Η καρδιά της Ευρώπης χτυπά σήμερα στην Αθήνα, όπου λαμβάνει χώρα στο Ζάππειο Μέγαρο η 15η ‘Ατυπη Σύνοδος των Αρχηγών Κρατών του «Αrraiolos Group», με κεντρικό θέμα συζήτησης την «Θεμελιώδη αρχή της Αλληλεγγύης ως κλειδί για την εμβάθυνση της ΕΕ, καθώς και τα επιπλέον βήματα, που απαιτούνται για την περαιτέρω προώθηση της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης».
Η Σύνοδος πραγματοποιείται στην Αθήνα με πρωτοβουλία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου, ο οποίος υποδέχεται στη χώρα μας τους Προέδρους : της Γερμανίας κ. Φραντς-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, της Ιταλίας κ. Σέρτζιο Ματαρέλα, της Πορτογαλίας κ. Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, της Πολωνίας κ. Αντρέι Ντούντα, της Ουγγαρίας κ. Γιάνος ‘Αντερ, της Μάλτας κ. Τζορτζ Βέλα, της Λετονίας κ. Έγκιλς Λέβιτς, της Σλοβενίας κ. Μπόρουτ Πάχορ, της Εσθονίας κα. Κέρστι Κάλιουλαϊντ, της Βουλγαρίας κ. Ρούμεν Ράντεφ, της Κροατίας κα Κολίντα Γκράμπαρ-Κιτάροβιτς και της Ιρλανδίας κ.Μάικλ Χίγκινς.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος, μεταξύ άλλων επισήμανε ότι:
«Εδώ, στην Αθήνα, και με πηγή έμπνευσης τον Πολιτισμό της Αρχαίας Ελλάδας, ο οποίος συνθέτει τον πρώτο από τους τρεις πυλώνες του κοινού μας Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, αφιερώνουμε την συνάντησή μας αυτή και τις εντός του πλαισίου της ανταλλαγές απόψεων ως ένα είδος «Σπονδής» στο Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα. Υπό τα δεδομένα αυτά η συνάντησή μας παίρνει τα χαρακτηριστικά μιας μορφής «Ομοσπονδίας» υπέρ της εμπέδωσης της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης και, εν τέλει, της ολοκλήρωσης του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος. Αναλαμβάνουμε αυτή την πρωτοβουλία έχοντας πλήρη επίγνωση από την μια πλευρά της κρισιμότητας των καιρών ως προς το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και, από την άλλη πλευρά, της κοινώς παραδεδεγμένης αλήθειας ότι η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση είναι αναγκαία όχι μόνο για τα Κράτη-Μέλη και τους Λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και προκειμένου η Ευρώπη μας να διαδραματίσει τον σταθεροποιητικό πλανητικό ρόλο που της αναλογεί, κατά την Ιστορία της και τον Πολιτισμό της, πάντοτε βεβαίως δια της οδού της διευρυμένης διεθνούς συνεργασίας και, ιδίως, της συνεργασίας που αφορά την περαιτέρω ενίσχυση των Ευρω-ατλαντικών δεσμών. Ρόλο ο οποίος, εν τέλει, αφορά την εδραίωση, σε παγκόσμια κλίμακα, του Ανθρωπισμού, της Ειρήνης, της Δημοκρατίας και της Δικαιοσύνης.
