Οικονομικός και γεωπολιτικός σεισμός προκαλείται από τη νέα εμπορική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, με την απόφαση του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλλει λιμενικά τέλη σε πλοία κινεζικής κατασκευής ή συμφερόντων που δένουν σε αμερικανικά λιμάνια. Η κίνηση αυτή έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις τόσο στην Ευρώπη όσο και στην ελληνική ναυτιλία, με τις επιπτώσεις να διαφαίνονται ήδη σε πολλαπλά επίπεδα.
Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Βασίλης Κικίλιας, μιλώντας στο διεθνές συνέδριο «2nd International Maritime Security Conference» στο Ίδρυμα Ευγενίδου, τόνισε τη σοβαρότητα της κατάστασης:
«Η ναυτιλία αποτελεί βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και το ρίσκο από τέτοιου είδους γεωπολιτικές αποφάσεις είναι τεράστιο. Η Ευρώπη οφείλει να επανεξετάσει τη στάση της, καθώς μένει πίσω σε έναν παγκόσμιο ανταγωνισμό που εντείνεται».
Διεθνείς αναταράξεις και μειώσεις στον όγκο μεταφοράς
Σύμφωνα με την Bimco, οι δασμοί που προωθεί η Ουάσιγκτον αναμένεται να μειώσουν κατά τουλάχιστον 0,5% τον παγκόσμιο όγκο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Η μείωση αυτή ενδέχεται να γίνει ακόμη πιο έντονη αν υπάρξει αντίδραση από την πλευρά των καταναλωτών στις ΗΠΑ, με περιορισμό των προαιρετικών δαπανών και αύξηση της ανεργίας σε τομείς όπως ο τουρισμός και οι υπηρεσίες.
Επιπλέον, το American Petroleum Institute προειδοποιεί ότι οι εξαγωγές αργού πετρελαίου από τις ΗΠΑ θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 20%, ενώ το κόστος για τους καταναλωτές ίσως εκτοξευθεί κατά 30 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η Bimco προβλέπει ότι ο τομέας των εμπορευματοκιβωτίων θα δεχτεί το ισχυρότερο πλήγμα, καθώς οι ΗΠΑ σχεδιάζουν δασμούς έως 3 εκατομμύρια δολάρια ανά κατάπλου σε πλοία με κινεζική ταυτότητα – είτε αυτή αφορά στην ιδιοκτησία, είτε στη ναυπήγηση.
Η ελληνική ναυτιλία στο στόχαστρο
Για την ελληνική ναυτιλία, οι επιπτώσεις είναι άμεσες και πολυεπίπεδες. Οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν επενδύσει πάνω από 66 δισ. δολάρια την τελευταία δεκαετία σε κινεζικά ναυπηγεία, και πλέον αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο σοβαρών επιβαρύνσεων – έως και 1,5 εκατ. δολάρια ανά είσοδο πλοίου σε αμερικανικό λιμάνι.
Η Costamare, εταιρεία ελληνικών συμφερόντων, κατέγραψε πτώση 9,5% της μετοχής της αμέσως μετά την ανακοίνωση, ενώ απώλειες σημειώθηκαν και για τη Hapag-Lloyd (-8,87%) και τη MPC Container Ships (-3,62%).
Παγκόσμια χρηματιστηριακή αναστάτωση
Η είδηση προκάλεσε κύμα πωλήσεων στις διεθνείς αγορές. Στην Ιαπωνία, ο δείκτης Nikkei υποχώρησε κατά 2,77%, με τις ναυτιλιακές εταιρείες όπως η K Line και η NYK Line να καταγράφουν απώλειες άνω του 5%. Ανάλογες απώλειες σημειώθηκαν στη Σαγκάη και στο Χονγκ Κονγκ, με την COSCO SHIPPING και την OOCL να επηρεάζονται σημαντικά.
Γεωπολιτικό σκηνικό και ένταση στον Παναμά
Η εμπορική αντιπαράθεση αποκτά και γεωστρατηγικές διαστάσεις. Η Κίνα ακύρωσε την πώληση δύο λιμανιών στον Παναμά προς την αμερικανική BlackRock, υπονομεύοντας έτσι ένα ακόμη βήμα προσέγγισης. Πηγές του Πεκίνου κάνουν λόγο για συστηματική απόπειρα περιορισμού της κινεζικής επιρροής στην Λατινική Αμερική.
Η Ta Kung Pao, φιλοκυβερνητική εφημερίδα του Χονγκ Κονγκ, σχολίασε ότι η ανατροπή της συμφωνίας είναι «απαραίτητη για την προστασία των εθνικών συμφερόντων της Κίνας».
Η ελληνική ναυτιλία, ένας από τους πιο δυναμικούς κλάδους της εθνικής οικονομίας, καλείται να αντιμετωπίσει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της τελευταίας δεκαετίας. Η απουσία ισχυρής ευρωπαϊκής αντίδρασης εντείνει την ανησυχία, ενώ οι επενδυτές διατηρούν στάση αναμονής.
