Οικογένειες που θρηνούν στα νεκροτομεία, ένας πληθυσμός εξαντλημένος, τρομοκρατημένος, συνοικίες μεταμορφωμένες σε ερείπια, σύστημα υγείας σε κατάρρευση... ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς έχει ρημάξει τη Λωρίδα της Γάζας.
«Δεν έχουν περάσει παρά εκατό ημέρες, αλλά μοιάζουν σαν εκατό χρόνια», λέει ο Αμπντουλαζίζ Σααντάτ, που, όπως και σχεδόν όλοι οι κάτοικοι, έχει εγκαταλείψει το σπίτι του και ζει σε αυτοσχέδιο καταυλισμό στην Ράφα, όπου την νύκτα το κρύο είναι τσουχτερό.
Ο μικρός πυκνοκατοικημένος παραλιακός θύλακας είναι αγνώριστος. Ολόκληρες, συνήθως πολύβουες, συνοικίες έχουν μετατραπεί σε ερείπια. «Κάποιοι ζουν σε σχολεία, άλλοι στους δρόμους, στο χώμα, και άλλοι κοιμούνται σε παγκάκια. Κανένας δεν έχει γλιτώσει από τον πόλεμο», λέει ο Σααντάτ. Σχεδόν 1,9 εκατομμύριο κάτοικοι, το 80% του πληθυσμού, έχει εγκαταλείψει τα σπίτια του, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
«Θάνατος και απελπισία»
«Η Λωρίδα της Γάζας έχει γίνει ακατοίκητη, τόπος θανάτου και απελπισίας», δηλώνει ο συντονιστής Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ Μάρτιν Γκρίφιθς. Ωστόσο, 2,4 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι εξακολουθούν να επιβιώνουν όπως μπορούν. Ελάχιστοι, λίγες εκατοντάδες, κατάφεραν να βγουν από τον θύλακα που είναι αποκλεισμένος από την έναρξη των ισραηλινών βομβαρδισμών στις 7 Οκτωβρίου.
Περίπου 23.300 άνθρωποι, στο μεγαλύτερο μέρος γυναίκες και παιδιά, έχουν σκοτωθεί στη Λωρίδα της Γάζας και 60.000 έχουν τραυματισθεί, ενώ χιλιάδες παραμένουν παγιδευμένοι στα ερείπια, σύμφωνα με τη Χαμάς.
Οι προσφυγικοί καταυλισμοί, οι δρόμοι και τα περάσματα είναι σπαρμένοι με κρατήρες. Σχολεία, πανεπιστήμια, χώροι θρησκευτικής λατρείας έχουν χτυπηθεί.
Το Ισραήλ κατηγορεί τη Χαμάς ότι διεξάγει τον πόλεμο χρησιμοποιώντας τον παλαιστινιακό πληθυσμό ως ασπίδα και σχολεία, θρησκευτικούς χώρους και νοσοκομεία ως ορμητήρια.
Μαζικές καταστροφές
Χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες, δύο Αμερικανοί πανεπιστημιακοί, οι Τζέιμον Βαν Ντεν Χεκ και Κόρεϊ Σερ, έχουν συναγάγει ότι το 45% έως 56% των κτηρίων στη Λωρίδα της Γάζας έχει καταστραφεί ή υποστεί ζημιές.
Οι καταστροφές «είναι πολύ εκτεταμένες και γρήγορες», σύμφωνα με τον Βαν Ντεν Χεκ. Η έκταση των καταστροφών «είναι συγκρίσιμη με την καταστροφή στις πλέον πληγείσες ζώνες της Ουκρανίας», λέει ο Κόρεϊ Σερ.
Σύμφωνα με μελέτη του δορυφορικού κέντρου των Ηνωμένων Εθνών (UNOSAT), το 18% των κτηρίων καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημίες έπειτα από 50 ημέρες πολέμου.
