Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να αλλάξει το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας. Με 15 μεγάλα έργα, τα οποία θα χρηματοδοτήσει από το Ταμείο Ανάκαμψης, και μεταρρυθμίσεις, επανεκκινεί την οικονομία.
Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας φιλοδοξεί να πυροδοτήσει μια αλλαγή προτύπου στην ελληνική οικονομία και τους θεσμούς, προς ένα πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο οικονομικό μοντέλο, με αποτελεσματικότερο και ψηφιοποιημένο κράτος, λιγότερο γραφειοκρατικό, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και με ένα προσβάσιμο σε όλους, ποιοτικό και αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας.
Δεν πρόκειται απλώς για μια οικονομική μετάβαση. Στόχος είναι να γίνουν θεμελιώδεις οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, που θα επηρεάσουν όχι μόνο την οικονομική δραστηριότητα, αλλά και τις τεχνολογίες, τις νοοτροπίες και τους θεσμούς. Μία μετάβαση που συνδυάζει οικονομική αποτελεσματικότητα με κοινωνική ένταξη και δικαιοσύνη.
Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σκοπεύει να είναι πλήρως εναρμονισμένο με τους στόχους της ΕΕ για ταχύτερη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας προς ένα ψηφιοποιημένο και πράσινο μοντέλο ανάπτυξης, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές ευρωπαϊκές συστάσεις για την χώρα μας, σε ό,τι αφορά τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις και τις αναγκαίες για την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους επενδύσεις, και να προσθέσει ακόμη πιο φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες αποτελούν μέρος της στρατηγικής ατζέντας της Ελληνικής Κυβέρνησης, πολλές από τις οποίες περιλαμβάνονται και στην έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη.
Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελείται από τέσσερις πυλώνες: (1) Πράσινο, (2) Ψηφιακό, (3) Απασχόληση, δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και (4) Ιδιωτικές επενδύσεις και οικονομικός και θεσμικός μετασχηματισμός.
Με οικονομικούς όρους, ο πρωταρχικός στόχος του Σχεδίου είναι να καλύψει το μεγάλο κενό σε επενδύσεις, εθνικό προϊόν και απασχόληση, κενό ενδημικό των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας κατά την τελευταία δεκαετία που επιδεινώθηκε ιδιαιτέρως λόγω της πανδημίας του COVID-19.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποσκοπεί στο να κινητοποιήσει σημαντικές δυνάμεις από τον ιδιωτικό τομέα χρησιμοποιώντας: (α) σε μεγάλο βαθμό Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων, (β) Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών για την πραγματοποίηση έργων ενεργειακής απόδοσης στον δημόσιο τομέα και (γ) συγχρηματοδοτήσεις μέσω ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε να συγκεντρώσει σημαντικότατα επιπρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια για τις επιλέξιμες ιδιωτικές επενδύσεις.
Σε ό,τι αφορά την λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών –περιλαμβανομένων σημαντικών τομέων όπως υγεία, εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, δικαιοσύνη και το δίκτυο κοινωνικής ασφαλείας– το Σχέδιο προβλέπει σημαντικές επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας και της προσβασιμότητας σε αυτές.
Ενδεικτικά Έργα και Μεταρρυθμίσεις του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
1. Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων
Εκτενές πρόγραμμα επιδότησης επενδύσεων που αυξάνουν την ενεργειακή αποδοτικότητα των κατοικιών, καθώς και κτιρίων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Το πρόγραμμα συμβάλει στον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, μειώνει το ενεργειακό κόστος για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και το κράτος και κινητοποιεί πολύ σημαντικούς πρόσθετους ιδιωτικούς πόρους που επενδύονται στην ελληνική οικονομία.
2. Διασύνδεση νησιών
Διασύνδεση της Κρήτης και των Κυκλάδων με το δίκτυο μετάδοσης ηλεκτρικής ενέργειας της ηπειρωτικής χώρας. Η υλοποίηση των διασυνδέσεων θα αφήσει ισχυρό οικολογικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα: εξασφαλίζει την απρόσκοπτη ενεργειακή τροφοδότηση των νησιών, μειώνοντας το κόστος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις και την εξάρτηση της χώρας από εισαγωγές και καθιστά δυνατή την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας των θαλάσσιων περιοχών.
