Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται πια σε ένα σημείο όπου η πολιτική ενότητα δεν είναι απλώς ζητούμενο – είναι είδος προς εξαφάνιση. Η εικόνα του κόμματος θυμίζει περισσότερο πύργο της Βαβέλ, όπου ο καθένας μιλάει τη δική του γλώσσα, χαράζει τη δική του στρατηγική και κινείται με βάση τη δική του προσωπική φιλοδοξία. Το αποτέλεσμα είναι μια παράταξη διχασμένη, θολή, χωρίς πυξίδα, που δείχνει να μην μπορεί να πείσει ούτε τον εαυτό της, πόσο μάλλον την κοινωνία.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης προσπαθεί να επιβάλει μια γραμμή που δεν ακολουθεί κανείς. Γιατί; Διότι κανείς δεν πιστεύει ότι υπάρχει γραμμή. Ο καθένας βαδίζει με βάση το «εγώ» του, την προσωπική του στόχευση, και το αποτέλεσμα είναι ένα κόμμα που μοιάζει περισσότερο με... πολυκατοικία, όπου άλλος τραβάει καλώδια, άλλος γκρεμίζει τοίχους και άλλος κάνει ανακαίνιση στο μπαλκόνι.
Από συνοχή μηδέν
Την ώρα που το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να βρει αφήγημα, στην κορυφή του κόμματος επικρατεί απίστευτο αλαλούμ. Άλλα λέει ο Χάρης Δούκας, άλλα ο Παύλος Γερουλάνος και άλλα η Άννα Διαμαντοπούλου. Ο δήμαρχος Αθηναίων, που θέλει να προβάλει ένα νέο, δυναμικό προφίλ, άλλοτε μιλάει για μέτωπα, άλλοτε για συνεργασίες, άλλοτε για κοινές πορείες με τον ΣΥΡΙΖΑ. Τη μια μέρα εμφανίζεται ως άνθρωπος της ανανέωσης, την άλλη ως σημαιοφόρος της κομματικής καθαρότητας. Κανείς δεν ξέρει τι πραγματικά θέλει!
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ από την άλλη, σταθερά αυτόνομος, με λόγο πιο θεσμικό και κεντροαριστερό, μιλά για ανοίγματα, για δημοκρατία, για διαφάνεια, αλλά δεν έχει σχέση με τη γραμμή της ηγεσίας. Σαν να βρίσκεται σε άλλο κόμμα. Η οπτική του συχνά λειτουργεί διορθωτικά, αλλά όταν το ΠΑΣΟΚ βράζει, η «διορθωτική φωνή» ακούγεται σαν φωνή απελπισίας.
Τέλος, η επικεφαλής του Πολιτικού Σχεδιασμού, με μια πιο τεχνοκρατική προσέγγιση, επιλέγει άλλου τύπου τοποθετήσεις: νερό, υποδομές, ανάπτυξη, μεταρρυθμίσεις. Μόνο που πολλές φορές οι θέσεις της δεν έχουν καμία σχέση με όσα λένε τα υπόλοιπα στελέχη – ούτε με τον προσανατολισμό της βάσης. Μιλάει σαν να απευθύνεται σε ένα διαφορετικό ακροατήριο, πιο εκσυγχρονιστικό, πιο κεντρώο, αλλά σίγουρα όχι στο ίδιο κοινό που απευθύνεται ο Δούκας ή ο Γερουλάνος.
Αποτέλεσμα; Χάος. Ο ένας κοιτάει προς ανατολάς, ο άλλος προς δυσμάς κι ο τρίτος κοιτάει... το ταβάνι. Το ΠΑΣΟΚ έχει γίνει το κόμμα όπου βασιλεύει η προσωπική ατζέντα. Παλαιότερα, είχε ρεύματα, είχε αντιπαραθέσεις, αλλά είχε και κατεύθυνση. Σήμερα έχει μόνο προσωπικές στρατηγικές. Ο καθένας ποντάρει στον εαυτό του: άλλος κοιτάει τη δημοφιλία, άλλος χτίζει ηγετικό προφίλ, άλλος περιμένει το Συνέδριο για να «εκτεθεί» καλύτερα, άλλος κρατάει αποστάσεις για να πει μετά «σας τα έλεγα».
Όλοι κινούνται με τρόπο που δείχνει πως στο ΠΑΣΟΚ το πραγματικό ζητούμενο δεν είναι η παράταξη, αλλά οι προσωπικοί στόχοι. Και παραφράζοντας τη γνωστή παροιμία, όπου λαλούν πολλοί κοκόροι... ίσως το ξημέρωμα μπορεί να μη φανεί ποτέ.
Αδυναμία και απογοήτευση
Ο Νίκος Ανδρουλάκης δείχνει ανίκανος να επιβάλει ενιαία γραμμή. Δεν εμπνέει φόβο, δεν εμπνέει θαυμασμό, δεν εμπνέει εμπιστοσύνη. Και όταν η ηγεσία δεν εμπνέει τίποτα, ο καθένας κάνει το δικό του. Τα στελέχη έχουν χωριστεί σε φυλές. Οι βουλευτές λειτουργούν σαν ανεξάρτητοι παίκτες. Η βάση βλέπει ένα κόμμα μπερδεμένο, άφωνο και πολιτικά αναποτελεσματικό. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν στασιμότητα ή πτώση. Και όλο αυτό δεν είναι τυχαίο: Ποιος πολίτης θα εμπιστευτεί μια παράταξη που δεν εμπιστεύεται τον εαυτό της; Αυτό δεν είναι κόμμα. Είναι πολιτικό καρναβάλι χωρίς μασκαράδες.
Το ΠΑΣΟΚ έχει καταφέρει κάτι σχεδόν αδιανόητο: να κάνει θόρυβο χωρίς να λέει τίποτα. Δούκας, Γερουλάνος, Διαμαντοπούλου, στελέχη, δελφίνοι, «σκεπτικοί» και «σιωπηλοί», μιλούν διαφορετικά, ισχυριζόμενοι ότι υπηρετούν την ίδια πολιτική γραμμή, που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Κι όσο αυτό συνεχίζεται, το ΠΑΣΟΚ θα θυμίζει περισσότερο ένα χάρτινο κόμμα, έτοιμο να διαλυθεί με το πρώτο δυνατό φύσημα του πολιτικού ανέμου.