- Υπό τ’ ανωτέρω δεδομένα η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση σηματοδοτεί και την στήριξη των βασικών αντηρίδων του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος, οι οποίες, με βάση την Ιστορία της και τον Πολιτισμό της, είναι:
Α. Πρώτον, η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, με κύρια συστατικά -θεσμικά και πολιτικά- στοιχεία την Διάκριση των Εξουσιών, το Κράτος Δικαίου και τα Θεμελιώδη Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Β. Δεύτερον, η Αλληλεγγύη και η Δικαιοσύνη, μ’ εμβληματικές προτεραιότητες την καταπολέμηση των ανισοτήτων και την θωράκιση του Κοινωνικού Κράτους, δοθέντος ότι μόνον υπό τις στοιχειώδεις αυτές προϋποθέσεις είναι εφικτό ν’ αποφευχθεί η ρήξη του κοινωνικού ιστού και να εκμηδενισθούν τα μορφώματα λαϊκισμού και ρατσισμού, τα οποία στρέφονται, ευθέως και απροκαλύπτως, τόσον εναντίον της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας όσο και εναντίον αυτού τούτου του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος. Είναι αυτονόητο ότι υπό το φως των αρχών της Αλληλεγγύης και της Δικαιοσύνης οφείλουμε να διαχειρισθούμε και το μείζον -υπαρξιακό για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση- Προσφυγικό και Μεταναστευτικό ζήτημα, έχοντας πάντα κατά νου ότι ο Ευρωπαϊκός Πολιτισμός είναι, εκ καταγωγής, Ανθρωποκεντρικός. Και ας μην ξεχνάμε ότι την τήρηση της αρχής της Αλληλεγγύης, και στο Προσφυγικό-Μεταναστευτικό ζήτημα, επιβάλλουν, με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασής τους, οι κανόνες των άρθρων 77 επ. της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Για ν’ αποδώσει, βραχυπρόθεσμα αλλά κυρίως μακροπρόθεσμα, η επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης έχουμε χρέος, ιδίως εμείς, οι Λαοί της Ευρώπης και ανεξάρτητα από τις επιλογές άλλων Κρατών εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όποια και να είναι η ισχύς τους, να κατανοήσουμε σε βάθος τα εξής, τουλάχιστον, κρίσιμα προτάγματα των καιρών.
Α. Πρώτον, ότι η στήριξη του Ανθρώπου στον δρόμο της δημιουργίας και της ανάπτυξης έχει ως προϋπόθεση και την διασφάλιση της προστασίας του Περιβάλλοντος, έτσι ώστε, κατά λογική ακολουθία, να διασφαλισθεί η οικολογική ισορροπία. Μια ισορροπία η οποία υφίσταται στην εποχή μας τις δραματικές αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Β. Και, δεύτερον, ότι η ραγδαία ανάπτυξη της Τεχνολογίας, κατ’ εξοχήν στην συγκεκριμένη περίοδο της Τεχνολογικής Επανάστασης που εξελίσσεται στον αστερισμό της σύγκλισης της Ψηφιακής Τεχνολογίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης, πρέπει ν’ αποβεί υπέρ του Ανθρώπου και του αγώνα του για δημιουργία και ανάπτυξη. Συνακόλουθα, έχουμε χρέος να συνειδητοποιούμε τους κινδύνους οι οποίοι εκπορεύονται όχι από την ίδια την Τεχνολογία αλλά από την ανεύθυνη χρήση που, ενίοτε, της επιφυλάσσουμε. Ιδίως δε από την χρήση εκείνη, η οποία σ’ επίπεδο Διαδικτύου καθηλώνει την Γνώση και την Επιστήμη στο στάδιο απλής πληροφορίας, ενώ σ’ επίπεδο τεχνολογικής ανεργίας οδηγεί σ’ επικίνδυνη περιθωριοποίηση του Ανθρώπου. Και μάλιστα σε βαθμό ώστε αυτός να αισθάνεται, χωρίς δική του ευθύνη, ανίσχυρος να συμπράξει στην πρόοδο του κοινωνικού συνόλου.
- Η ίδια η ουσία των στόχων, οι οποίοι προεκτέθηκαν, προσδιορίζει, οιονεί αυτονοήτως, και τις επείγουσες προτεραιότητες που πρέπει να υιοθετήσουμε, προς την κατεύθυνση της περαιτέρω σταθερής πορείας της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης. Μεταξύ των προτεραιοτήτων αυτών κυριότερες εμφανίζονται:
Α. Πρώτον, η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έτσι ώστε να εκπληρώνει τον ρόλο, ο οποίος επέβαλε την δημιουργία του ευθύς εξ αρχής. Ξεκινώντας λοιπόν από την βασική διαπίστωση, ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ο πιο γνήσιος εκφραστής της πεμπτουσίας της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατικής Αρχής, ως προς την οργάνωση και λειτουργία του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος, καθίσταται σαφές πρωτίστως τούτο: Η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αφορά την πραγματοποίηση των μεταρρυθμίσεων εκείνων, οι οποίες θα επιτρέψουν στα μέλη του να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους. Ειδικότερα δε τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οφείλουν -δίχως ν’ απεμπολήσουν, κατ’ ουδένα τρόπο, την εθνική τους ταυτότητα- ν’ ασκήσουν τις αρμοδιότητές τους προκειμένου να καταστεί εφικτή και η διαμόρφωση μιας επαρκούς Ευρωπαϊκής, θεσμικής και πολιτικής, συνείδησης, ικανής να υπηρετήσει την αντίστοιχη διαμόρφωση ενός αναλόγως επαρκούς Ευρωπαϊκού Δημόσιου Συμφέροντος, υπό όρους πραγματικής Res Publica Europaeua.
