Πρόσθετη χρηματοδότηση, που κυμαίνεται από 49 δισ. ευρώ στο θετικό, έως 78 δισ. ευρώ στο δυσοίωνο σενάριο, αλλά και μέση αύξηση των μελλοντικών επικουρικών συντάξεων κατά 11%-13%, «βλέπουν» οι αναλογιστικές μελέτες που ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση στην επικουρική ασφάλιση.
Το κόστος μετάβασης υπολογίζεται από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή ότι θα επηρεάσει σημαντικά τα δημόσια οικονομικά μετά το 2030. Για την πρώτη δεκαετία, πάντως, του νέου κεφαλαιοποιητικού συστήματος, στο βασικό σενάριο, η επίδραση είναι μικρή, στα επίπεδα των 3 δισ. ευρώ. Στο ίδιο σενάριο, με επιτόκιο προεξόφλησης 3,5%, το κόστος μετάβασης εκτιμάται σε 56 δισ. ευρώ. Βέβαια, υπάρχει και η παραδοχή ότι στο νέο σύστημα θα ενταχθεί το 20% των νέων έως 35 ετών που βρίσκονται σήμερα ασφαλισμένοι στο ΕΤΕΑΕΠ, καθώς και το 5% των ελεύθερων επαγγελματιών που δεν έχει σήμερα υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση.
Το σχέδιο νόμου, που τέθηκε χθες σε δημόσια διαβούλευση και θα παραμείνει εκεί έως τις 13 Ιουλίου, δημιουργεί το νέο «μοντέλο» επικουρικής ασφάλισης μέσω της εφαρμογής του ασφαλιστικού λογαριασμού ή κουμπαρά για κάθε ασφαλισμένο.
Οι μελέτες δείχνουν ότι θα υπάρχει θετική επίδραση της μεταρρύθμισης στο δημόσιο χρέος, αύξηση του ΑΕΠ, ενίσχυση της απασχόλησης και υψηλότερες συντάξεις κατά μέσο όριο κατά 11% – 13% ή και έως 68% σε σχέση με αυτές που «παράγει» το σημερινό, αναδιανεμητικό σύστημα.
Η φυσιολογική αύξηση του αριθμού των ασφαλισμένων, χρόνο με τον χρόνο, που θα εντάσσονται στο νεοσύστατο (από 1.1.2022) Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ) θα έχει ως αποτέλεσμα τη θετική πορεία και της περιουσίας του. Με απόδοση 3%, η Εθνική Αναλογιστική Αρχή εκτιμά ότι το 2030 υπολογίζεται ότι θα είναι 1,19% του ΑΕΠ, για να φτάσει, με απόδοση 4,5%, το 2070 να έχει περιουσία ίση με 38% του ΑΕΠ!
Μακροοικονομικές επιπτώσεις
Στη Μελέτη Μακροοικονομικών Επιπτώσεων το ΙΟΒΕ στο βασικό υπό εξέταση σενάριο εκτιμά ότι το αποθεματικό του νέου ταμείου θα ανέλθει στο 31% του ΑΕΠ το 2070. Την ίδια στιγμή υπολογίζεται και η θετική επίδραση στις επενδύσεις που θα είναι 0,6% του ΑΕΠ ετησίως μεσοσταθμικά για την περίοδο 2022-2070. Ως αποτέλεσμα της αύξησης των νέων εγχώριων επενδύσεων προκύπτει θετική επίδραση της μεταρρύθμισης στο ΑΕΠ μεταξύ 6% και 7% στα τέλη της περιόδου (2070). Αντίστοιχα, η βελτίωση της απασχόλησης θα είναι στα επίπεδα του 0,4%, έως το 2070.
