Η αμφιβολία δηλητηριάζει τα πάντα, χωρίς να σκοτώνει τίποτα. Γνωστό. Και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή, δεν κρύφτηκε. «Κάποιοι θεώρησαν ότι σε αυτήν την υπόθεση όλα μπορούν να λέγονται. Σε ένα παιχνίδι παρέμβασης στις συνειδήσεις με πολλούς πρωταγωνιστές. Σε μια σελίδα του πορίσματος του ΕΟΔΑΣΑΑΜασκείται μεγάλη κριτική στα ΜΜΕ. Κάποιοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν το κλίμα που είχε διαμορφωθεί στην ελληνική κοινωνία».
Και έγινε συγκεκριμένος: «Εμφανίζονται bots από άλλες χώρες που πριν μερικούς μήνες έγραφαν σε άλλες γλώσσες και ασχολήθηκαν με τα Τέμπη. Θα ψάξουμε και θα βρούμε ποιοι συντόνισαν αυτή την προσπάθεια. Στην Ισπανία η κυβέρνηση βρέθηκε με μια αντίστοιχη συντονισμένη επίθεση. Θα εξακολουθώ να αγωνίζομαι για το δικαίωμα οποιουδήποτε θίγεται στον δημόσιο διάλογο να μπορεί να αντιδράσει. Να βγουν, λοιπόν, οι μάσκες του διαδικτύου».
Ήταν η πρώτη φορά που πρωθυπουργός από το βήμα της Βουλής αναφέρθηκε στη δράση των bots, στον ασύμμετρο υβριδικό πόλεμο που βρίσκεται σε εξέλιξη σε ολόκληρη την Ευρώπη, με εμφανείς υποκινητές και εμφανέστερους στόχους.
Στον ψηφιακό στρατό που όσον αφορά την Ελλάδα τέθηκε στην υπηρεσία της κατασκευής και ταχύτατης αναπαραγωγής πλήθους πληροφοριών και εικασιών γύρω από την υπόθεση των Τεμπών. Στρατός κανονικός, με χιλιάδες λογαριασμούς.
Μία από τις δραστηριότητες αυτού του στρατού τις τελευταίες ημέρες ήταν να προσπαθήσει να πείσει –μέσω χιλιάδων ψεύτικων λογαριασμών που φέρονται να ανήκουν σε πρόσωπα, τα οποία όμως είναι απλώς αυτοματοποιημένα «μηχανάκια»– ότι η τεράστια συγκέντρωση του Συντάγματος ήταν εναντίον της Ευρώπης και μάλιστα… εναντίον των θέσεων και των πολιτικών που έχει υιοθετήσει υπέρ της Ουκρανίας.
Και ποιον θα συνέφερε να δημοσιευόταν κάτι τέτοιο; Τον σύγχρονο Στάλιν, ονόματι Βλαντίμιρ Πούτιν.
Πριν από λίγα 24ωρα η Ελληνική Αστυνομία προχώρησε σε μία σπάνια ενημέρωση του κοινού μετά από έρευνα που έκανε σχετικά με τη λειτουργία των bots. Ενημέρωσε «για την ολοένα και αυξανόμενη δραστηριότητα αυτοματοποιημένων ψεύτικων λογαριασμών (bots) στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η δημιουργία και ύπαρξη των αυτοματοποιημένων ψεύτικων λογαριασμών αποσκοπεί στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, στη διασπορά ψευδών ειδήσεων και την αλλοίωση της δημόσιας συζήτησης».
Οι αυτοματοποιημένοι λογαριασμοί, που παρεμβαίνουν σωρηδόν στα social media, έδωσαν ρεσιτάλ στο TikTok σχετικά με την αντικυβερνητική διάσταση που έπρεπε να πάρουν οι διαδηλώσεις για τα Τέμπη. Το eureporter.co, σε σχετικό του ρεπορτάζ, ανέφερε ότι «η χειρότερη σιδηροδρομική καταστροφή στην Ελλάδα έγινε στόχος πειρατείας από στρατό bots στην επέτειο δύο ετών».
