Η επιστροφή του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο και η συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τη Δευτέρα, στην οποία παραβρέθηκαν και Ευρωπαίοι ηγέτες δημιούργησε μεγάλες προσδοκίες.
Ωστόσο, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το BBC, παρά τις αισιόδοξες δηλώσεις του Τραμπ και τις πιο συγκρατημένες εκτιμήσεις των Ευρωπαίων εταίρων του, μέχρι το βράδυ της Δευτέρας δεν υπήρχαν συγκεκριμένες δεσμεύσεις για εγγυήσεις ασφάλειας ή μέτρα προς την κατεύθυνση μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.
Από την άλλη, προέκυψαν τέσσερα βασικά συμπεράσματα:
1. Πιθανή συνάντηση Πούτιν-Ζελένσκι
Ο Τραμπ αποκάλυψε ότι κάλεσε τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν σε διαπραγματεύσεις με τον Ζελένσκι. Τόνισε ότι μια διμερής συνάντηση θα μπορούσε να ακολουθηθεί από τριμερή, με τη δική του συμμετοχή. Παραμένει αβέβαιο κατά πόσο είναι εφικτό να βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο για πρώτη φορά μετά την έναρξη της πλήρους ρωσικής εισβολής το 2022.
2. Ο Τραμπ δεν θεωρεί απαραίτητη την εκεχειρία - Η αντίδραση των Ευρωπαίων
Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι η κατάπαυση του πυρός δεν είναι προϋπόθεση για διαπραγματεύσεις. «Δεν ξέρω αν είναι απαραίτητο», είπε. Ευρωπαίοι ηγέτες αντέδρασαν, με πιο έντονη αντίρρηση από τον Μερτς, ο οποίος υπογράμμισε ότι καμία επόμενη συνάντηση δεν μπορεί να γίνει χωρίς εκεχειρία και κάλεσε για πίεση προς τη Ρωσία.
3. Οι υπαινιγμοί Τραμπ για εγγυήσεις ασφαλείας
Ο Τραμπ διαβεβαίωσε τον Ζελένσκι ότι οι ΗΠΑ θα συμβάλουν σε εγγυήσεις ασφάλειας, χωρίς να διευκρινίσει το εύρος. Δεν υποσχέθηκε αποστολή στρατευμάτων, αλλά δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ερωτηθείς σχετικά. Υπογράμμισε ότι η Ευρώπη είναι η «πρώτη γραμμή άμυνας», προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ «θα εμπλακούν».
4. Η διαφορετική στρατηγική του Ζελένσκι
Σε αντίθεση με την προηγούμενη επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, ο Ζελένσκι επιχείρησε να δείξει πιο συμβιβαστική στάση. Εξέφρασε επανειλημμένα ευχαριστίες, επέλεξε να φορέσει σκούρο κοστούμι αντί για τη στρατιωτική στολή του και παρέδωσε στον Τραμπ επιστολή της συζύγου του, Ολένα Ζελένσκα, προς τη Μελάνια Τραμπ.
Ευρωπαίοι ηγέτες, επίσης, επιδοκίμασαν τον Αμερικανό πρόεδρο για τον ρόλο του στη διευκόλυνση των συνομιλιών.
NYT: Πέντε βασικά συμπεράσματα από την συνάντηση Τραμπ-Ζελένσκι-Ευρωπαίων
Οι New York Times έχουν εντοπίσει πέντε βασικά συμπεράσματα από τη διαπραγμάτευση που διεξάγεται σε επίπεδο κορυφής, σύμφωνα με τη συνήθεια του Ντόναλντ Τραμπ που οφείλει μικρά περιθώρια στους διπλωμάτες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και εμπιστεύεται έναν μικρό πυρήνα συνεργατών, όπως ο Στίβεν Γουίτκοφ, που επισκέφθηκε τη Μόσχα και συναντήθηκε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν ως ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου.
1. Η διακοπή των συνομιλιών Τραμπ με τους Ευρωπαίους για να μιλήσει τηλεφωνικά με τον Πούτιν
Ενδεικτικό της διάθεσης όλων των πλευρών ήταν το γεγονός ότι ο Αμερικανός πρόεδρος διέκοψε τις συνομιλίες ώστε να μιλήσει απευθείας (τηλεφωνικώς) με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να αρχίσουν αμέσως οι διεργασίες για πιθανή τριμερή συνάντηση με τον Ουκρανό ηγέτη, αν και παραμένει ασαφές τόσο το χρονικό πλαίσιο, όσο και η τοποθεσία.
