Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο καθορίζει μονομερώς τα θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη υπέγραψε ο πρόεδρος της χώρας Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, σε μια σημαντική εξέλιξη- απάντηση στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Συγκεκριμένα με το Προεδρικό Διάταγμα υπ. αριθμ. 595/2022 η Αίγυπτος οριοθετεί τα θαλάσσια σύνορα προς δυσμάς με τη Λιβύη με βάση τη χάραξη μιας ευθείας γραμμής που κόβει νοητά το τουρκολιβυκό μνημόνιο στη μέση.
Οι πρώτες αποτυπώσεις οι οποίες είχαν γίνει αργά χθες το βράδυ με βάση τις υφιστάμενες συντεταγμένες, δείχνουν ότι οι Αιγύπτιοι κινήθηκαν για ακόμα μια φορά σύμφωνα με τις γραμμές βάσης της συμφωνίας Αθήνας – Καΐρου του 2020. Εφόσον οι χθεσινές πληροφορίες επιβεβαιωθούν και το δυτικό όριο των αιγυπτιακών συνόρων αγγίζει το γεωγραφικό μήκος προς δυσμάς του 25ου μεσημβρινού, τότε η χάραξη είναι σχεδόν πανομοιότυπη με το 2020.
Όπως αναφέρει η Καθημερινή, η γραμμή σταματά λίγο πριν από τη μέση γραμμή μεταξύ Αιγύπτου και Κρήτης, γεγονός το οποίο υποδηλώνει και την ετοιμότητα του Καΐρου να συνομιλήσει με την Αθήνα και, βεβαίως, την Τρίπολη για τον προσδιορισμό του θαλάσσιου συνόρου ανάμεσα στις τρεις χώρες.
Υπενθυμίζεται ότι η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020 προς ανατολάς σταματούσε πάλι λίγο πριν από τον 28ο μεσημβρινό, αφήνοντας πρακτικά περιθώριο για διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Αθήνα, Αγκυρα και Κάιρο.
Η στάση αυτή ξεκάθαρα υποδηλώνει ότι για το Κάιρο το τουρκολιβυκό μνημόνιο αποτελεί γράμμα κενό περιεχομένου και πως πιθανές οριοθετήσεις θα πρέπει να γίνουν με εντελώς διαφορετική λογική από εκείνη που επιχειρεί να επιβάλει μονομερώς η Αγκυρα.
Η κίνηση του Καΐρου καταγράφεται λίγο μετά τις νέες δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου περί «κοινής απάντησης» Αγκυρας και Τρίπολης στον ΟΗΕ στην επιστολή της Ελλάδας αλλά και στις πρωτοβουλίες στον τομέα των υδρογονανθράκων που έχει λάβει η Αθήνα στα νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης.
Η στάση Σίσι αποτελεί ένα διπλό μήνυμα αφενός προς την Αγκυρα στην οποία υπενθυμίζεται ότι οι διακηρύξεις Ερντογάν περί εξομάλυνσης των σχέσεων με την Αίγυπτο περνούν από την ουσιαστική υποχώρηση στο θέμα της Λιβύης (όχι μόνο στην οριοθέτηση ΑΟΖ αλλά και στον ασφυκτικό έλεγχο που ασκεί η Τουρκία στην κυβέρνηση της Τρίπολης), αφετέρου προς την Τρίπολη, στην οποία –και– με αυτόν τον τρόπο η Αίγυπτος υπενθυμίζει ότι αποτελεί παράγοντα που δεν μπορεί απλά να αγνοηθεί.
Πώς αναλύουν τη «σφήνα» της Αιγύπτου οι Κ. Ιατρίδης και Τρ. Καρατράντος
Ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης, πτέραρχος ε.α., μιλώντας στην ΕΡΤ το χαρακτήρισε ως μια θετική κίνηση για την Ελλάδα και «δεύτερο πλήγμα» στην παράνομη συμφωνία των δύο χωρών ενώ ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος, δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, εκτίμησε ότι στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου «δεν μπορεί να υπάρξει μια ουσιαστική οριοθέτηση εάν δεν υπάρξει συμφωνία μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων μερών.
«Αν δούμε και τους χάρτες, οι οποίοι δεν έχουν (επίσημα) κυκλοφορήσει, θα δούμε ότι ξεκινάει από τη γραμμή οριοθέτησης της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας και πηγαίνει δυτικά και νότια από την Κρήτη. Πλησιάζει και δυτικά προς τη μέση γραμμή αυτό που πρεσβεύει το Δίκαιο της θάλασσας και αφήνει ένα τριεθνές στο βόρειο βορειοδυτικό τμήμα, όπου εκεί σαφώς θα κληθεί και η Ελλάδα και η Αίγυπτος για να γίνει μια διαπραγμάτευση» δήλωσε στις «Συνδέσεις» ο στρατιωτικός αναλυτής.