Β. Δεύτερον, η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να καταστεί ουσιαστικό κυβερνητικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήτοι όργανο αρμόδιο για την χάραξη της γενικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή, σε τελική ανάλυση, πολιτικής που αφορά τόσο το εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, στις οποίες βεβαίως συμπεριλαμβάνονται κατ’ εξοχήν η πολιτική θωράκισης και υπεράσπισης της Επικράτειας, των Συνόρων και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γ. Τρίτον, η σαφής και πλήρης, θεσμική και πολιτική, οριοθέτηση της δομής και των αρμοδιοτήτων του Eurogroup, ως οργάνου με καθοριστικής σημασίας επιρροή κατά την διαμόρφωση και εφαρμογή της όλης οικονομικής και νομισματικής πολιτικής της Ευρωζώνης, και όχι μόνο.
Δ. Τέταρτον, η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προς τις εξής, κυρίως, κατευθύνσεις και πάντοτε στο πλαίσιο των σχετικών ισχυουσών διατάξεων του πρωτογενούς και του παράγωγου Ευρωπαϊκού Δικαίου: Αφενός, προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης της Τραπεζικής Ένωσης, επέκεινα δε της επέκτασης της εποπτείας της επί του συνόλου, χωρίς εξαιρέσεις, του τραπεζικού συστήματος των Κρατών-Μελών της Ευρωζώνης καθώς και της ανάσχεσης του κατακερματισμού της Ευρωπαϊκής Κεφαλαιαγοράς. Αφετέρου δε -και ιδίως- προς την κατεύθυνση της απόκτησης των θεσμικών εκείνων μέσων, τα οποία θα της επιτρέψουν να συμβάλλει ουσιωδώς τόσο προκειμένου ν’ αποκτήσει η Ευρωζώνη σταθερή αναπτυξιακή πορεία, όσο και προκειμένου η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ν’ αμυνθεί, για λογαριασμό της Ευρωζώνης αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν γένει, απέναντι στην, άκρως επικίνδυνη, παγκόσμια κρίση χρέους.
Ε. Και, πέμπτον, της πλήρους αξιοποίησης του ESM, ως αυτοτελούς οργανισμού, ο οποίος, πέραν του ρόλου του απλού Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου θα αναπτύσσει δράσεις, κυρίως μέσω προληπτικών μέτρων, τόσο προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης των Κρατών-Μελών της Ευρωζώνης δια των επενδύσεων όσο και προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου Μηχανισμού Διαχείρισης Κινδύνων.
Καταλήγω με μια φράση του Θουκυδίδη, από τις Ιστορίες του (Ιστοριών, Α, 142): «Οι καιροί ου μενετοί». Που σημαίνει, σ’ ελεύθερη απόδοση, «οι καιροί δεν περιμένουν, πρέπει να δράσουμε». Νομίζω -ορθότερα είμαι βέβαιος- ότι η ρήση αυτή του Θουκυδίδη εκφράζει στο ακέραιο την σημερινή «αγωνία» της Ευρώπης μας, άρα την «αγωνία» του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος. Πρέπει, δίχως χρονοτριβή, να προχωρήσουμε με γρήγορα βήματα προς την ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, έτσι ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση ν’ αντιμετωπίσει μ’ επιτυχία τις μεγάλες προκλήσεις που αφορούν τόσο τα Κράτη-Μέλη της και τους Λαούς της όσο και τον πλανητικό της ρόλο, για τον οποίο έγινε ήδη λόγος. Αν θέλουμε να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών των Πατέρων του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος, αυτός είναι ο δρόμος της ευθύνης μας αλλά και της καταξίωσής μας.
Με απλές λέξεις: Ή θα προχωρήσουμε, εδώ και τώρα, ή η όποια στασιμότητα θα οδηγήσει, μοιραία, σε οπισθοδρόμηση».
Η 15η Σύνοδος του «Arraiolos Group» συγκαλείται μετά από τις τελευταίες κρίσιμες ευρωεκλογές και στο επίκεντρο των συζητήσεων τίθεται πλέον το μέλλον του Ευρωπαϊκού Οικοδομήματος και τα επόμενα βήματα, που απαιτούνται προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης.