Ο σύμβουλος του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, έκανε λόγο για «ειλικρινή και εποικοδομητική» συνομιλία. Στη διπλωματική γλώσσα, ο όρος «ειλικρινής» όταν χαρακτηρίζει μία συζήτηση δύο ηγετών δεν σημαίνει σύμπτωση απόψεων ή ομοφωνία. Αντιθέτως, περιγράφει έναν διάλογο όπου η κάθε πλευρά αναπτύσσει και εξηγεί τις θέσεις της, χωρίς αυτό να συνεπάγεται και συμφωνία με το άλλο εμπλεκόμενο μέρος.
Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, πρότεινε κατάπαυση του πυρός πριν από την έναρξη διαπραγματεύσεων. Αυτό απορρίφθηκε ευγενικά από τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς τις προθέσεις του Πούτιν, σημειώνοντας πως «δεν είμαι πεπεισμένος ότι θέλει, επίσης, την ειρήνη».
Παρ’ όλα αυτά, σε αντίθεση με προηγούμενες συναντήσεις, δεν υπήρξαν εντάσεις. Όλοι συμφώνησαν στην ανάγκη απευθείας συνομιλιών Ζελένσκι – Πούτιν, ενώ, εξετάστηκαν ζητήματα όπως οι εγγυήσεις ασφάλειας και η πιθανή παραχώρηση εδαφών.
2. Ο Τραμπ μίλησε αόριστα για τις εγγυήσεις ασφάλειας
Ο Ντόναλντ Τραμπ υπογράμμισε ότι οι συναντήσεις ήταν καρποφόρες και πως οι ηγέτες συζήτησαν «εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία, οι οποίες θα παρέχονται από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Νωρίτερα, ρωτήθηκε αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα στείλουν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο οποιασδήποτε ειρηνευτικής προσπάθειας.
Ο κ. Τραμπ δεν απάντησε άμεσα στην ερώτηση, αλλά είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τους βοηθήσουν. «Θα εμπλακούμε», σημείωσε.
3. Τραμπ και Ευρωπαίοι ηγέτες ανέλυσαν τη συνομιλία με Πούτιν
Ο Τραμπ συνέχισε να παρουσιάζει τον Πούτιν ως πραγματικά ενδιαφερόμενο να βρει έναν τρόπο να τερματίσει τον πόλεμο που είχε εκείνος αρχίσει. Σε κάποιο σημείο, ο κ. Τραμπ διέκοψε τη συνάντηση με τους Ευρωπαίους ηγέτες στην Ανατολική Αίθουσα του Λευκού Οίκου για να καλέσει τον Ρώσο ηγέτη.
Στη συνέχεια, έφερε τον κ. Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες στο Οβάλ Γραφείο για να τους περιγράψει το περιεχόμενο της συζήτησης που είχε με τον «ισχυρό άνδρα» του Κρεμλίνου, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Φινλανδίας, Αλεξάντερ Στουμπ.
4. Απευθείας επικοινωνία για τριμερή συνάντηση
Σύμφωνα με τον Ουσάκοφ, οι ηγέτες της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών συμφώνησαν να ορίσουν ανώτερους διαπραγματευτές για άμεσες συνομιλίες μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, αλλά δεν ανέφερε αν Πούτιν θα συμμετάσχει.
Αν και ο Ρώσος πρόεδρος δεν αρνήθηκε κατηγορηματικά να συναντηθεί με τον Ζελένσκι, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θεωρεί τον Ουκρανό πρόεδρο ούτε νόμιμο, ούτε ίσο του.
5. Αγορά αμερικανικών όπλων από την Ουκρανία
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε ότι το Κίεβο σκοπεύει να αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 90 δισ. δολαρίων μέσω ευρωπαϊκών μηχανισμών. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να αγοράσουν drones από την Ουκρανία.
Ο Τραμπ, αν και έχει εκφράσει αντίθεση σε περαιτέρω οικονομική βοήθεια, εμφανίζεται πρόθυμος να προχωρήσει σε πωλήσεις όπλων. Ο Ζελένσκι έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα αντιαεροπορικά συστήματα Patriot, με στόχο την αντιμετώπιση των ρωσικών πυραυλικών επιθέσεων.
Ο κ. Ζελένσκι ανέφερε ότι ανέφερε ότι πρέπει να επιτευχθεί επίσημη συμφωνία. Ωστόσο, μία συμφωνία τέτοιας κλίμακας θα αποτελέσει σημαντικό βήμα για να διασφαλιστεί ότι οι ουκρανικές δυνάμεις θα συνεχίσουν να πολεμούν εναντίον της Ρωσίας και θα διαθέτουν ισχυρή άμυνα σε περίπτωση επίτευξης ειρηνευτικής λύσης.
