Μπορεί μια εφημερίδα να έχει τη δύναμη να σου αλλάξει τη διάθεση; Η βερολινέκικη taz το απέδειξε ξανά και ξανά. Οι τίτλοι της, αντισυμβατικοί και κάποιες φορές προκλητικοί έγιναν σημείο αναφοράς και δημιούργησαν σχολή στον Τύπο. Οι αναγνώστες της περίμεναν κάθε πρωί να δουν «τι θα γράψει πάλι η taz». Τώρα όμως, από Δευτέρα έως Παρασκευή, τα περίπτερα θα έχουν ένα κενό εκεί όπου βρισκόταν κάποτε η χαρακτηριστική πρώτη σελίδα της.
Η αριστερή εναλλακτική εφημερίδα κυκλοφόρησε την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου για τελευταία φορά σε έντυπη καθημερινή μορφή. Ήταν ένα συλλεκτικό φύλλο, γεμάτο ύλη και συγκίνηση, που εξαντλήθηκε γρήγορα. Στο εξής, οι συνδρομητές θα λαμβάνουν την εφημερίδα σε PDF μορφή και θα έχουν πλήρη πρόσβαση στο αναβαθμισμένο ψηφιακό περιεχόμενο της, το οποίο θα ενισχυθεί και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο λόγος της αλλαγής ήταν το υψηλό λειτουργικό κόστος της διανομής, που καθιστούσε την καθημερινή εκτύπωση οικονομικά ασύμφορη. Έτσι, η εφημερίδα που υπήρξε πάντα ανυπότακτη, αναγκάστηκε να κάνει έναν μερικό συμβιβασμό.
Το σαββατοκυριακάτικο φύλλο της taz, το οποίο μία φορά τον μήνα θα συνοδεύεται από τη γερμανόφωνη έκδοση της Le Monde Diplomatique, θα συνεχίσει να κυκλοφορεί κανονικά, τουλάχιστον προς το παρόν.
Μια μετάβαση καλά σχεδιασμένη
Η απόφαση αυτή δεν πάρθηκε βιαστικά. Όπως εξηγεί στην DW ο Πασκάλ Μπόικελ, πολιτικός συντάκτης της taz από το 1999, το σχέδιο υπήρχε ήδη από το 2018. Στόχος ήταν μια ομαλή μετάβαση στη νέα «υβριδική» μορφή λειτουργίας, χωρίς απώλειες θέσεων εργασίας και χωρίς να διαταραχθεί η σχέση με τους αναγνώστες.
Η ψηφιακή ενίσχυση της εφημερίδας είχε ξεκινήσει ήδη από το 2020, ενώ η οριστική απόφαση για τη διακοπή της έντυπης καθημερινής έκδοσης εγκρίθηκε στη γενική συνέλευση των μετόχων το 2023. Ο τελευταίος τίτλος της Παρασκευής, «Κρατήσου σταθερά από την εφημερίδα σου», αποχαιρέτησε με νοσταλγία την εποχή του χαρτιού. Δίπλα του, η Λίντα, 44 ετών και αναγνώστρια από τα 19 της, έγραψε μια συγκινητική επιστολή, δηλώνοντας ότι κατανοεί την απόφαση, θα παραμείνει συνδρομήτρια, αλλά θα της λείψει ο ήχος από το ξεφύλλισμα των σελίδων.
Ανάμεικτα συναισθήματα επικρατούν και στους εργαζομένους, όπως παραδέχεται ο Πασκάλ Μπόικελ, ο οποίος αναγνωρίζει ότι η Δευτέρα θα είναι «παράξενη» — χωρίς το γνώριμο πακέτο εφημερίδων στην είσοδο του γραφείου. Το θετικό είναι πως οι περισσότεροι συνδρομητές φαίνεται να παραμένουν πιστοί. Αν και υπήρχαν φόβοι για μείωση κατά το ήμισυ των περίπου 40.000 συνδρομητών, τελικά οι απώλειες είναι πολύ μικρότερες, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία.
Η 17η Οκτωβρίου θα μείνει ιστορική ημερομηνία για τον γερμανικό Τύπο, καθώς η taz γίνεται η πρώτη εφημερίδα εθνικής κυκλοφορίας που εγκαταλείπει την καθημερινή έντυπη μορφή της.
Από την αυτοδιαχείριση στο ψηφιακό μέλλον
Από το 1978, όταν γεννήθηκε ως αυτοδιαχειριζόμενο, εναλλακτικό εγχείρημα, η taz πέρασε πολλές δοκιμασίες. Πολλές φορές κινδύνεψε να κλείσει, αλλά σώθηκε χάρη σε εισφορές φίλων και εκστρατείες στήριξης, αποδεικνύοντας ότι είναι εφτάψυχη. Σήμερα, περισσότεροι από 25.000 υποστηρικτές συμμετέχουν στην εταιρεία λαϊκής βάσης που τη στηρίζει οικονομικά.
Οι εργαζόμενοι μιλούν για μια «νέα αρχή», αντιμετωπίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία. Το αν έχουν δίκιο, θα φανεί στους επόμενους μήνες. Πάντως, και στη Γερμανία, όπως και αλλού, ο έντυπος Τύπος αντιμετωπίζει μεγάλη κρίση και τα φαινόμενα συγκέντρωσης εντείνονται. Πολλοί θεωρούν πως το αντίο της taz στο χαρτί είναι μόνο η αρχή μιας ευρύτερης αλλαγής που σύντομα θα ακολουθήσουν και άλλες εφημερίδες.
