός στόχος είναι η ίδια η φιλοδοξία να υπάρχει αξιόπιστος σχεδιασμός, συντονισμός και αξιολόγηση του κρατικού μηχανισμού και έργου.
Ο χλευασμός και η απαξίωση του «επιτελικού κράτους» εντάσσονται σε έναν από τους εμφυλίους που μαίνονται από συστάσεως του ελληνικού κράτους, μεταξύ των υποστηρικτών μιας ενιαίας διοίκησης και αυτών που προτιμούν τη διανομή εξουσιών μέσα σε ένα πάντα ασαφές περιβάλλον.
Οι εχθροί ενός ενιαίου διοικητικού συστήματος δεν ορίζονται από ιδεολογίες, αλλά από νοοτροπίες. Σε όλο το πολιτικό φάσμα υπάρχουν άνθρωποι που προτιμούν τα φέουδα και την κατάτμηση αρμοδιοτήτων, ώστε να μπορεί ο καθένας να νέμεται το δικό του μικρό μερίδιο εξουσίας.
Με μια συμβολική κίνηση, το πρώτο νομοσχέδιο που παρουσίασε η κυβέρνηση Μητσοτάκη, λίγες ημέρες μετά τις εκλογές του 2019, αφορούσε την ίδρυση ενός «επιτελικού κράτους», με στόχο να καθορίζει τη διαφάνεια και τη λειτουργία της κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης.
Αυτό, από μόνο του, καθιστά το «επιτελικό κράτος» στόχο. Η ιδέα ότι μια κυβέρνηση φιλοδοξεί να ελέγχει και να συντονίζει τις δομές εξουσίας είναι ανάθεμα σε όποιον βρίσκεται εκτός εξουσίας.
Ομως, αποτυχίες στο κυβερνητικό και κρατικό έργο (όπως η διαχείριση της «Ελπίδας») δείχνουν ότι ισχυροί αντίπαλοι βρίσκονται και εντός των τειχών: παρά τα φιλόδοξα σχέδια, τα ψηφιακά μέσα και τις νέες δομές διοίκησης, στην εκτέλεση το έργο σκοντάφτει σε «παραδοσιακές» μορφές εξουσίας, χωρίς αποτελεσματικά σχέδια στα υπουργεία, με υπουργούς και γραμματείς να υποτιμούν τον συντονισμό, με υπηρεσίες να μην επικοινωνούν μεταξύ τους όσο θα έπρεπε.
Η θέσπιση του «επιτελικού κράτους» είναι αναγκαίο και σημαντικό βήμα. Η αποτελεσματική εφαρμογή του παραμένει το ζητούμενο. Λάθη που γίνονται πρέπει να διορθώνονται, να μην επαναλαμβάνονται.
Οι συνεχείς επιθέσεις εναντίον του, αφενός, η υπονόμευσή του, αφετέρου, ωστόσο, είναι λάθος που επαναλαμβάνεται για αιώνες. Εις βάρος της πολιτείας και των πολιτών.
(του Νίκου Κωνσταντάρα από την έντυπη έκδοση της Καθημερινής 28/1)
