Ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε δυναμικά στο προσκήνιο της διεθνούς οικονομικής σκηνής, ανακοινώνοντας επιβολή δασμών 30% στις εισαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση, απόφαση την οποία παρουσίασε ως μέτρο «προστασίας της αμερικανικής βιομηχανίας».
Η κίνηση Τραμπ έχει ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στις Βρυξέλλες και θέτει σε κίνδυνο τις εύθραυστες ισορροπίες στο παγκόσμιο εμπόριο, αφού οι δασμοί αφορούν κυρίως βιομηχανικά προϊόντα, αγροτικά αγαθά και την αυτοκινητοβιομηχανία, τομέας στον οποίο η Ευρώπη διατηρεί ισχυρή παρουσία στις ΗΠΑ. Μάλιστα ο Αμερικανός πρόεδρος κατηγόρησε την ΕΕ για «άδικες εμπορικές πρακτικές» και δήλωσε πως οι δασμοί είναι απαραίτητοι για να επανέλθει η ισορροπία στο εμπορικό ισοζύγιο.
Οι αγορές δεν φαίνεται, πάντως, να πανικοβάλλονται από τις εξαγγελίες και τις αποφάσεις Τραμπ για υψηλότερους συντελεστές, της τάξης του 20%-50%, σε περισσότερους από 20 εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, με τελευταίους αποδέκτες ΕΕ και Μεξικό.
Συμφωνία, αλλιώς…
Στην επιστολή του προς τις Βρυξέλλες, την οποία ανάρτησε στο Truth Social, μιλάει για επιβολή οριζόντιων δασμών 30% στις ευρωπαϊκές εισαγωγές – σημαντικά υψηλότερους από το ποσοστό 20% που είχε ανακοινώσει στις 2 Απριλίου– αν δεν επιτευχθεί εμπορική συμφωνία έως την 1η Αυγούστου, ενώ «δείχνει» τα ανταλλάγματα που ζητά: «Αν επιθυμείτε να ανοίξετε την κλειστή έως τώρα στις ΗΠΑ εμπορική αγορά σας και να εξαλείψετε τα δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια στο εμπόριο και τις πολιτικές σας, θα εξετάσουμε, ίσως, μία προσαρμογή σε αυτή την επιστολή».
Από την πλευρά της, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αντέδρασε πιο γρήγορα από την προηγούμενη φορά και απάντησε ότι το 30% θα διατάρασσε τις αναγκαίες διατλαντικές εφοδιαστικές αλυσίδες και τόνισε ότι λίγες οικονομίες στον κόσμο είναι τόσο ανοικτές και εφαρμόζουν δίκαιες εμπορικές πρακτικές όσο η ΕΕ.
Πρόσθεσε, δε, ότι η Κομισιόν θα συνεχίσει να εργάζεται για την ύπαρξη συμφωνίας έως την 1η Αυγούστου, αλλά παράλληλα θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση των συμφερόντων της ΕΕ, «μεταξύ των οποίων και αναλογικά αντίμετρα, εφόσον χρειαστεί».
Θυμίζουμε ότι όταν στις 2 Απριλίου ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε «ανταποδοτικούς» δασμούς 10%-50% στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, οι αμερικανικές μετοχές και το δολάριο σημείωσαν πολύ μεγάλη πτώση. Λίγες ημέρες αργότερα, και συγκεκριμένα στις 9 Απριλίου, ανακοίνωσε την αναστολή της απόφασης για ένα τρίμηνο τους υψηλότερους δασμολογικούς συντελεστές, διατηρώντας για τις περισσότερες χώρες έναν βασικό συντελεστή 10%, ώστε να δοθεί η δυνατότητα διαπραγμάτευσης διμερών εμπορικών συμφωνιών. Η προθεσμία έληξε την περασμένη εβδομάδα, αλλά οι ΗΠΑ, που εκτιμούσαν ότι θα πετύχαιναν 90 συμφωνίες σε 90 ημέρες, είχαν καταλήξει σε ένα πλαίσιο εμπορικής συμφωνίας με δύο μόνο χώρες – τη Μεγάλη Βρετανία και το μακρινό Βιετνάμ.
Βλέποντας ότι οι διαπραγματεύσεις δεν προχωρούν όσο γρήγορα πίστευε ο ίδιος, ο Τραμπ είχε προετοιμάσει το έδαφος για να δώσει περισσότερο χρόνο και υπέγραψε την παράταση έως την 1η Αυγούστου. Παράλληλα, έστειλε επιστολές σε 23 χώρες, όπου προειδοποιούσε ότι οι δασμοί θα αυξάνονταν από 20% έως 50%, αν δεν υπήρχαν συμφωνίες έως το τέλος του μήνα, ασκώντας έτσι πίεση σε σημαντικούς εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, να υποχωρήσουν στις διαπραγματεύσεις που κάνουν.
Ψυχραιμία επενδυτών
Παρόλο που η δημοσίευση των επιστολών αυτών δεν φάνηκε να επηρεάζει τη στάση των επενδυτών, οι οποίοι επέδειξαν μεγάλη ψυχραιμία, πιθανόν ο εφησυχασμός να είναι αποτέλεσμα και του εθισμού τους στην προοπτική νέων αυξήσεων στους δασμούς, θεωρώντας ότι δεν θα έχουν μεγάλο αντίκτυπο για τις περισσότερες οικονομίες και ιδιαίτερα την αμερικανική. Το γεγονός ότι έως τώρα δεν έχει φανεί αύξηση του πληθωρισμού στις ΗΠΑ έχει αμβλύνει τους φόβους. Το ίδιο ισχύει και για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπου η ανάκαμψη αναμένεται βραδύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν, κοντά στο 1%, αλλά χωρίς να διαφαίνεται κάποιος κίνδυνος ύφεσης.
Το γεγονός, ωστόσο, ότι δεν έχει υπάρξει έως τώρα ισχυρός αντίκτυπος στις οικονομίες δεν σημαίνει ότι ένα μπαράζ υψηλότερων δασμών δεν θα επιτείνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Η αμερικανική Fed έχει σταματήσει από την αρχή του χρόνου τη μείωση των επιτοκίων, τα οποία παραμένουν πάνω από το 4%, επειδή θεωρούν ότι οι δασμοί θα έχουν τελικά επιπτώσεις στον πληθωρισμό και μάλιστα πιο μόνιμες.
Πάντως, οι διεθνείς οικονομικοί κύκλοι πιστεύουν ότι ο Τραμπ θα προχωρήσει στην επιβολή επιπλέον δασμών, ενώ ήδη έχει επιβαρύνει με 25% τις εισαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών τους και με 50% τον χάλυβα και το αλουμίνιο και προανήγγειλε δασμούς στα φαρμακευτικά προϊόντα, που μπορεί να φτάσουν το 200%.
