Η εμφάνιση του Σεργκέι Λαβρόφ στην Αλάσκα, στη σύνοδο κορυφής ΗΠΑ–Ρωσίας για την Ουκρανία, φορώντας φούτερ με το σοβιετικό έμβλημα «CCCP», προκάλεσε έντονη πολιτική και διπλωματική συζήτηση. Πίσω από αυτό το φαινομενικά απλό ρούχο κρύβεται ένα επικίνδυνο μήνυμα για την ανασύσταση της Σοβιετικής Ένωσης και τις επεκτατικές βλέψεις της Ρωσίας στην Ευρώπη. Η κίνηση αυτή, που θυμίζει τις πρώτες προκλητικές ενέργειες του Χίτλερ πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναδεικνύει την ανάγκη η Δύση να σταθεί ενωμένη και αποφασιστική απέναντι στη Μόσχα.
Συμπερασματικά λοιπόν, η εικόνα του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να εισέρχεται σε ξενοδοχείο του Άνκορατζ φορώντας φούτερ με την ένδειξη «CCCP» δεν είναι απλώς μια ιδιόρρυθμη επιλογή. Είναι ένα πολιτικό μήνυμα κωδικοποιημένο μέσα σε ύφασμα και ραφές, ένα προκλητικό σύμβολο που ξυπνά μνήμες από την πιο σκοτεινή περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Στη σημαντικότερη ίσως σύνοδο ΗΠΑ–Ρωσίας των τελευταίων δεκαετιών, η Μόσχα δεν αφήνει τίποτα στην τύχη: κάθε λεπτομέρεια έχει στόχο, και ο στόχος εδώ είναι η επίδειξη ισχύος και ιστορικής συνέχειας.
Η επιλογή του «CCCP» –της ρωσικής συντομογραφίας για την ΕΣΣΔ– σε μια στιγμή που οι διεθνείς ισορροπίες κρέμονται από μια κλωστή, είναι μια ηχηρή υπενθύμιση: η Ρωσία δεν βλέπει τον εαυτό της ως μετα-σοβιετικό κράτος που αποδέχθηκε την ήττα του 1991, αλλά ως διάδοχο μιας αυτοκρατορικής αποστολής που διακόπηκε προσωρινά. Το μήνυμα προς τη Δύση είναι ξεκάθαρο: η ιστορία, για το Κρεμλίνο, δεν έχει τελειώσει.
Η παρουσία αυτού του συμβόλου στην Αλάσκα, έναν τόπο με ιδιαίτερη ιστορική σχέση με τη Ρωσία, δεν είναι τυχαία. Η Αλάσκα υπήρξε ρωσική αποικία έως την πώλησή της στις ΗΠΑ το 1867. Σήμερα, ο Λαβρόφ επαναφέρει με έναν υπαινιγμό την εικόνα μιας Ρωσίας που δεν φοβάται να προκαλέσει, ακόμα και σε αμερικανικό έδαφος, την ισχυρότερη χώρα του κόσμου.
Лавров на Аляске появился в свитшоте с, предположительно, надписью "СССР":https://t.co/vpU0gOwc6o
— ТАСС (@tass_agency) August 15, 2025
Видео: МИД России/ТАСС/Ruptly pic.twitter.com/C4HEHL2sUj
Ο Ψυχρός Πόλεμος δεν τελείωσε ποτέ για τη Μόσχα
Η εικόνα του Λαβρόφ με το «CCCP» δείχνει πως η ρωσική ηγεσία εξακολουθεί να βλέπει την παγκόσμια πολιτική ως πεδίο μηδενικού αθροίσματος. Η λογική «εμείς ή αυτοί» που χαρακτήριζε τις δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου παραμένει άθικτη. Στην πραγματικότητα, η Ρωσία του Πούτιν έχει υιοθετήσει μια ακόμη πιο κυνική στρατηγική: εκμεταλλεύεται την κούραση και τις εσωτερικές διαιρέσεις της Δύσης για να επεκτείνει την επιρροή της.