Από τον Δεκέμβριο του 2024, σύμφωνα με την έρευνα, ένας ολόκληρος στρατός χιλιάδων bots ενεργούσε συντονισμένα ώστε να διακινεί μέσω των πολυπληθέστερων λογαριασμών στα social στην Ελλάδα τις πιο ακραίες απόψεις. Με την ίδια μεθοδολογία αναπαρήχθησαν και αρκετά από τα χυδαία hashtags (δολοφόνοι, βιαστές, παιδεραστές, κ.λπ.) για κυβερνητικά στελέχη.
Αναφέρει το eureporter.co: «Δύο bots έχουν δημιουργηθεί πριν από μερικές εβδομάδες, αλλά έχουν ήδη συγκεντρώσει αθροιστικά πάνω από 10.000 δημοσιεύσεις. Οι περισσότερες απ’ αυτές τις αναρτήσεις αφορούν τη διαμαρτυρία των Τεμπών». Με τα ίδια στοιχεία οι ίδιοι λογαριασμοί, πριν από λίγο καιρό, διακινούσαν περιεχόμενο στα ρωσικά, στα κινέζικα, στα ρουμανικά. Και ναι, συμπαρασύρουν και πείθουν…
Ρωσικός δάκτυλος
Κατά τη δεκαετία του 2010 συλλέχθηκαν προσωπικά δεδομένα από εκατομμύρια χρήστες του Facebook χωρίς τη συγκατάθεσή τους από τη βρετανική εταιρεία συμβούλων Cambridge Analytica, τα οποία προορίζονταν κυρίως για πολιτική διαφήμιση.
Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω μιας εφαρμογής που ονομαζόταν This is Your Digital Life, που αναπτύχθηκε από τον επιστήμονα δεδομένων Αλεξάντρ Κόγκαν και την εταιρεία του, Global Science Research, το 2013.
Η εφαρμογή περιελάμβανε ένα ερωτηματολόγιο με σκοπό τη δημιουργία του ψυχολογικού προφίλ των χρηστών μέσω της πλατφόρμας Open Graph του Facebook.
Η εφαρμογή συγκέντρωσε τα δεδομένα έως και 87 εκατομμυρίων προφίλ Facebook και η Cambridge Analytica τα χρησιμοποίησε για να παρέχει αναλυτική βοήθεια στις προεδρικές εκστρατείες του 2016 των Τεντ Κρουζ και Ντόναλντ Τραμπ.
Η Cambridge Analytica κατηγορήθηκε επίσης ευρέως ότι παρενέβη στο δημοψήφισμα του Brexit, αν και η επίσημη έρευνα αναγνώρισε ότι η εταιρεία δεν εμπλέκεται «πέρα από ορισμένες αρχικές έρευνες».
Πληροφορίες για την κατάχρηση δεδομένων αποκαλύφθηκαν το 2018 από τον Κρίστοφερ Γουάιλι, πρώην υπάλληλο της Cambridge Analytica, σε συνεντεύξεις στις εφημερίδες «Guardian» και «New York Times».
Άλλες διαφημιστικές εταιρείες εφαρμόζουν διάφορες μορφές ψυχολογικής στόχευσης εδώ και χρόνια και το Facebook είχε κατοχυρώσει με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μια παρόμοια τεχνολογία από το 2012.
Παρ’ όλα αυτά, η προβολή της Cambridge Analytica σχετικά με τις μεθόδους της και το μέγεθος των πελατών της –που περιλάμβαναν την εκστρατεία Τραμπ και τους υποστηρικτές του Brexit στη Μεγάλη Βρετανία– έφερε στο προσκήνιο τις προκλήσεις της ψυχολογικής στόχευσης για τις οποίες υπήρχαν προειδοποιήσεις από τους επιστήμονες.
Κοντολογίς, έχει ξαναγίνει. Και, ναι, καλά καταλάβατε, ξαναγίνεται…
