Ο εθνικός στόχος για το 2023 είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας της Ελλάδας, τονίζει ο κ. Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού σε συνέντευξή του στον διευθυντή του Capital.gr και της εφημερίδας Κεφάλαιο κ. Σπύρο Δημητρέλη.
Σημειώνει ότι η διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού δεν πρόκειται να πυροδοτήσει πληθωριστικό σπιράλ και στέλνει ένα μήνυμα προς τους εργοδότες ότι η κανονικότητα της οικονομίας δικαιολογεί αυξήσεις μισθών. Βάζει στον πάγο τα σενάρια για μείωση του ΦΠΑ ως μέτρο καταπολέμησης της ακρίβειας και λέει χαρακτηριστικά ότι “η κυβέρνηση θα συνεχίσει με σύνεση. Έχει στηρίξει αρκετά τα εισοδήματα μέχρι στιγμής και έτσι θα πορευτούμε”. Παράλληλα στέλνει μήνυμα προς τις αγορές ότι η δημοσιονομική αξιοπιστία θα διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού καθώς αποτελεί την κορωνίδα της οικονομικής ανάπτυξης.
Συνέντευξη στον Σπύρο Δημητρέλη
– Το Capital.gr έχει τη χαρά και την τιμή να φιλοξενεί σήμερα τον επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού, τον κύριο Αλέξη Πατέλη για μία συνέντευξη που ευελπιστούμε και είμαστε σίγουροι, μάλλον, ότι θα βγάλει πάρα πολλές ειδήσεις και θα διαφωτίσει πάρα πολλές πτυχές της οικονομικής πολιτικής σήμερα. Κύριε Πατέλη, καλώς ήρθατε στο Capital.
Α. Πατέλης: Καλημέρα σας κύριε Δημητρέλη. Ευχαριστώ για την πρόσκληση.
– Να ξεκινήσουμε αμέσως με τις ερωτήσεις μας. Είμαστε σε μία φάση όπου αποτραβιούνται τα νερά του τσουνάμι της πανδημίας στην οικονομία. Αυτό που διαπιστώνουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις είναι ότι ένα από τα κουσούρια που μας αφήνει μάλλον η κατάσταση αυτή, θα δούμε πόσο μόνιμη θα είναι, είναι και αυτό του υψηλού πληθωρισμού. Σας ανησυχεί αυτή η εξέλιξη;
Α. Πατέλης: Έχετε δίκιο, η οικονομία μας πάει καλά, είχαμε ανάπτυξη 8% τουλάχιστον το ‘21 και πιστεύουμε και το ‘22 θα ξεπεράσουμε τους στόχους. Έχουμε την οικονομική εμπιστοσύνη στο υψηλότερο σημείο δεκαετιών, έχουμε καταθέσεις που όπως ξέρετε αυξήθηκαν 35 δισεκατομμύρια εν μέσω πανδημίας, ρεκόρ καταθέσεων στις επιχειρήσεις και είχαμε και μία έκρηξη των επενδύσεων. Είμαστε λοιπόν αισιόδοξοι ότι αυτή η πορεία της οικονομίας δεν θα σταματήσει, δεν θα τη σταματήσουν τα εμπόδια που βλέπουμε μπροστά μας.
Πιστεύουμε ότι όπως η πανδημία το 2020-2021 ήτανε και μία έμμεση ευκαιρία για τη χώρα μας να αλλάξει την εικόνα της στο εξωτερικό, έτσι και οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας -πληθωρισμός υψηλότερα επιτόκια- είναι και μία ευκαιρία για να αποδείξουμε στον κόσμο ότι η Ελλάδα είναι μία χώρα σοβαρή, ότι η οικονομία της είναι ανθεκτική και ότι θα διατηρήσουμε τους υψηλούς ρυθμούς της οικονομικής ανάπτυξης.
