Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει καταστήσει σαφές ότι επιθυμεί διακαώς να κερδίσει το Νόμπελ Ειρήνης. Ωστόσο, ελάχιστα έχουν γίνει γνωστά για το ποιος θα μπορούσε να είναι ο φετινός νικητής, που θα ανακοινωθεί στο Όσλο αυτή την Παρασκευή.
Το Νορβηγικό Ινστιτούτο Νόμπελ έχει καταγράψει 338 υποψηφιότητες: 244 άτομα και 94 οργανισμούς – αν και δεν είναι σαφές αν ο Τραμπ έχει καν προταθεί επισήμως.
Η διαδικασία είναι μακροχρόνια: οι αιτήσεις πρέπει να υποβάλλονται έως τις 31 Ιανουαρίου κάθε έτους. Στη συνέχεια, η πενταμελής επιτροπή καταρτίζει μια βραχεία λίστα και τελικά συμφωνεί ομόφωνα στον νικητή. Αιτήσεις που υποβάλλονται μετά την ημερομηνία αυτή, όπως εκείνη του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου και άλλων ηγετών που στάλθηκε την 1η Ιουλίου για να υποστηρίξουν τον Τραμπ, θεωρούνται άκυρες. Αν και είναι πιθανό κάποιος ανώνυμα να τον έχει προτείνει, οι υποψηφιότητες παραμένουν μυστικές για 50 χρόνια, εκτός αν αποκαλυφθούν κατόπιν αιτήματος.
Στα γραφεία στοιχημάτων, φαβορί είναι η Γιούλια Ναβάλναγια, η οποία συνεχίζει τον αγώνα του αείμνηστου συζύγου της, Αλεξέι Ναβάλνι, ενάντια στο Κρεμλίνο. Από τον θάνατό του πέρσι στη φυλακή, έχει γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της ρωσικής αντιπολίτευσης στην εξορία.
Εν τω μεταξύ, οι ειδικοί έχουν άλλες προτιμήσεις. Δεδομένων των περικοπών 5 δισ. δολαρίων που έκανε ο Τραμπ στη διεθνή αναπτυξιακή βοήθεια –μια τάση που παρατηρείται και στην Ευρώπη, με σημαντικές μειώσεις στους ανθρωπιστικούς προϋπολογισμούς– η Επιτροπή ενδέχεται να θελήσει να αναδείξει έναν ανθρωπιστικό οργανισμό που δρα σε τόσο δύσκολο περιβάλλον.
Η Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ερευνών Ειρήνης του Όσλο (PRIO), έχει συμπεριλάβει στη δική της βραχεία λίστα τα Emergency Response Rooms του Σουδάν. Πρόκειται για ένα δίκτυο εθελοντών που προσφέρει σωτήριες υπηρεσίες εν μέσω της συνεχιζόμενης σύγκρουσης στο Σουδάν, βοηθώντας τους κατοίκους να επιβιώσουν σε αυτή την υποτιμημένη κρίση. Άλλοι πιθανοί υποψήφιοι είναι οργανισμοί του ΟΗΕ, όπως η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η οποία έχει προειδοποιήσει ότι λόγω περικοπών, 11,6 εκατομμύρια πρόσφυγες κινδυνεύουν να χάσουν την πρόσβασή τους σε ανθρωπιστική βοήθεια.
Η Γκρέγκερ έχει επίσης προτείνει την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ), που υπερασπίζεται την ελευθερία του Τύπου σε παγκόσμιο επίπεδο: με 124 δημοσιογράφους νεκρούς το 2024 και 55 ήδη το 2025, κυρίως κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας του Ισραήλ στη Γάζα, η βράβευση της CPJ θα τόνιζε τη συρρίκνωση του χώρου για την ελεύθερη ενημέρωση παγκοσμίως – και τη στήριξη της δημοκρατίας.
Το βραβείο συχνά απονέμεται ώστε να συμπέσει με σημαντικές επετείους. Για παράδειγμα, πέρσι το κέρδισε η ιαπωνική οργάνωση Nihon Hidankyo, των επιζώντων της ατομικής βόμβας, 80 χρόνια μετά τους βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.
Ποια επέτειος υπάρχει φέτος;
Η Διεθνής Ένωση Γυναικών για την Ειρήνη και την Ελευθερία (WILPF) ιδρύθηκε πριν από 110 χρόνια, το 1915, από σουφραζέτες. Το 2025 συμπληρώνονται επίσης 25 χρόνια από την υιοθέτηση του ψηφίσματος 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια, στο οποίο η WILPF είχε συμβάλει. Σε έναν κόσμο ανδροκρατούμενο και βυθισμένο στους πολέμους, η ανάδειξη της γυναικείας ειρηνικής δράσης θα μπορούσε να προσφέρει απαντήσεις στα παγκόσμια αδιέξοδα.
Τέλος, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ICJ) γιορτάζει 80 χρόνια από την ίδρυσή του, και μια βράβευση του οργανισμού αυτού θα μπορούσε να τιμήσει και να αναδείξει την υπευθυνότητα και τη διεθνή συνεργασία σε μια εποχή παγκόσμιας πόλωσης.
Οι εικασίες αποτελούν μέρος της παράδοσης των Νόμπελ και δεν επαληθεύονται πάντα. Ο περσινός νικητής, η ιαπωνική Nihon Hidankyo, επιλέχθηκε κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, μια απόφαση που αιφνιδίασε τους δημοσιογράφους στην αίθουσα ανακοινώσεων του Νόμπελ Ειρήνης, καθώς ελάχιστοι γνώριζαν την οργάνωση.
Της Daniela De Lorenzo για τους European Correspondent
