Δύο μέρες μετά την ανακοίνωση ότι η δημοφιλής εφαρμογή TikTok θα απαγορευθεί στις ΗΠΑ, λόγω φόβου για τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών και την «κατασκοπεία» από την Κίνα, χιλιάδες είναι οι «πρόσφυγες» που αναζητούν μία αντίστοιχη εφαρμογή. Τον ρόλο αυτό πήρε η δημοφιλής κινεζική εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης που ονομάζεται RedNote ή Xiaohongshu και δεν έχει το συνηθισμένο διαδικτυακό τείχος προστασίας (firewall) που χωρίζει την Κίνα από τον υπόλοιπο κόσμο.
Σύμφωνα με το BBC, η πλατφόρμα έχει προσελκύσει περίπου 700.000 νέους Αμερικανούς χρήστες, οι οποίοι αποφάσισαν να αντιδράσουν στην κυβέρνηση και να έρθουν σε ακόμα πιο άμεση επαφή με σχεδόν 300 εκατομμύρια Κινέζους χρήστες, οι οποίοι ήδη μοιράζονται αστεία στο «εναλλακτικό TikTok».
Την ώρα που στον πραγματικό κόσμο, το Πεκίνο προετοιμάζεται για μια ταραχώδη προεδρία Τραμπ που θα μπορούσε να θέσει σε δοκιμασία τις ήδη εύθραυστες σχέσεις με την Ουάσιγκτον, οι χρήστες της εφαρμογής ανταλλάσσουν αστεία μεταξύ τους αλλά και πληροφορίες σχετικά με το φαγητό, την εργασία και τη γλώσσα.
Γιατί απαγορεύεται το TikTok στις ΗΠΑ
Στο επίκεντρο της απαγόρευσης των ΗΠΑ βρίσκεται ο φόβος ότι η Κίνα χρησιμοποιεί το TikTok για να κατασκοπεύει Αμερικανούς πολίτες – και όχι μόνο. Η εφαρμογή έχει αντιμετωπίσει κατηγορίες ότι τα δεδομένα χρηστών καταλήγουν στα χέρια της κινεζικής κυβέρνησης - εξαιτίας ενός νόμου του Πεκίνου που απαιτεί από τις τοπικές εταιρείες να «υποστηρίζουν, να βοηθούν και να συνεργάζονται με το έργο των κρατικών υπηρεσιών πληροφοριών». Το TikTok αρνείται ότι έχει συμβεί ποτέ κάτι τέτοιο, ή ότι θα συνέβαινε.
Το TikTok, αν και ανήκει στην κινεζική εταιρεία ByteDance, έχει την έδρα του στη Σιγκαπούρη και λέει ότι λειτουργεί ανεξάρτητα. Στην πραγματικότητα, η έκδοση του TikTok στην Κίνα είναι μια άλλη εφαρμογή που ονομάζεται Douyin. Το RedNote, από την άλλη πλευρά, είναι μια κινεζική εταιρεία με έδρα τη Σαγκάη και ανάμεσα στις λίγες εφαρμογές κοινωνικών μέσων που είναι διαθέσιμες τόσο στην Κίνα όσο και εκτός.
Έτσι, οι φόβοι της Ουάσιγκτον για το TikTok θα επεκταθούν και στο RedNote. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Αμερικανοί χρήστες στο RedNote αναφέρονται αυτοσαρκαστικά σαν «Κινέζοι κατάσκοποι» - συνεχίζοντας μια τάση TikTok όπου οι άνθρωποι αποχαιρετούσαν τον «προσωπικό τους Κινέζο κατάσκοπο», ο οποίος φέρεται να τους παρακολουθούσε όλα αυτά τα χρόνια.
Το RedNote είναι πλέον γεμάτο αναρτήσεις όπου οι πρώην χρήστες του TikTok αναζητούν… αντικαταστάτη. Μια ανάρτηση λέει: «Ψάχνω τον Κινέζο κατάσκοπό μου. Μου λείπεις. Βοηθήστε με να τον βρω». Και οι Κινέζοι χρήστες απάντησαν: «Είμαι εδώ!».
Πόσο καιρό θα διαρκέσει η δημοτικότητα του RedNote;
Η πλημμυρίδα νέων Αμερικανών χρηστών φαίνεται να έχει αιφνιδιάσει το RedNote - αναφορές λένε ότι η εταιρεία προσλαμβάνει Άγγλους συντονιστές (moderators) των συζητήσεων. Και άλλοι προσπαθούν επίσης να επωφεληθούν από την νεοαποκτηθείσα φήμη του RedNote στις ΗΠΑ: η εφαρμογή εκμάθησης γλωσσών Duolingo δημοσίευσε ένα γράφημα που δείχνει μια άνοδο 216% στη βάση χρηστών της, σε σύγκριση με αυτήν την εποχή πέρυσι.
Ωστόσο, η αυξανόμενη δημοτικότητα του RedNote δεν είναι εγγυημένο ότι θα διαρκέσει.
Δεν είναι σαφές πόσο καιρό το Πεκίνο θα είναι ανοιχτό σε τέτοιες απεριόριστες επαφές - ο έλεγχος του διαδικτύου είναι το κλειδί για το κατασταλτικό του καθεστώς. Η ειρωνεία της κατάστασης επισημάνθηκε από έναν Κινέζο χρήστη, ο οποίος δημοσίευσε: «Δεν έχουμε τοίχο; (το κινεζικό τείχος προστασίας του διαδικτύου) Πώς είναι δυνατόν τόσοι ξένοι να μπαίνουν, ενώ εγώ προφανώς δεν μπορώ να φύγω;».
Συνήθως, οι Κινέζοι χρήστες του διαδικτύου δεν μπορούν να αλληλεπιδράσουν άμεσα με αλλοδαπούς. Παγκόσμιες πλατφόρμες όπως το Twitter και το Instagram και οι μηχανές αναζήτησης όπως η Google είναι αποκλεισμένες στην Κίνα, αν και οι άνθρωποι χρησιμοποιούν VPN ((Virtual Private Network – Εικονικό Ιδιωτικό Δίκτυο) για να παρακάμψουν αυτούς τους περιορισμούς. Ευαίσθητα θέματα – ιστορικά, διαφορετικές της επίσημης απόψεις - ή οτιδήποτε θεωρείται επικριτικό για την κυβέρνηση της Κίνας και το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα λογοκρίνεται γρήγορα.
Παράλληλα, το Κογκρέσο των ΗΠΑ είναι πιθανό να ασκήσει την ίδια πολιτική και για αυτή την κινεζική εφαρμογή, επικαλόμενο τους ίδιους λόγους που ισχύουν και για το TikTok. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έχει κάνει σχόλιο μέχρι στιγμής για το RedNote, όπως και το Πεκίνο.