3. 5G
Η δημοπράτηση του φάσματος για την ανάπτυξη των δικτύων 5G θα αναβαθμίσει τις αναπτυξιακές δυνατότητες στη χώρα. Μέσω του καινοτόμου επενδυτικού ταμείου “Φαιστός”, ένα τέταρτο των εσόδων της δημοπράτησης κατευθύνεται στην ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος εταιρειών με αντικείμενο υπηρεσίες και εφαρμογές που βασίζονται στο 5G. Παράλληλα, σχεδιάζεται η κάλυψη των Ελληνικών αυτοκινητοδρόμων του Διευρωπαϊκού Οδικού Δικτύου από δίκτυα 5G.
4. Ψηφιακή Αναβάθμιση ελληνικών επιχειρήσεων
Αναβάθμιση της ψηφιακής υποδομής των επιχειρήσεων της χώρας, ιδίως των μικρών και μεσαίων, που περιλαμβάνει την προμήθεια ψηφιακού εξοπλισμού και λογισμικού και τη δημιουργία, βελτίωση και περαιτέρω επέκταση των ψηφιακών υπηρεσιών τους. Η ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων θα συνδυαστεί και με την εκπαίδευση και κατάρτιση των απασχολούμενων στις επιχειρήσεις.
5. Ψηφιοποίηση ΑΑΔΕ – καταπολέμηση φοροδιαφυγής
Μεταρρυθμίσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης μέσω της ψηφιακής αναβάθμισης της ΑΑΔΕ. Επέκταση της χρήσης ταμειακών μηχανών που επικοινωνούν online με POS και με την ΑΑΔΕ, φορολογικά κίνητρα για ηλεκτρονικές συναλλαγές, ψηφιακά εργαλεία για φορολογικούς ελέγχους, αναβάθμιση του TAXISNET, σε συνδυασμό με το νέο πλαίσιο για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου και τα ψηφιακά εργαλεία που θα αναπτυχθούν για το σκοπό αυτό. Τελικός στόχος η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η δημιουργία του αναγκαίου δημοσιονομικού χώρου για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών.
6. Επαγγελματικά λύκεια
Ολιστική μεταρρύθμιση στην επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση και δια βίου μάθηση. Διαρθρωτικές αλλαγές αποσκοπούν στην ενίσχυση της διασύνδεσης των ΕΠΑΛ με την αγορά, την ενσωμάτωση πρόσφατων τεχνολογικών εξελίξεων και τελικά στην αναβάθμιση τους με απώτερο στόχο τη μείωση της ανεργίας με τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας για τους μαθητές που επιλέγουν την επαγγελματική εκπαίδευση.
7. Νέο πλαίσιο και περιεχόμενο προγραμμάτων κατάρτισης και επανακατάρτισης
Μεταρρύθμιση των προγραμμάτων κατάρτισης/ επανακατάρτισης που συνδέει την αμοιβή των εκπαιδευτικών φορέων με τα αποτελέσματα των εκπαιδευομένων στο πλαίσιο ενός αξιόπιστου συστήματος πιστοποίησης. Το πλαίσιο εφαρμόζεται στα προγράμματα κατάρτισης/ επανακατάρτισης του συνόλου του εργατικού δυναμικού και δίνει έμφαση σε δεξιότητες υψηλής ζήτησης στην αγορά εργασίας, με στόχο την αύξηση της απασχόλησης και της παραγωγικότητας.
8. Τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια
Η υλοποίηση της μεταρρύθμισης του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού περιλαμβάνει την εκπόνηση και θεσμοθέτηση Τοπικών και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων, για το σύνολο των Δήμων της χώρας καθώς και ειδικών όρων δόμησης για περιοχές της χώρας. Η μεταρρύθμιση περιλαμβάνει επίσης την εκπόνηση μελετών οριοθέτησης των οικισμών προ του ’23, καθώς και μελετών για τον χαρακτηρισμό των δημοτικών οδών. Με την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων αυτών επιταχύνονται ή/και αυτοματοποιουνται οι πολεοδομικές υπηρεσίες προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
9. Υποδομές Μεταφορών
Ανάπτυξη υψηλής ποιότητας, πολυτροπικών, έξυπνων και ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή υποδομών μεταφορών, στις οποίες περιλαμβάνονται εμβληματικές επενδύσεις σε οδικούς άξονες του Διευρωπαϊκού Οδικού Δικτύου, όπως το βόρειο τμήμα του Ε-65 και ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, καθώς και νέα τμήματα εθνικής οδοποιίας. Επίσης επενδύσεις σε λιμένες, αερολιμένες και σε συνδυασμένες πολυτροπικές μεταφορές.
10. Ατομικός ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας & Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης «Σπύρος Δοξιάδης»
Οι δύο συμπληρωματικές μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στη θωράκιση της υγείας και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την ανάπτυξη ενός ενοποιημένου ατομικού ηλεκτρονικού φακέλου υγείας που θα τροφοδοτείται από το σύνολο των πηγών που διαθέτουν δεδομένα υγείας για κάθε πολίτη καθώς και πολιτικές πρόληψης, όπως η διαμόρφωση ενός εθνικού προγράμματος εμβολιασμών και κίνητρα για την έγκαιρη ανίχνευση νοσημάτων.
11. Διαφορετικότητα
H καταπολέμηση διακρίσεων μέσα από εξειδικευμένα ψηφιακά προγράμματα κατάρτισης για εργοδότες και εργαζόμενους τόσο στον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα θα συμβάλλουν στην αποδοχή της διαφορετικότητας στον εργασιακό χώρο, την άμβλυνση στερεοτύπων αλλά και στην αύξηση της παραγωγικότητας μέσα από τη σύνθεση διαφορετικών δεξιοτήτων και αντιλήψεων.
12. Επιτάχυνση απονομής δικαιοσύνης
Η επιτάχυνση στην απονομή δικαιοσύνης ενισχύει την αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας και διεκπεραιώνεται μέσα από δράσεις όπως η ενίσχυση των θεσμών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, η αναδιοργάνωση των διοικητικών υπηρεσιών των δικαστηρίων, η λειτουργία ειδικών τμημάτων, η ενίσχυση και κατάρτιση των δικαστικών υπαλλήλων, η ψηφιοποίηση διαδικασιών, και η συστηματική συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων για την αποτελεσματική αξιολόγηση του συστήματος.
13. Σύνδεση της έρευνας των πανεπιστημίων με την παραγωγή & ενίσχυση της βασικής έρευνας
Στρατηγικός στόχος του σχεδίου είναι αφενός να ενισχυθούν οι δεσμοί μεταξύ ακαδημαϊκής έρευνας και παραγωγικής διαδικασίας και αφετέρου να στηριχθεί η βασική έρευνα με αύξηση των διαθέσιμων κονδυλίων και επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογίες αιχμής.
14. Πολιτισμός
Ανάδειξη του πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα ως ολοκληρωμένου, βιώσιμου αναπτυξιακού μοχλού τοπικών κοινωνιών, που δημιουργεί θέσεις εργασίας και οικοσυστήματα επιχειρηματικότητας και εκπαίδευσης, συμβάλλοντας στη κοινωνική συνοχή. Αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων βάσει στρατηγικού σχεδιασμού ανά περιοχή, ανάπτυξη ψηφιακών μοντέλων πολιτιστικής παραγωγής και διανομής, και καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων.
15. Ιδιωτικές επενδύσεις
Χρηματοδοτικά εργαλεία για ιδιωτικές επενδύσεις που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και αναβαθμίζουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Η επιλεξιμότητα προσδιορίζεται με βάση συγκεκριμένες οικονομικές κατευθύνσεις, για παράδειγμα την αύξηση των εξαγωγών και την μεγέθυνση των επιχειρήσεων, επενδύσεις στους τομείς των πράσινων και ψηφιακών τεχνολογιών, την έρευνα και ανάπτυξη, τα βιομηχανικά πάρκα κοκ.
