Το νομοσχέδιο, που παρουσιάστηκε σήμερα από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκο Πιερρακάκη προβλέπει την ενσωμάτωση Επαγγελματικών Λυκείων, Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης και Δημόσιων ΙΕΚ σε νέα Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΕΕΚ), ενώ ειδικά τα ΙΕΚ θα εξελιχθούν σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης.
Τα ΚΕΕΚ θα παρέχουν επίσης Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας, ενώ υποχρεωτικά θα διαθέτουν εργαστηριακό κέντρο.
Οι εργαστηριακές υποδομές θα ενισχυθούν με σύγχρονο υλικοτεχνικό εξοπλισμό, για τον οποίο θα διατεθούν 124 εκατομμύρια ευρώ.
Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα νέα ΚΕΕΚ θα αποτελέσουν πολυδύναμες μονάδες όπου θα συστεγάζονται στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα δομές επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης των επιπέδων 3, 4 και 5 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, επιτρέποντας την αλληλεπίδραση και την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων.
Στόχος είναι η στενή σύνδεση με την αγορά εργασίας και με έμφαση στις ανάγκες τοπικών κοινωνιών ή επιχειρηματικών ζωνών, όπως η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στην περίπτωση του Περάματος.
Επιπλέον, εντός κάθε ΚΕΕΚ θα ιδρυθεί και θα λειτουργεί Γραφείο Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (ΓΕΑΣ), το οποίο θα ενισχύει περαιτέρω την σύνδεση με την αγορά εργασίας. Τα νέα Γραφεία θα συνεργάζονται με επαγγελματικούς φορείς, θα μελετούν στατιστικά δεδομένα, θα μεριμνούν για την απασχόληση των σπουδαστών και θα παρέχουν εξατομικευμένες συμβουλές για τη μετάβαση σε επόμενες βαθμίδες εκπαίδευσης, τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τις προοπτικές κάθε πεδίου.
Το νομοσχέδιο κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: στην ενίσχυση της διάρθρωσης της ΕΕΚ, στην εύρυθμη λειτουργία και αποτελεσματική συνεργασία των Εργαστηριακών Κέντρων με τις εκπαιδευτικές δομές που εξυπηρετούν και στην επέκταση σε όλα τα ΕΠΑΛ των μεταρρυθμιστικών ρυθμίσεων που εισήγαγαν τα Πρότυπα ΕΠΑΛ.
Οι έξι πυλώνες για μια ολοκληρωμένη επαγγελματική εκπαίδευση
Το σχέδιο νόμου που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια θα εισαχθεί στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση εντός του Ιανουαρίου 2024, διαρθρώνεται σε έξι κεντρικούς πυλώνες παρέμβασης, με κεντρική στόχευση τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Διά Βίου Μάθηση. Ειδικότερα:
Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Κ.Ε.Ε.Κ.)
Η ίδρυση των Κ.Ε.Ε.Κ. δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ όλων των δομών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και τη σύνδεσή της με την αγορά εργασίας και την τοπική οικονομία. Σε κάθε Κ.Ε.Ε.Κ. θα συνυπάρχουν και θα αλληλεπιδρούν, διατηρώντας την οργανική αυτοτέλειά τους, Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.), Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) και Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.), ενώ παρέχεται και Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας.
Για την ίδρυση ενός Κ.Ε.Ε.Κ. θα πρέπει να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο (campus) τουλάχιστον μία δομή εκπαίδευσης, μία δομή κατάρτισης κι ένα εργαστηριακό κέντρο (Ε.Κ.), ενώ δίνεται σε πρόσθετα κριτήρια, όπως οι χώροι διδασκαλίας, οι υλικοτεχνικές υποδομές, η προσβασιμότητα για ΑμεΑ και η εγγύτητα με μέσα μεταφοράς. Προβλέπεται, ότι με βάση τις υφιστάμενες δομές, μπορούν αν ιδρυθούν περίπου 60 Κ.Ε.Ε.Κ. (23 περιπτώσεις συγκροτημάτων με ημερήσιο/α ΕΠΑ.Λ., Ι.Ε.Κ. και Ε.Κ. και 37 περιπτώσεις συγκροτημάτων με ημερήσιο/α και εσπερινό ΕΠΑ.Λ., Ι.Ε.Κ. και Ε.Κ.).
Περαιτέρω, τα Γραφεία Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (Γ.Ε.Α.Σ.) αναβαθμίζονται και θα αποτελούν οργανική μονάδα κάθε Κ.Ε.Ε.Κ., εξυπηρετώντας όλες τις επί μέρους μονάδες που το απαρτίζουν, ενώ θα αυξηθεί και η στελέχωσή τους.
Διάχυση καινοτομιών Προτύπων Επαγγελματικών Λυκείων Π.ΕΠΑ.Λ.
