Συνολική απόφαση μέσα στον Ιούλιο για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) της περιόδου 2021- 2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ βλέπουν οι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, παρά τις διαφωνίες που εξακολουθούν να υφίστανται εν όψει της κρίσιμης συνόδου των Ευρωπαίων ηγετών, η οποία ξεκινάει αύριο (Παρασκευή 17/7) το απόγευμα.
Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες μέρες οι χώρες του Βορρά (Ολλανδία, Αυστρία. Δανία, Σουηδία) έχουν ανεβάσει τους τόνους με απαισιόδοξες δηλώσεις για τις εργασίες της συνόδου. Ωστόσο, είναι προφανές ότι οι τόνοι ανεβαίνουν και για διαπραγματευτικούς λόγους, ώστε να αποσπάσουν τα ανταλλάγματα που θέλουν.
Ευρωπαίος διπλωμάτης άφηνε να εννοηθεί χθες ότι ακόμη κι αν δεν καταλήξουν οι ηγέτες σε οριστική συμφωνία την Παρασκευή και το Σάββατο στην πρώτη συνεδρίασή τους με φυσική παρουσία από τον περασμένο Φεβρουάριο, θα πρέπει να σημειώσουν τέτοια πρόοδο που θα επιτρέπει την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης μέχρι το τέλος του μήνα. Οποιαδήποτε καθυστέρηση πέραν του Ιουλίου, θα έστελνε αρνητικό μήνυμα στις αγορές, αλλά και θα δημιουργούσε πρακτικά προβλήματα στη συνέχεια για την έγκαιρη υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Από εκεί και πέρα, οι παραπάνω χώρες του Βορρά πολιτικά είναι δύσκολο να επιμείνουν, αφενός γιατί με τις ρυθμίσεις που προωθούνται το Ταμείο Ανάκαμψης δεν τους δημιουργεί καμία επιβάρυνση και αφετέρου γιατί εξασφαλίζουν και τις επιστροφές σημαντικού μέρους της καθαρής συνεισφοράς τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Για τις τέσσερις χώρες πρόκειται συνολικά για πάνω από 1 δισ. ευρώ ετησίως.
Στο μεταξύ έντονο παρασκήνιο με αλλεπάλληλες επαφές αλλά και αντικρουόμενες δηλώσεις όψει της συνόδου κορυφής της Ε.Ε. παρατηρείται τις δύο τελευταίες ημέρες.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ διαμήνυσε ότι βλέπει «πολύ δύσκολες ώρες» καθώς επισκέφθηκε τον Σουηδό ομόλογό του Στέφαν Λεβέν για συνομιλίες.
Η Σουηδία, μία από τις τέσσερις χώρες «οικονόμους» της Ένωσης, θέλει το προτεινόμενο Ταμείο Ανάκαμψης να δίνει δάνεια μάλλον παρά επιχορηγήσεις, επιδιώκοντας παράλληλα μικρότερο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ε.Ε., θέσεις που την έχουν φέρει σε σύγκρουση με άλλες χώρες, όπως η Ισπανία. «Έχουμε διαφορετικές απόψεις για την απόκριση στην κρίση, αλλά μοιραζόμαστε έναν κοινό σκοπό» δήλωσε ο Σάντσεθ σε συνέντευξη Τύπου, καλώντας όλους να κάνουν θυσίες για να επιτευχθεί συμφωνία. Απαντώντας σε ερώτηση για τις προοπτικές μιας συμφωνίας τον Ιούλιο, ο Λεβέν είπε ότι είναι πολύπλοκο, είναι σύνθετο και δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο. Το βράδυ της Τρίτης είχε συνάντηση με τον Ισπανό πρωθυπουργό η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, η οποία εμφανίστηκε αποφασισμένη να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για συμβιβασμό.
Η Γαλλία εκτιμά πως είναι «δυνατό και επιθυμητό» να επιτευχθεί συμφωνία για το σχέδιο ανάκαμψης της EE παρά τις διαφορές που εξακολουθούν να υφίστανται ανάμεσα σε ορισμένες χώρες μέλη. Η γαλλική προεδρία υπογραμμίζει πως όλοι οι ηγέτες είναι έτοιμοι να διαπραγματευθούν και πως ο καθένας πρέπει να κάνει μια προσπάθεια για την εξεύρεση συναίνεσης. Ο Εμανουέλ Μακρόν θα υπεραμυνθεί σθεναρά του ποσού των 500 δισ. των επιχορηγήσεων, με το οποίο διαφωνούν οι χώρες «οικονόμοι», προσέθεσε το περιβάλλον του.
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσε ότι είναι «αρκετά απαισιόδοξος» για τις πιθανότητες εξεύρεσης μιας συμφωνίας. Με πρόφαση τους φορολογούμενους πολίτες φέρεται να θέλει να λάβει εγγυήσεις για τις δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις στις διαπραγματεύσεις για το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και ζητεί ευθεία παρέμβαση της Ε.Ε. σε περίπτωση που κάποιες χώρες ξεφύγουν από τους στόχους ή μείνουν πίσω στις μεταρρυθμίσεις που έχουν υποσχεθεί.
Σαφής και αμετάβλητη είναι και η στάση της Αυστρίας, όπως τόνισε η Αυστριακή υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Καρολίνε Έντσταντλερ, απέναντι στον επόμενο προϋπολογισμό της Ε.Ε. για τα έτη 2021 έως 2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης. Εξέφρασε ικανοποίηση για το ότι πρέπει τώρα να υπάρχουν προϋποθέσεις και ημερομηνία λήξης για την κατανομή των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, κάτι που, κατά την άποψη της Αυστρίας, πρέπει να είναι εφικτό, ενώ απέρριψε τη θέση ότι μία μη επίτευξη συμφωνίας σημαίνει αποτυχία της Ε.Ε.
Η συμβιβαστική πρόταση
Η συμβιβαστική πρόταση που υπέβαλε στα κράτη μέλη την περασμένη Παρασκευή ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δεν αφήνει κανένα περιθώριο τροποποίησης της πρότασης της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης σε ό,τι αφορά το μέγεθος (750 δισ. ευρώ) και την αναλογία (500 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 250 δισ. ευρώ δάνεια). Ο κ. Μισέλ δεν αφήνει επίσης κανένα περιθώριο διαπραγμάτευσης για τους όρους της χρηματοδότησης. Με άλλα λόγια δεν πρόκειται να υπάρξουν δημοσιονομικές δεσμεύσεις από την πλευρά των χωρών που θα επωφεληθούν. Ωστόσο, ο κ. Μισέλ φρόνησε να ικανοποιήσει το αίτημα των χωρών του Βορρά να μην αποφασιστεί η διάθεση όλου του ποσού των επιχορηγήσεων 500 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά να δοθεί τώρα το 70% και το υπόλοιπο 30% να διανεμηθεί το 2023 με νέα απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών, η οποία θα βασίζεται στην οικονομική κατάσταση κάθε χώρας τη διετία 2021-2022. Δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η ανάκαμψη σε μια χώρα τόσο λιγότερα χρήματα θα πάρει στη δεύτερη διανομή.
*Των Νίκου Μπέλλου και Εφης Τριήρη από τη Ναυτεμπορική