Το τέλος των συγκρούσεων δεν θα σήμαινε για τους κατοίκους της Γάζας επιστροφή στα σπίτια τους και το έργο της ανοικοδόμησης αναμένεται να είναι τιτάνιο. Ιστορικά κτήρια έχουν χτυπηθεί, κυρίως στον λαβύρινθο των στενών δρομίσκων του ιστορικού κέντρου της Γάζας, όπου καταστράφηκε και το Αλ Ομάρι, το παλαιότερο τέμενος του παλαιστινιακού θύλακα.
Ακόμη και όταν θα έχουν σιγήσει τα όπλα, οι νεκροί θα στοιχειώνουν τον τόπο. Λόγω έλλειψης χώρου στα κοιμητήρια, ομαδικοί τάφοι έχουν σκαφτεί σε παρτέρια, σε αυλές νοσοκομείων, σε ποδοσφαιρικά γήπεδα.
Οταν καταφέρουν να φθάσουν σε ένα νοσοκομείο που συνεχίζει να λειτουργεί (μόνο 15 στα 36), οι τραυματίες ανακαλύπτουν ένα άλλο πεδίο μάχης, σύμφωνα με τον Ρικ Πίπερκορν του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.
Στα νοσοκομεία που κατάφερε να επισκεφθεί περιγράφει το «χάος», «το αίμα στο πάτωμα», τις φωνές των τραυματιών που περιμένουν ακόμη και μέρες για να λάβουν φροντίδα. Ορισμένα χειρουργεία φωτίζονται με smartphones και εγχειρήσεις γίνονται ορισμένες φορές χωρίς αναισθησία.
«Υπάρχουν ελλείψεις σχεδόν όλων των ιατρικών υλικών», λέει ο εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που «δεν έχει δει ποτέ στη ζωή του τόσους ακρωτηριασμούς».
Στα πρόθυρα του λιμού
«Εχουμε χάσει κάθε ελπίδα», λέει ο Ιμπραχίμ Σααντάτ. «Λόγω της έλλειψης νερού, δεν κάνουμε μπάνιο παρά μια φορά τον μήνα, υποφέρουμε ψυχικά και οι αρρώστιες έχουν απλωθεί παντού».
Σύμφωνα με τη Unicef, τα κρούσματα διάρροιας στα παιδιά ανέβηκαν από 48.000 σε 71.000 σε έναν μήνα. Πριν από τον πόλεμο, έφθαναν στα 2.000 τον μήνα. «Μέσα σε 30 χρόνια, δεν έχω ποτέ δει τόσο μαζικές ελλείψεις σε τρόφιμα», λέει η Κορίν Φλάισερ, περιφερειακή διευθύντρια του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος.
«Η παραγωγή ειδών διατροφής έχει τελείως σταματήσει και οι άνθρωποι δεν μπορούν να πάνε στα χωράφια ή να ψαρέψουν στη θάλασσα», εξηγεί. Το λιμάνι της Γάζας, όπου οι ψαράδες ξεφόρτωναν την ψαριά της ημέρας από τις πολύχρωμες βάρκες τους, έχει βομβαρδιστεί.
Οι καλλιεργημένες εκτάσεις, γνωστές κυρίως για τις χειμερινές φράουλες, δεν είναι προσβάσιμες.
Πολλοί φούρνοι έχουν καταστραφεί ή έχουν κλείσει λόγω της έλλειψης καυσίμων. Απελπισμένοι κάτοικοι σκαρφαλώνουν στα φορτηγά που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια για να βρουν τρόφιμα.
«Τα καταστήματα είναι άδεια, δεν υπάρχει τίποτε να αγοράσει κανείς για να φάει», λέει η Κορίν Φλάισερ.
Πέραν των κακουχιών, του τρόμου, της καταστροφής, ο 23χρονος Χαντίντ Σεχάτα μιλάει για την απελπισία των νέων του παλαιστινιακού θύλακα, όπου ο μισός πληθυσμός είναι κάτω των 18 ετών. «Τα παιδιά μπορεί να χάσουν πολλά χρόνια από τη ζωή τους ζώντας εδώ. Μερικά πήγαιναν στο σχολείο, άλλα στον παιδικό σταθμό... Ολα αυτά δεν χρησίμεψαν σε τίποτε, όλα χάθηκαν. Χάσαμε όλα μας τα όνειρα».