Γενικεύονται σε όλα τα ΕΠΑ.Λ. οι ειδικές προβλέψεις των Π.ΕΠΑ.Λ. Έτσι, από το σχολικό έτος 2024-2025 θα αποτελούν κανόνα για όλα τα ΕΠΑ.Λ. της χώρας θεσμοί και λειτουργίες όπως η Επιτροπή Συντονισμού του Πρότυπου Επαγγελματικού Λυκείου, η πρακτική άσκηση των μαθητών, η εφαρμογή νέων προγραμμάτων σπουδών και η εναρμόνισή τους με τις ανάγκες της τοπικής οικονομίας, η δημιουργία εικονικών ή μη επιχειρήσεων.
Είναι αυτονόητο ότι τα Π.ΕΠΑ.Λ. θα συνεχίσουν να υφίστανται και να λειτουργούν ως κύτταρα καινοτομίας, εντάσσοντας στην καθημερινότητά τους και εξελίσσοντας ακόμα περισσότερες πρακτικές που σταδιακά θα καθιερώνονται για όλα τα ΕΠΑ.Λ. Εξάλλου, η λογική της θεσμοθέτησης των Π.ΕΠΑ.Λ. εστιάζει στην ανάδειξη και την εξαγωγή καλών πρακτικών στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση.
Αναδιαμόρφωση των Εργαστηριακών Κέντρων (Ε.Κ.)
Τα Εργαστηριακά Κέντρα παρουσιάζουν γραφειοκρατικά προβλήματα, τα οποία παρεμποδίζουν τη βέλτιστη λειτουργία τους. Για τον σκοπό οι Υπεύθυνοι Τομέων των Ε.Κ. αντικαθίστανται από τους Τομεάρχες των ΕΠΑ.Λ./Π.ΕΠΑ.Λ., ώστε η θεωρία και το εργαστήριο να θεωρούνται και να αποτελούν ενιαία μαθησιακή ενότητα, όπως επιτάσσει η σύγχρονη εκπαιδευτική πρακτική. Ο αριθμός των Υποδιευθυντών κάθε Ε.Κ. θα εξαρτάται από το πλήθος των εργαστηρίων και των μονάδων που εξυπηρετεί και, τέλος, η συνευθύνη στα εργαστηριακά μαθήματα θα διατυπωθεί ρητώς στο καθηκοντολόγιο των εκπαιδευτικών.
Ενίσχυση του περιφερειακού σκέλους της διακυβέρνησης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης
Αναβαθμίζεται ο ρόλος και η λειτουργία των κατά τόπους Συμβουλίων Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας (Σ.Σ.Π.Α.Ε.). Πιο συγκεκριμένα, προβλέπεται η ενίσχυση των γνώσεων και των δεξιοτήτων των μελών τους μέσα από, σχετικές με τις αρμοδιότητές τους επιμορφώσεις, η υποστήριξή τους από εμπειρογνώμονες, ενώ αναμένεται και η αναβάθμισή τους σε Συλλογικό Όργανο με Γραμματεία και έδρα, όπως ισχύει στην περίπτωση του Κεντρικού Συμβουλίου Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Κ.Σ.Ε.Ε.Κ.).
Αναβάθμιση των Ι.Ε.Κ.
Μέσα από ένα συνολικό rebranding, τα Ι.Ε.Κ. θα αποκτήσουν έναν εξαιρετικά διευρυμένο ρόλο σε ό,τι αφορά στην ενεργό διασύνδεση των καταρτιζόμενων και των αποφοίτων τους με την αγορά εργασίας σε τοπικό, περιφερειακό και κλαδικό επίπεδο. Κάθε δομή θα διαρθρώνεται σε δύο τομείς: τον Τομέα Επαγγελματικής Κατάρτισης και τον Τομέα Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Συμβουλευτικής.
Ο Τομέας Επαγγελματικής Κατάρτισης θα παρέχει προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης, εστιάζοντας ταυτόχρονα στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επικαιροποίηση των γνώσεων. Αντίστοιχα, ο Τομέας Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Συμβουλευτικής θα προσφέρει στους καταρτιζόμενους τόσο υπηρεσίες καθοδήγησης και συμβουλευτικής σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού και σταδιοδρομίας, όσο και υπηρεσίες διασύνδεσης, παρακολούθησης και υποστήριξης της σταδιοδρομίας μετά την αποφοίτησή τους.
Ψηφιοποίηση Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης
Τέλος, σε ό,τι αφορά στην αξιοποίηση των ψηφιακών εργαλείων, ο νέος νόμος καθιερώνει τη λειτουργία της Ψηφιακής Πύλης Ενημέρωσης των Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (Γ.Ε.Α.Σ.). Εκεί, κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να βρει τις ειδικότητες που προσφέρει η κάθε εκπαιδευτική δομή, το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για την Πρακτική 'Ασκηση και τη Μαθητεία και στατιστικά στοιχεία για την επαγγελματική εξέλιξη και αποκατάσταση των αποφοίτων.