Στην τρίτη μελέτη υπάρχει ανάλυση από τον ΟΔΔΗΧ σε σχέση με το δημόσιο χρέος. Εκεί φαίνεται ότι η μεταρρύθμιση δεν ασκεί σε αυτό αρνητική επίδραση. Είναι χαρακτηριστικό ότι εξετάστηκαν μια σειρά από σενάρια (αισιόδοξα και απαισιόδοξα) και όλα είχαν θετικό αποτέλεσμα. Βέβαια, αποτελεί ζητούμενο εάν το νέο σύστημα καταταχθεί από τη Eurostat, εκτός Γενικής Κυβέρνησης. Από αυτή την απόφαση θα κριθεί εν πολλοίς και η πορεία του δημόσιου χρέους. Εφόσον τα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου που βρίσκονται στην κατοχή του νέου ταμείου δεν θεωρούνται ενδοκυβερνητικό χρέος, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ είναι σημαντικά υψηλός στην αρχή.
Ποιοι εντάσσονται στο ΤΕΚΑ
Οι εισφορές των ασφαλισμένων στο εξής θα επενδύονται με μοντέλα επένδυσης χαμηλού, μεσαίου ή υψηλού ρίσκου και θα αποδίδουν όφελος. Στο νέο ταμείο θα υπαχθούν οι εξής κατηγορίες ασφαλισμένων:
1. Υποχρεωτικά όλα τα πρόσωπα που αναλαμβάνουν για πρώτη φορά από 1ης Ιανουαρίου 2022 και μετά ασφαλιστέα εργασία-απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα, για την οποία υφίσταται υποχρέωση υπαγωγής στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ).
2. Προαιρετικά, μετά από αίτησή τους, από την 1η Ιανουαρίου 2023:
- Οι ήδη ασφαλισμένοι στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι έχουν γεννηθεί από 1ης Ιανουαρίου 1987 (35άρηδες). Από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του νέου ταμείου παύουν αυτοδίκαια να υπάγονται στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
- Εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας τους κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής στην ασφάλιση του ταμείου:
α) Οι αυτοαπασχολούμενοι υγειονομικοί.
β)Τα πρόσωπα που ασκούν επάγγελμα που υπάγεται στην ασφάλιση του πρώην Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ).
γ) Τα πρόσωπα που βάσει ειδικής ή γενικής διάταξης εξαιρούνται ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Πέμπτη 1 Ιουλίου 2021 της υποχρεωτικής υπαγωγής στην ασφάλιση άλλων φορέων επικουρικής ασφάλισης.
Χρόνος ασφάλισης στο νέο ταμείο
Το σχέδιο νόμου περιγράφει και την οριοθέτηση του χρόνου ασφάλισης, που θα μπορεί να ενσωματώνεται στο νεοσύστατο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Ακριβέστερα, χρόνος ασφάλισης για το ΤΕΚΑ θα είναι:
α) Ο χρόνος για τον οποίο καταβάλλονται ή οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές από την έναρξη λειτουργίας του ταμείου και εφεξής.
β) Ο χρόνος προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης. Προβλέπεται ότι πρόσωπα τα οποία έχουν υπαχθεί στην ασφάλιση του ταμείου για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός έτους και για τα οποία επήλθε λόγος διακοπής στην ασφάλιση, αναγόμενος στην απώλεια της ασφαλιστέας ιδιότητας, μπορούν να συνεχίσουν προαιρετικά την ασφάλισή τους στο ταμείο. Κατά το διάστημα της προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν μηνιαίως την εκάστοτε ισχύουσα νόμιμη ασφαλιστική εισφορά, υπολογιζόμενη επί του ποσού που αντιστοιχεί στον κατώτατο μισθό υπαλλήλων, όπως εκάστοτε ισχύει.
γ) Ο χρόνος αναγνώρισης ασφάλισης. Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης και ο χρόνος που μπορεί να αναγνωριστεί, δεν πρέπει να υπερβαίνουν αθροιστικά τα τρία έτη.
Οι ασφαλισμένοι του νέου ταμείου, που έχουν συμπληρώσει σε αυτό χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον δώδεκα ετών μπορούν να καταβάλουν εφάπαξ το σύνολο των εισφορών που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα που υπολείπεται, προκειμένου να συμπληρωθεί χρόνος ασφάλισης 15 ετών.
