Σε μια εξέλιξη που σηματοδοτεί νέα φάση στις ειρηνευτικές συνομιλίες, Ρωσία και Ουκρανία αντάλλαξαν επίσημα τα υπομνήματά τους στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξήχθησαν στην Κωνσταντινούπολη, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα και το εύρος των αποκλίσεων που συνεχίζουν να χωρίζουν τις δύο πλευρές.
Το ρωσικό υπόμνημα, που δόθηκε στη δημοσιότητα από ρωσικά μέσα ενημέρωσης τη Δευτέρα, περιλαμβάνει σαφείς απαιτήσεις ως προς την εδαφική κυριαρχία και το γεωπολιτικό καθεστώς της Ουκρανίας. Από την άλλη πλευρά, η ουκρανική πρόταση κοινοποιήθηκε στο πρακτορείο Reuters μέσω Ουκρανών διαπραγματευτών, υπογραμμίζοντας μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στα κρίσιμα ζητήματα.
1. Εδαφικό ζήτημα
Η Μόσχα επιμένει στη διεθνή αναγνώριση της προσάρτησης της Κριμαίας από το 2014, καθώς και των τεσσάρων επαρχιών (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα) ως ρωσικού εδάφους.
Αντίθετα, το Κίεβο απορρίπτει κάθε μορφή αναγνώρισης των ρωσικών εδαφικών διεκδικήσεων και ζητά η βάση των διαπραγματεύσεων να είναι η σημερινή γραμμή επαφής, με στόχο την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας.
2. Γεωπολιτικές συμμαχίες και ουδετερότητα
Η Ρωσία ζητά ένα ουδέτερο καθεστώς για την Ουκρανία: χωρίς ένταξη σε στρατιωτικές συμμαχίες, χωρίς παρουσία ξένων στρατευμάτων και χωρίς πυρηνικά όπλα στο έδαφός της.
Η Ουκρανική πλευρά, ωστόσο, επιμένει στο κυριαρχικό της δικαίωμα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας απέναντι σε μελλοντικές απειλές.
3. Στρατιωτικοί περιορισμοί
Η ρωσική πρόταση περιλαμβάνει περιορισμούς στον αριθμό και τον εξοπλισμό των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, καθώς και απαγόρευση στρατιωτικής βοήθειας από ξένες δυνάμεις.
Η Ουκρανία απορρίπτει κάθε τέτοιο περιορισμό και ζητά νομικά δεσμευτικές διεθνείς εγγυήσεις ασφάλειας, σε συνεργασία με δυτικούς εταίρους.
4. Οικονομικά και κυρώσεις
Η Μόσχα απαιτεί άρση των διεθνών κυρώσεων, αποποίηση αποζημιώσεων και επανεκκίνηση των διμερών σχέσεων, περιλαμβανομένης της ροής ρωσικού φυσικού αερίου.
Το Κίεβο, από την πλευρά του, ζητά χρήση δεσμευμένων ρωσικών κρατικών κεφαλαίων για την ανοικοδόμηση της χώρας ή τη διατήρησή τους δεσμευμένων έως ότου καταβληθούν επανορθώσεις.
5. Εθνική ταυτότητα και δικαιώματα μειονοτήτων
Η ρωσική πλευρά κατηγορεί την Ουκρανία για καταπίεση ρωσόφωνων πολιτών και ζητά την επίσημη καθιέρωση της ρωσικής γλώσσας, καθώς και την απαγόρευση «ναζιστικής προπαγάνδας» και «εθνικιστικών οργανώσεων».
Το Κίεβο χαρακτηρίζει τις κατηγορίες ανυπόστατες και θεωρεί τα αιτήματα αυτά εργαλεία πολιτικής προπαγάνδας και εσωτερικής παρέμβασης.
Παρά την ανταλλαγή υπομνημάτων, οι αποκλίσεις παραμένουν αγεφύρωτες σε όλα τα βασικά ζητήματα. Η ανταλλαγή αυτή καταδεικνύει ότι, αν και υπάρχει πρόθεση για διαπραγμάτευση, η απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών είναι πολιτικά και ιδεολογικά χαοτική.