Η Ουκρανία είναι μόνο το πρώτο στάδιο. Οι επιδιώξεις της Μόσχας φτάνουν πολύ πιο δυτικά. Οι χώρες της Βαλτικής, η Μολδαβία και ακόμα και μέλη του ΝΑΤΟ βρίσκονται στο στόχαστρο μιας ρωσικής πολιτικής που δεν αναγνωρίζει τα σύνορα ως μόνιμες οριοθετήσεις, αλλά ως προσωρινά εμπόδια.
Από το Ντονμπάς στη Βαρσοβία; Η ρωσική επεκτατική ατζέντα
Η ιστορία διδάσκει πως οι αυταρχικές δυνάμεις σπάνια σταματούν εκεί που λένε. Όπως ο Χίτλερ χρησιμοποίησε την προσάρτηση της Αυστρίας και την κατάληψη της Σουδητίας ως πρόβα για την πολεμική του εκστρατεία, έτσι και η Ρωσία δοκιμάζει τα όρια της διεθνούς ανοχής στην Ουκρανία. Η επιτυχία της εκεί –ή η αδυναμία της Δύσης να την εμποδίσει– θα λειτουργήσει ως πρόσκληση για περαιτέρω κινήσεις.
Η ομοιότητα είναι ανησυχητική: ρητορική περί «ιστορικών εδαφών», χρήση μειονοτήτων ως πρόσχημα, στρατιωτικές κινήσεις με το πρόσχημα «ειρηνευτικών» αποστολών. Το Κρεμλίνο ακολουθεί κατά γράμμα το εγχειρίδιο αναθεωρητικών δυνάμεων του 20ού αιώνα.
Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ βρίσκονται ενώπιον μιας σκληρής πραγματικότητας: η Ρωσία δεν επιδιώκει μόνο γεωγραφικά κέρδη, αλλά και την αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών. Οι κυβερνοεπιθέσεις, η προπαγάνδα, η χρηματοδότηση ακραίων πολιτικών δυνάμεων και η ενεργειακή εξάρτηση είναι εργαλεία στην ίδια φαρέτρα με τα άρματα μάχης και τους πυραύλους.
Η εικόνα του «CCCP» είναι προειδοποίηση: η Μόσχα βλέπει την Ευρώπη όχι ως εταίρο, αλλά ως πεδίο διεκδίκησης. Όσο η Δύση επιτρέπει στη Ρωσία να κερδίζει έδαφος –κυριολεκτικά και μεταφορικά– τόσο αυξάνεται η πιθανότητα ενός νέου μεγάλου πολέμου στην ήπειρο.
Γιατί η Δύση δεν μπορεί να εφησυχάζει
Ο κίνδυνος δεν είναι μόνο στρατιωτικός. Είναι πολιτικός, πολιτιστικός και ιδεολογικός. Η Ρωσία επιδιώκει να αποδείξει ότι τα αυταρχικά μοντέλα είναι πιο αποτελεσματικά από τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης. Αν η Δύση αφήσει την Ουκρανία να πέσει, το μήνυμα προς τον υπόλοιπο κόσμο θα είναι ότι η αποφασιστικότητα των δημοκρατιών έχει ημερομηνία λήξης.
Η απάντηση πρέπει να είναι συντονισμένη, σταθερή και μακροπρόθεσμη. Δεν αρκούν οι κυρώσεις ή οι σκληρές δηλώσεις. Χρειάζεται στρατηγική αποτροπής και ταυτόχρονα ενίσχυση της εσωτερικής ανθεκτικότητας της Δύσης απέναντι στην προπαγάνδα και τις παρεμβάσεις της Μόσχας.
Η εμφάνιση του Λαβρόφ στην Αλάσκα με το «CCCP» ήταν μια στιγμή θεατρικής διπλωματίας, αλλά το έργο που παίζεται είναι επικίνδυνα πραγματικό. Είναι το ίδιο έργο που η Ευρώπη και οι ΗΠΑ είδαν να εξελίσσεται τη δεκαετία του ’30, όταν ο εφησυχασμός και οι λάθος υπολογισμοί άνοιξαν τον δρόμο για την καταστροφή. Αυτή τη φορά, το προειδοποιητικό καμπανάκι ήχησε με κόκκινα γράμματα πάνω σε γκρίζο φούτερ. Η ερώτηση είναι: θα το ακούσουμε εγκαίρως;