– Σε αυτό το περιβάλλον του υψηλού πληθωρισμού η κυβέρνηση προχωρά σε μία αύξηση, σε μία νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, κύριε Πατέλη. Και μάλιστα με αυτή την αύξηση ουσιαστικά δίνει και ένα σήμα στο σύνολο της αγοράς εργασίας για να γίνουν αυξήσεις. Με βάση τις βασικές οικονομικές αρχές, όταν έχουμε υψηλό πληθωρισμό και δίνουμε και αυξήσεις στους μισθούς, όπως μας έχει δείξει και η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή παλιότερα, μάλλον πάμε σε μία αύξηση της ζήτησης και σε μία επιπλέον αναθέρμανση του πληθωρισμού. Δεν σας ανησυχεί αυτό; Είναι δηλαδή μελετημένη επαρκώς αυτή η αύξηση;
Α. Πατέλης: Η ανεργία είναι η μεγαλύτερη κοινωνική αδικία. Όταν δεν έχει κανείς δουλειά έχει και προφανώς και το ελάχιστο εισόδημα. Σήμερα η χώρα μας, η αγορά εργασίας μάλλον, είναι σε διαφορετικό επίπεδο από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Είχαμε ανεργία 28%. Σήμερα έχουμε ανεργία 12%. Η μεγαλύτερη πτώση της ανεργίας από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε αυτό το πλαίσιο οι εργοδότες μάς λένε ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορούν να βρουν τους σωστούς εργαζόμενους. Άρα λοιπόν μία λελογισμένη αύξηση των μισθών είναι και ένα φυσιολογικό, είναι κάτι το φυσιολογικό. Και οι εργοδότες προφανώς θα πρέπει στο μυαλό τους να έχουν ότι έχουμε αφήσει την κρίση πίσω και ότι σε μία εντός εισαγωγικών κανονικότητα δίνονται και αυξήσεις μισθών. Από κει και πέρα είναι σημαντικό ο πλούτος της χώρας να διαχέεται και στα ασθενέστερα στρώματα. Και για αυτό θα γίνει μία διπλή αύξηση του κατώτατου μισθού όπως είπε ο πρωθυπουργός. Τι ποσοστό ακριβώς θα είναι αυτή θα βγει μετά από τη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, όπως ξέρετε, και είμαστε πεπεισμένοι ότι αυτό δεν θα δημιουργήσει ένα πληθωριστικό σπιράλ.
– Οι πολίτες βιώνουν, πάντως, για πρώτη φορά στα χρονικά της ευρωζώνης ένα τόσο μεγάλο κύμα ακρίβειας, κυρίως στα ενεργειακά προϊόντα και με φόβους ότι αυτό θα διαχυθεί, και διαχέεται μάλλον και δευτερογενώς και στα υπόλοιπα προϊόντα και τις υπηρεσίες της οικονομίας. Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει κάποια μέτρα καταπολέμησης της ενεργειακής ακρίβειας, με την επιδότηση του φυσικού αερίου, με την επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος. Να περιμένουμε και άλλα μέτρα καταπολέμησης της ακριβείας και στήριξης των εισοδημάτων;
Α. Πατέλης: Η μεγαλύτερη στήριξη των εισοδημάτων πάντα προέρχεται από τις μεταρρυθμίσεις, από την αξιοπιστία και από τη σωστή εικόνα μιας οικονομίας που προσελκύει επενδύσεις και αυτός είναι ο πρωταρχικός μας στόχος. Από κει και πέρα, όπως είπατε πολύ σωστά, έχουν δοθεί διάφορα επιπλέον πακέτα στήριξης. Την ενέργεια του Ιανουαρίου και σύντομα για τον Φεβρουάριο. Να πούμε εδώ ότι η στήριξη στα νοικοκυριά έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό, η στήριξη στις επιχειρήσεις ξεκίνησε τον Ιανουάριο. Και άρα λοιπόν σύντομα θα δούμε την θετική επίπτωση που θα έχει αυτή στο ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων, το οποίο πιστεύουμε ότι οι επιχειρήσεις θα μετακυλήσουν και στις τιμές τους με μία συγκράτηση της αύξησης των τιμών. Έχουμε φυσικά και τις άλλες επεμβάσεις που ‘χει κάνει η κυβέρνηση στη φορολογία. Τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, την κατάργηση της εισφοράς Αλληλεγγύης και, όπως είπαμε και στην προηγούμενη ερώτηση, την αύξηση του κατώτατου μισθού. Από κει και πέρα μερικά από τα άλλα που συζητιούνται στη δημόσια σφαίρα, είπατε για την ΑΤΑ, για τη δεκαετία του ’80. Τη δεκαετία του ’80, όπως ξέρετε, είχαμε διψήφιο πληθωρισμό. Δεν υπήρχε τότε μία πρόταση για μείωση στο ΦΠΑ, ως μέτρο αντιμετώπισης του πληθωρισμού. Και ομολογώ ότι ως οικονομολόγος δεν μπορώ να καταλάβω πώς έχει ξεκινήσει αυτή η συζήτηση. Μία μείωση του ΦΠΑ θα είχε μόνο προσωρινό όφελος και πολύ πιθανό να μην μετακυλείτο στις τιμές αλλά να το κρατούσανε οι επιχειρήσεις. Και φυσικά δεν έχει σχέση με τον ρυθμό αύξησης των τιμών, με την έννοια του ότι πληθωρισμός είναι ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο. Οπότε η κυβέρνηση θα συνεχίσει με σύνεση. Έχει στηρίξει αρκετά τα εισοδήματα μέχρι στιγμής και έτσι θα πορευτούμε.