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνος Ιατρίδη, η ανακήρυξη της ΑΟΖ από την Αίγυπτο δεν είναι τυχαίο γεγονός αλλά έγινε κατόπιν συνεννόησης με την ελληνική κυβέρνηση. «Το ταξίδι του κ. Δένδια, μετά την επίσκεψη στη Λιβύη, δεν ήταν τυχαίο» εκτίμησε ο πτέραρχος ε.α. ενώ αποκάλυψε ότι είναι σε προχωρημένο σημείο οι συζητήσεις μας για να γίνει και μία οριοθέτηση ανατολικά του 28ου μεσημβρινού, δηλαδή το κομμάτι που έχει αφήσει εκτός η ελληνική Κυπριακή συμφωνία.
«Αν αυτό γίνει, κατόπιν φιλικής συνεννόησης με την Αίγυπτο, θα αναγκαστεί και η Τουρκία να συρθεί προς μια διαπραγμάτευση» προσέθεσε ο κ. Ιατρίδης.
Ξεκάθαρο μήνυμα προς την Άγκυρα
Ο απόστρατος αξιωματικός εκτίμησε ότι η ανακοίνωση της Αιγύπτου να την ανακήρυξη ΑΟΖ στο σημεία που διεκδικεί το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο έγινε μία ημέρα μετά από τις δηλώσεις του Τούρκου ΥΠΕΞ, ότι «θα προασπίσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Ο κ. Ιατρίδης εκτίμησε πώς η κίνηση του Αιγύπτιου προέδρου για την οριοθέτηση ΑΟΖ στην επίμαχη περιοχή ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την Άγκυρα, ενώ ούτε η Λιβύη αναμένει ότι θα αντιδράσει. «Θεωρώ ότι δεν θα το τραβήξει η Τουρκία, ούτε μπορεί να κάνει και τίποτα διαφορετικά. Αλλά μένει να δούμε όμως τις επόμενες ημέρες πώς θα αντιδράσει και τι θα πει ο Ερντογάν», συμπλήρωσε ο κ. Ιατρίδης.
«Είναι μια ακόμη απόδειξη του πώς οι διεθνείς σχέσεις και οι σχέσεις μεταξύ κρατών δεν είναι παίγνια μηδενικού αθροίσματος, δηλαδή δεν είναι αυτό το οποίο προσπαθεί να κάνει η Τουρκία κυρίως με τη Λιβύη και μάλιστα με μια κυβέρνηση η οποία έχει τις ιδιαιτερότητες που πολλές φορές έχουμε συζητήσει και την περιορισμένη δυνατότητα στο διεθνές επίπεδο. Δηλαδή μια χώρα η οποία προσπαθεί η Τουρκία για να κερδίσει τη δική της προβολή ισχύος και αντίληψης στην περιοχή, να την περιορίσει από άλλες χώρες, όπως είναι η Αίγυπτος, η Ελλάδα» δήλωσε στις «Συνδέσεις» ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
Σύμφωνα με τον δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών είναι τόσο περίπλοκο «που δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική, βιώσιμη και ουσιαστική οριοθέτηση εάν δεν υπάρξει μια συμφωνία».
Αναφορικά με τις εξελίξεις που πυροδοτεί αυτή η πρωτοβουλία της Αιγύπτου ο κ. Καρατράντος τόνισε ότι «στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου υπάρχει πλέον μια άλλη στρατηγική κουλτούρα αντίληψης, συνεργασίας και όχι περιοριστικών σχέσεων από μια σειρά χωρών και κυρίως από την Αίγυπτο και από το Ισραήλ, οι οποίες προφανώς δεν είναι εκεί για να πάρουν το μέρος της μιας και της άλλης χώρας, αλλά για να δουν πώς μέσα από τις σχέσεις με άλλες χώρες, μπορούν και αυτές να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη τους».
Σύμφωνα με τον καθηγητή στην Σχολή Εθνικής Ασφάλειας, «η Λιβύη έχει μια κυβέρνηση με ειδικά χαρακτηριστικά, τα οποία έχει περιορισμένη δυνατότητα διεθνούς παρέμβασης. Και η ίδια η Τουρκία δεν είναι μια χώρα η οποία λειτουργεί προς τη σταθεροποίηση, τη βιωσιμότητα και τη μεγιστοποίηση των ωφελειών των οποίων μπορεί να έχει η Λιβύη». Γι’ αυτό όπως είπε, η Τουρκία έτσι όπως λειτουργεί δεν μπορεί να έχει επιρροή στην περιοχή.
