Έντονος προβληματισμός επικρατεί στους ελληνικούς εξαγωγικούς κύκλους, μετά την απειλή Τραμπ για επιβολή δασμών 30% από τις ΗΠΑ σε ευρωπαϊκά προϊόντα.
Η προοπτική αυτή πλήττει άμεσα ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα όσες δραστηριοποιούνται σε αγροτικά προϊόντα, τρόφιμα, ποτά, φάρμακα και βιομηχανικά είδη, οι οποίες έχουν ισχυρή παρουσία στην αμερικανική αγορά.
Το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν στα 2,4 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 4,9% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών. Το ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε αύξηση 13,9% σε σύγκριση με το 2023 και 20,7% σε σχέση με το 2020, στοιχείο που αναδεικνύει τη σημασία της αμερικανικής αγοράς για την Ελλάδα.
Πιθανές απώλειες και πλήγμα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ), η επιβολή δασμών 30% θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση των εξαγωγών κατά 20-25%, με απώλειες που υπολογίζονται τουλάχιστον στα 0,5 δισ. δολάρια για την ελληνική οικονομία. Όπως προειδοποιείται, αυτό ενδέχεται να μετατρέψει το ελληνικό εμπορικό πλεόνασμα σε έλλειμμα, επηρεάζοντας κυρίως τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το συνολικό επιπλέον κόστος από την εφαρμογή δασμών σε εξαγωγές αξίας 532 δισ. ευρώ, εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει τα 150 δισ. ευρώ ετησίως. Πολλές επιχειρήσεις πιθανόν να μετακυλήσουν το κόστος στον καταναλωτή, κυρίως σε φάρμακα, μηχανήματα και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, ενώ σε άλλους τομείς, όπως το κρασί, τα αγροτικά προϊόντα και τα αυτοκίνητα, αναμένεται απώλεια μεριδίων αγοράς λόγω αύξησης των τελικών τιμών.
Εναλλακτικά σενάρια κάνουν λόγο για πτώση ζήτησης 15-25%, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση πωλήσεων από 100 έως 130 δισ. ευρώ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, επισημαίνει ότι η αναμενόμενη ενεργοποίηση των δασμών από 1η Αυγούστου 2025 προκαλεί έντονη πίεση και καθιστά ορατό τον κίνδυνο εμπορικής σύγκρουσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιχειρεί να κερδίσει χρόνο μέσω διαπραγματεύσεων έως την 31η Ιουλίου, με στόχο μια συνολική εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ.
Ποια ελληνικά προϊόντα επηρεάζονται
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Γιάννης Μπρατάκος, τονίζει ότι η συγκεκριμένη απειλή θέτει σε κίνδυνο τη διεθνή ανταγωνιστικότητα του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα. Η αμερικανική αγορά είναι σημαντικός εξαγωγικός προορισμός για προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως το ελαιόλαδο, οι βρώσιμες ελιές, το κρασί και τα γαλακτοκομικά.
Ο κ. Μπρατάκος εξηγεί ότι ανταγωνιστές από τρίτες χώρες, που δεν υπόκεινται στους ίδιους δασμούς, ενδέχεται να κερδίσουν έδαφος σε κατηγορίες όπου η τιμή παίζει καθοριστικό ρόλο, προκαλώντας απώλειες στα ελληνικά μερίδια αγοράς. Επιπλέον, οι εισαγωγείς στις ΗΠΑ, υπό πίεση ρευστότητας, αναθεωρούν ήδη τις εμπορικές τους επιλογές.
Το ΕΒΕΑ καλεί σε ψυχραιμία και διατήρηση του διαύλου διαπραγματεύσεων, εκτιμώντας ότι είναι εφικτό να εξαιρεθούν συγκεκριμένα προϊόντα από τους δασμούς, όπως έχει συμβεί κατά το παρελθόν με προϊόντα όπως η φέτα και το ελαιόλαδο.
Σήμα κινδύνου από τον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου
Ιδιαίτερη ανησυχία επικρατεί στον κλάδο του κρασιού, με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, Στέλλιο Μπουτάρη, να τονίζει ότι ο αποκλεισμός του κρασιού από τη λίστα των ευαίσθητων προϊόντων της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας θα είχε καταστροφικές συνέπειες.
Ο ίδιος υπογραμμίζει πως ο ευρωπαϊκός αμπελοοινικός κλάδος ήδη δοκιμάζεται, ενώ ενδεχόμενη επιβολή σταθερού δασμού ad valorem θα προκαλούσε τεράστια ζημία στα οινοποιεία και τους αμπελουργούς σε όλη την Ευρώπη και φυσικά και στην Ελλάδα.
Οι ΗΠΑ αποτελούν τον δεύτερο σημαντικότερο προορισμό για τα ελληνικά κρασιά, αντιπροσωπεύοντας το 19% της αξίας των ελληνικών εξαγωγών οίνου. Η απώλεια της αμερικανικής αγοράς, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, θα επηρέαζε άμεσα την επιβίωση του οινοπαραγωγικού τομέα και των αγροτικών κοινοτήτων.
Εκτιμάται ότι η ζημιά από τον ήδη επιβληθέντα δασμό 10% αγγίζει το 12% των πωλήσεων, ενώ αν το ποσοστό αυξηθεί στο 17-20%, σε συνδυασμό με την πτώση της αξίας του δολαρίου έναντι του ευρώ, η συνολική ζημιά ενδέχεται να αγγίξει το 30%.