Κυρίως, όμως, η πλατφόρμα θα λειτουργήσει ως σημείο τομής μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, ώστε αφενός οι μαθητές, καταρτιζόμενοι και απόφοιτοι και αφετέρου οι επιχειρήσεις να αναζητούν και να παρέχουν θέσεις για πρακτική άσκηση, μαθητεία και μόνιμη εργασία. Παράλληλα, η Πύλη θα παρέχει πλήρες εκπαιδευτικό υλικό, ενώ, τέλος, μέσω αυτής θα πραγματοποιούνται και όλες οι διαδικασίες γύρω από την αξιολόγηση των δομών.
Ενίσχυση των αλλαγών του 2020
Η νέα νομοθετική ρύθμιση έρχεται να ενισχύσει τις μεταρρυθμίσεις που καθιερώθηκαν με τον νόμο 4763/2020, και ο οποίος εισήγαγε απαραίτητες αλλαγές στο σύστημα διακυβέρνησης της επαγγελματικής εκπαίδευσης, κατάρτισης και διά βίου μάθησης. Ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις που εισήχθησαν περιλαμβάνεται η καθιέρωση του Εθνικού Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΣΕΕΚ) στα επίπεδα 3 (ΕΣΚ & ΕΠΑΣ Μαθητείας ΔΥΠΑ), 4 (ΕΠΑΛ & Λύκεια ΕΝΕΕΓΥΛ), 5 (ΙΕΚ & Μεταλυκειακό έτος - Τάξη Μαθητείας των ΕΠΑΛ) του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων και ο μετασχηματισμός της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης & Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης, η οποία επιφορτίστηκε με τον σχεδιασμό, το συντονισμό, την προώθηση και τη διαμόρφωση των προτάσεων πολιτικής ΕΕΚ & ΔΒΜ. Επιπλέον καθιερώθηκαν τόσο το Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΚΣΕΕΚ), όσο και Συμβούλιο Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας (ΣΣΠΑΕ).
Ακόμα, βάσει ν. 4763/2020 προβλεπόταν η λειτουργία Γραφείων Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Σταδιοδρομίας (Γ.Ε.Α.Σ.) στα ΙΕΚ, ο ρόλος των οποίων αναβαθμίζεται.
Όσον αφορά στις Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) που ξεκίνησαν την περασμένη τετραετία, ενθαρρύνεται η ίδρυση περισσότερων. Ήδη έγινε μνεία ότι αποτιμάται θετικά η λειτουργία των Προτύπων Επαγγελματικών Λυκείων, με τα επόμενα βήματα να περιλαμβάνουν την υλοποίηση της πρόβλεψης του νόμου 4763 για την πρακτική άσκηση και τα Κέντρα Επιμόρφωσης.
«Η επαγγελματική εκπαίδευση πρώτη επιλογή»
«Στο Πέραμα σήμερα παρουσιάσαμε με τη Ζέττα Μ. Μακρή το σχέδιο του υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού για τη στοχευμένη Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Παρακολουθήσαμε επίσης μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με μαθητές του Προτύπου ΕΠΑΛ Περάματος», δήλωσε μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκος Πιερρακάκης.
Και προσέθεσε:
«Με το σχέδιό μας θεσμοθετούμε τη συνύπαρξη στον ίδιο χώρο (campus) τουλάχιστον μίας δομής εκπαίδευσης, μία δομής κατάρτισης κι ενός εργαστηριακού κέντρου, με στόχο την ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων και την ολιστική προσέγγιση της μάθησης.
Επιπλέον, επεκτείνουμε σε όλα τα ΕΠΑΛ τις καινοτομίες που εφαρμόστηκαν με επιτυχία τα τελευταία χρόνια στα Πρότυπα Επαγγελματικά Λύκεια, αναδεικνύοντας τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
Αναδιαμορφώνουμε τα Εργαστηριακά Κέντρα αντιμετωπίζοντας τη θεωρία και το εργαστήριό της ως ενιαία μαθησιακή ενότητα και τα εξοπλίζουμε με νέες οργανωτικές και διοικητικές αρχές που διευκολύνουν τη λειτουργία τους - καθώς και με νέο εξοπλισμό.
Περαιτέρω, ενισχύουμε το περιφερειακό σκέλος της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, ενισχύοντας τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες των 15 Συμβουλίων Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας, υλοποιώντας την αποκέντρωση στη λήψη αποφάσεων.
Προβαίνουμε σε μια ριζική αναδιάρθρωση των ΙΕΚ, μετονομάζοντάς τα σε Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης, προσθέτοντας 130 νέους οδηγούς κατάρτισης και δίνοντας μεγάλη έμφαση στην επαγγελματική ανάπτυξη και συμβουλευτική.
Και τέλος, με την ενιαία ψηφιακή πύλη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης συγκεντρώνουμε σε ένα σημείο όλα όσα αφορούν στον εκπαιδευόμενο πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας των σπουδών του.
«Η κατεύθυνση του πρωθυπουργού και στόχος των παρεμβάσεών μας είναι να απελευθερώσουμε όλες τις δυνατότητες που είδαμε σήμερα στο 1ο Πρότυπο ΕΠΑΛ Περάματος, καθιστώντας την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση πρώτη, ελκυστική και αξιόπιστη επιλογή για πολλούς νέους μας», κατέληξε.