Οι μισθωτοί ασφαλισμένοι του ταμείου καταβάλλουν για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης εισφορά ίση με το ύψος της συνολικής εισφοράς επικουρικής σύνταξης εργοδότη και εργαζομένου, όπως διαμορφώνεται κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης, επί των ασφαλιστέων αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης.
Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του ταμείου καταβάλλουν για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης την ασφαλιστική εισφορά που αντιστοιχεί στην ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Παραδείγματα συντάξεων
Την αύξηση των μελλοντικών επικουρικών συντάξεων περιγράφουν μια σειρά από παραδείγματα που εντάχθηκαν στο νομοσχέδιο που προωθεί το υπουργείο Εργασίας. Αύξηση, η οποία μπορεί να ανέλθει έως και το 68% με το νέο, κεφαλαιοποιητικό σύστημα ασφάλισης. Στα παραδείγματα που ακολουθούν έχει ληφθεί υπόψη το προσδόκιμο ζωής σε σχέση με τις δημογραφικές προβολές της EUROSTAT και η πλήρης απασχόληση.
Ειδικότερα:
Παράδειγμα 1ο: Για εργαζόμενο με μέσο μισθό 850 ευρώ και 30 έτη ασφάλισης:
- Σε ηλικία 62 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 170,97 ευρώ αντί 124,60 που παίρνει σήμερα.
- Σε ηλικία 65 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 188,35 ευρώ αντί 137,27 σήμερα.
- Σε ηλικία 67 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 202,16 ευρώ αντί 147,33 ευρώ που λαμβάνει σήμερα.
Παράδειγμα 2ο: Για εργαζόμενο με μέσο μισθό 857 ευρώ και 35 έτη ασφάλισης:
- Σε ηλικία 62 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 217,28 ευρώ αντί 150,47 που παίρνει σήμερα.
- Σε ηλικία 65 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 239,37 ευρώ αντί 165,78 σήμερα.
- Σε ηλικία 67 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 256,92 ευρώ αντί 177, 93 ευρώ που λαμβάνει σήμερα.
Παράδειγμα 3ο: Για εργαζόμενο με μέσο μισθό 857 ευρώ και 40 έτη ασφάλισης:
- Σε ηλικία 62 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 270,96 ευρώ αντί 178, 07 που παίρνει σήμερα
- Σε ηλικία 65 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 298,52 ευρώ αντί 196,18 σήμερα.
- Σε ηλικία 67 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 320,40 ευρώ αντί 210,57 ευρώ που λαμβάνει σήμερα.
Παράδειγμα 4ο: Για εργαζόμενο με μέσο μισθό 1.500 ευρώ με 30 έτη ασφάλισης:
- Σε ηλικία 62 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 299,19 ευρώ αντί 218,05 που παίρνει σήμερα.
- Σε ηλικία 65 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 329,62 ευρώ αντί 240,22 σήμερα.
- Σε ηλικία 67 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 353,78 ευρώ αντί 257,83 ευρώ που λαμβάνει σήμερα.
Παράδειγμα 5ο: Για εργαζόμενο με μέσο μισθό 1.500 ευρώ με 35 έτη ασφάλισης:
- Σε ηλικία 62 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 380,23 ευρώ αντί 263,33 που παίρνει σήμερα.
- Σε ηλικία 65 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 418,90 ευρώ αντί 290,11 σήμερα.
- Σε ηλικία 67 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 449,61 ευρώ αντί 311,37 ευρώ που λαμβάνει σήμερα.
Παράδειγμα 6ο: Για εργαζόμενο με μέσο μισθό 1.500 ευρώ με 40 έτη ασφάλισης:
- Σε ηλικία 62 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 474,18 ευρώ αντί 311,63 που παίρνει σήμερα
- Σε ηλικία 65 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 522,41 ευρώ αντί 343,32 σήμερα.
- Σε ηλικία 67 ετών θα λάβει με το νέο καθεστώς 560,70 ευρώ αντί 368,49 ευρώ που λαμβάνει σήμερα.
Από την έντυπη έκδοση της Ναυτεμπορικής