– Να μου επιτρέψετε να επιμείνω λίγο σε αυτό. Δηλαδή από ό,τι καταλαβαίνω το σενάριο του να μειωθεί ο ΦΠΑ σε κάποια βασικά προϊόντα δεν προκρίνεται αυτή τη στιγμή. Θα υπάρξουν, όμως, κάποια άλλα μέτρα πέραν της επιδότησης των ενεργειακών προϊόντων; Εξετάζετε κάτι άλλο;
Α. Πατέλης: Η δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης γίνεται πάντα με βάση τη σύνεση και τον προγραμματισμό. Έχουμε αποδείξει στο παρελθόν ότι κινούμαστε με βάση αυτό και αυτή τη στιγμή, όπως είναι τα πράγματα, είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από τα μέτρα που έχουν παρθεί.
– Μία αρνητική εξέλιξη που παρατηρείται τελευταία στις αγορές, στις κεφαλαιαγορές, είναι η άνοδος των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, η οποία θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι αξιοσημείωτη. Δηλαδή έφτασε να ξεπερνάει το 2,3% η απόδοση του ελληνικού δεκαετούς. Έχει ξεκολλήσει από την παράλληλη πορεία με το ιταλικό, είμαστε πολύ πιο ψηλά πλέον από το πορτογαλικό, το ιρλανδικό και άλλα ομόλογα της ευρωζώνης. Αυτή η εξέλιξη των αγορών, αυτό στέλνει κάποιο σήμα στην κυβέρνηση, στέλνει κάποιο σήμα για την ελληνική οικονομία ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά; Τι ακριβώς είναι;
Α. Πατέλης: Η δημοσιονομική αξιοπιστία είναι η κορωνίδα της οικονομικής ανάπτυξης, κύριε Δημητρέλη. Η αξιοπιστία μας είναι κάτι το οποίο διατηρούμε και θα προστατέψουμε σαν κόρη οφθαλμού και θα είναι πολύ σημαντικό να μην πριονίσουμε το κλαδί στο οποίο καθόμαστε. Η χώρα αυτή, όπως ξέρουμε, έχει περάσει διάφορες περιπέτειες στο παρελθόν. Δεν πρέπει ποτέ να επιστρέψουμε σε έναν τέτοιο κίνδυνο και δεν θα επιστρέψουμε. Ο στόχος ο οικονομικός για το ‘22 είναι πολύ συγκεκριμένος. Το πρωτογενές έλλειμμα -1,4%. Και θα προσθέσω τώρα και έναν εθνικό στόχο για το ’23, ο οποίος είναι η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα. Επενδυτική βαθμίδα σημαίνει προφανώς ξεκλειδώνουμε και τρισεκατομμύρια από αποταμιευτές και από επενδύσεις παγκοσμίως οι οποίες σήμερα δεν μπορούν να κατευθυνθούν προς την Ελλάδα γιατί δεν είμαστε ακόμα επενδυτική βαθμίδα. Επενδυτική βαθμίδα, όμως, είναι και για τους ακροατές και τηλεθεατές μας μία σφραγίδα ότι η Ελλάδα ανήκει στο club των σοβαρών χωρών και ότι τακτοποιεί τα του οίκου της από μόνη της, χωρίς μνημόνια, χωρίς εξωτερική παρέμβαση. Αυτός ο στόχος του ‘23 είναι εθνικός στόχος και θα τον πετύχουμε. Και στην πορεία προς αυτόν τον στόχο πρέπει να δείξουμε μία σαφή μείωση του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ το οποίο θα προέλθει και από τη δημοσιονομική προσαρμογή και από την ταχύρρυθμη ανάπτυξη, τη συνέχιση της απομείωσης των κόκκινων δανείων των τραπεζών σε μονοψήφιο αριθμό το ‘22 και φυσικά τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Η κυβέρνηση έχει ήδη ψηφίσει πάνω από 250 νομοσχέδια και θα συνεχίσει να υλοποιεί μεταρρυθμίσεις.
-Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ο μεγάλος μοχλός ανάκαμψης και ανάπτυξης της οικονομίας μετά την Πανδημία, κύριε Πατέλη. Ωστόσο, το μεγάλο ζητούμενο είναι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης να πέσουν πολύ γρήγορα στην αγορά, να φτάσουν στις επιχειρήσεις, να φτάσουν στα νοικοκυριά. Από την έως τώρα πορεία έχει εξασφαλιστεί αυτό; Πιστεύετε δηλαδή ότι θα πέσουν πολύ γρήγορα τα χρήματα στην αγορά;
Α. Πατέλης: Θα μου επιτρέψετε να το δω λίγο διαφορετικά. Το Ταμείο Ανάκαμψης, το σχέδιο μάλλον του Ταμείου Ανάκαμψης είναι βαθιά μεταρρυθμιστικό. Περιέχει και έργα και μεταρρυθμίσεις. Ο σκοπός του είναι ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας. Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει το πρόγραμμα των δανείων, το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει, το οποίο θα χρηματοδοτήσει επενδυτικά σχέδια στον ιδιωτικό τομέα και είμαστε αρκετά αισιόδοξοι ως προς αυτό. Και φυσικά θα υπάρξουν και δαπάνες στα πλαίσια των έργων. Έχουμε υπολογίσει για το 2022 ότι θα υπάρξουν τελικά περίπου 3 με 4 δισεκατομμύρια που θα στηρίξουν την οικονομία και είναι φυσικά δουλειά μας και δουλειά ολόκληρης της κυβέρνησης να εργαστεί σκληρά ώστε να πετύχει αυτόν τον στόχο.
– Η τελευταία ερώτηση. Είχαμε μερικές πολύ θετικές επιχειρηματικές ειδήσεις τελευταία. Είχαμε εξαγορές επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων από ξένους κολοσσούς. Η Viva Wallet, μία εταιρεία ακουστικής η οποία εξαγοράστηκε από την facebook, τη Meta. Αυτά είναι πυροτεχνήματα τελικά ή είναι πραγματικά μια ψήφος εμπιστοσύνης προς την ελληνική οικονομία; Δηλαδή προμηνύουν κάτι μεγαλύτερο που ακολουθεί;
Α. Πατέλης: Ήταν τρεις επενδύσεις, εξαγορές Αμερικανών κολοσσών μέσα σε μία εβδομάδα κάτι το οποίο δεν το είχαμε συνηθίσει. Για να αποφασίσει μία μεγάλη πολυεθνική να κάνει μία κίνηση πρέπει να πιστεύει στις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές μιας οικονομίας. Ο ορίζοντας είναι πενταετής, δεκαετής, δεν είναι απλώς για αύριο το πρωί ένα γρήγορο κέρδος. Οπότε μία επένδυση σημαίνει πρωτίστως εμπιστοσύνη στη χώρα μας. Αλλάζουμε πίστα με αυτές τις επενδύσεις και θα είναι και προπομπός και άλλων. Συχνά λέω το ένα πράγμα φέρνει το άλλο. Να σας δώσω μερικά παραδείγματα. Η JP Morgan, επίσης, ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει ένα τεχνολογικό hub στην Ελλάδα για κρυπτονομίσματα και για τεχνητή νοημοσύνη. Aντίστοιχα η Viva Wallet που έχει και μία τραπεζική άδεια όπως ξέρουμε από την Praxia, έχει δηλώσει ότι θα επεκτείνει, θα κάνει μάλλον πιστωτική επέκταση κυρίως σε κεφάλαιο κίνησης προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Άρα λοιπόν μία εξαγορά δεν πρέπει να τη βλέπουμε από μόνη της ως μία εξαγορά μιας επιχείρησης από μία άλλη αλλά ως ένα δείγμα ότι η χώρα μας έχει μπει στο σωστό δρόμο και ως προπομπό και άλλων εξελίξεων καθώς ενδυναμώνονται οι σχέσεις ανάμεσα στην επιχείρηση και στη χώρα μας και γίνονται και επιπλέον επενδύσεις.
– Οπότε ουσιαστικά μας προαναγγέλετε ότι τέτοιες θετικές επιχειρηματικές ειδήσεις με φόντο την ελληνική οικονομία θα συνεχίσουν να έρχονται κύριε Πατέλη. Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ για αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα που είχαμε για την ελληνική οικονομία που θεωρώ ότι έβγαλε ειδήσεις. Σας ευχαριστώ πολύ.
Α.Πατέλης: Και εγώ σάς ευχαριστώ για την πρόσκληση.
