Έντονες αντιδράσεις προκαλεί η εμπορική συμφωνία-πλαίσιο που ανακοίνωσαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την Κυριακή.
Παρά το γεγονός ότι η συμφωνία δεν έχει ακόμα αποτυπωθεί επισήμως σε γραπτό κείμενο, τα σημεία που έγιναν γνωστά έχουν ήδη ανοίξει τη συζήτηση για τη μονομέρεια του περιεχομένου υπέρ των αμερικανικών συμφερόντων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναλαμβάνει βαρύ οικονομικό φορτίο, με νέες δεσμεύσεις στον τομέα της ενέργειας και των επενδύσεων, ενώ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υψηλούς δασμούς σε βασικά εξαγωγικά προϊόντα.
Ακολουθεί μια θεματική ανάλυση των όσων προβλέπει το προσχέδιο της συμφωνίας:
Ενέργεια: Μια συμφωνία-μαμούθ με πολλά ερωτήματα
Η συμφωνία προβλέπει ότι η Ε.Ε. θα αγοράσει ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων από τις ΗΠΑ –πετρέλαιο, LNG και πυρηνικά καύσιμα– με ετήσια βάση που φτάνει τα 250 δισ. δολάρια. Στόχος είναι η απεξάρτηση από τις ρωσικές πηγές, σύμφωνα με τη φον ντερ Λάιεν.
Ωστόσο, ειδικοί εκφράζουν σκεπτικισμό για τη ρεαλιστική εφαρμογή της συμφωνίας, καθώς απαιτείται τριπλασιασμός των εισαγωγών, χωρίς η Ε.Ε. να διαθέτει τα θεσμικά εργαλεία να το επιβάλει στις ιδιωτικές εταιρείες.
Αυτοκινητοβιομηχανία: Μειώσεις δασμών, αλλά με κοινωνικό κόστος
Οι δασμοί στις εισαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών στις ΗΠΑ διατηρούνται στο 15%, ενώ η Ε.Ε. προχωρά σε πλήρη κατάργηση του δασμού 10% που επέβαλλε έως τώρα.
Αν και ορισμένες μεγάλες εταιρείες μπορεί να ωφεληθούν, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η συμφωνία απειλεί δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στον ευρωπαϊκό κλάδο, κυρίως σε μικρούς προμηθευτές και θυγατρικές βιομηχανίες.
Αεροδιαστημική: Ανάσα για τις μεγάλες εταιρείες, ζημιά για τους ενδιάμεσους
Η πρόβλεψη για μηδενικούς δασμούς σε αεροσκάφη και εξαρτήματα ανακουφίζει μεγάλους κατασκευαστές όπως Airbus και Boeing. Ωστόσο, εταιρείες μίσθωσης και μικρότεροι προμηθευτές χάνουν ένα εργαλείο μείωσης κόστους μέσω ενδιάμεσων χρεώσεων.
Φαρμακευτικά: Αβεβαιότητα και πιθανή επιβάρυνση για τα γενόσημα
Το περιεχόμενο της συμφωνίας στον φαρμακευτικό τομέα παραμένει ασαφές, καθώς ο Τραμπ και η φον ντερ Λάιεν εξέφρασαν αντικρουόμενες απόψεις. Η πρόβλεψη για δασμούς έως και 15% βρίσκεται ακόμα υπό εξέταση.
Εταιρείες γενόσημων φαρμάκων προειδοποιούν για σημαντικές απώλειες, λόγω των στενών περιθωρίων κέρδους τους, ενώ ορισμένοι αναλυτές κάνουν λόγο για υποχώρηση της Ε.Ε. χωρίς ανταλλάγματα.
Τεχνολογία: Δασμολογική ελάφρυνση με πολιτικό τίμημα
Η κατάργηση δασμών στον εξοπλισμό μικροτσίπ αποτελεί σαφή νίκη για εταιρείες όπως η ASML, ωστόσο η δέσμευση της Ε.Ε. να συνεχίσει την προμήθεια αμερικανικών τσιπ AI εγείρει ανησυχίες για τη στρατηγική τεχνολογική ανεξαρτησία της Ευρώπης.
Ψηφιακή ρύθμιση: Η Ε.Ε. διατήρησε το θεσμικό της πλαίσιο
Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει ρυθμιστικές παραχωρήσεις στον ψηφιακό τομέα, παρά τις πιέσεις της κυβέρνησης Τραμπ. Ο νόμος για τις ψηφιακές αγορές και οι άλλες πρωτοβουλίες της Ε.Ε. παραμένουν ανέπαφες, κάτι που θεωρείται νίκη της ευρωπαϊκής πλευράς.
Άμυνα: Ενδείξεις, αλλά όχι δεσμεύσεις
Παρά τις δηλώσεις Τραμπ για μαζική αγορά αμερικανικού εξοπλισμού, δεν υπάρχει επίσημη πρόβλεψη για στρατιωτικές προμήθειες στο πλαίσιο της συμφωνίας. Ωστόσο, με δεδομένες τις αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες των κρατών-μελών, οι αμερικανικές αμυντικές εταιρείες ενδέχεται να ωφεληθούν έμμεσα.
Χάλυβας: Νέες ποσοστώσεις, παλιοί δασμοί
Η επιστροφή σε ποσοστώσεις τύπου Μπάιντεν δεν αλλάζει τη γενική εικόνα, καθώς ο δασμός 50% παραμένει ενεργός. Για την Ε.Ε., πρόκειται για μια ελαφρά βελτίωση σε σχέση με ένα ενδεχόμενο γενικευμένων περιορισμών. Η Κίνα φαίνεται να είναι ο κύριος χαμένος, καθώς η Δύση ενισχύει τα εμπορικά της «τείχη».
Τρόφιμα και ποτά: Μερική απελευθέρωση για μη ευαίσθητα προϊόντα
Η Ε.Ε. προτίθεται να μειώσει δασμούς σε επιλεγμένα αμερικανικά αγροτικά προϊόντα, όπως ξηροί καρποί και κρέας βίσωνα, ενώ τα «ευαίσθητα» προϊόντα, όπως το βόειο κρέας, παραμένουν προστατευμένα.
Επενδύσεις: Θολές δεσμεύσεις 600 δισ. δολαρίων
Το προσχέδιο προβλέπει νέες επενδύσεις ευρωπαϊκών εταιρειών στις ΗΠΑ ύψους 600 δισ. δολαρίων. Ωστόσο, πρόκειται για γενική διακήρυξη προθέσεων, χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα ή όρους. Μένει να φανεί αν αυτές οι επενδύσεις θα αφαιρεθούν από κεφάλαια που προορίζονταν για την ευρωπαϊκή αγορά.
Η ζυγαριά γέρνει κατά πολύ υπέρ των ΗΠΑ
Παρότι η συμφωνία περιλαμβάνει θετικά σημεία για ορισμένους ευρωπαϊκούς κλάδους, η γενική εικόνα αποτυπώνει μια έντονη ασυμμετρία υπέρ των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αναλυτές και βιομηχανικοί φορείς της Ευρώπης εκφράζουν ανησυχία για το κόστος, την απώλεια θέσεων εργασίας και τη γεωοικονομική εξάρτηση που ενδέχεται να προκύψει αν η συμφωνία ολοκληρωθεί όπως περιγράφεται σήμερα.
