Με αφορμή την εκδήλωση της Γραμματείας Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της ΝΔ, με θέμα την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής στο αστικό περιβάλλον, μίλησε ο πρόεδρος της ΕΥΔΑΠ, Γιώργος Στεργίου, ο οποίος αναφέρθηκε στο πρόβλημα της λειψυδρίας και στο φιλόδοξο έργο «Εύρυτος», που θα δώσει λύση για τα επόμενα 30 με 50 χρόνια, στις εναλλακτικές λύσεις, αλλά και στις επενδύσεις που καθιστούν την ΕΥΔΑΠ παράγοντα εξελίξεων και παραγωγό νερού για βιομηχανικούς και αρδευτικούς σκοπούς.
Ειδικότερα, όπως σημείωσε: «Όσον αφορά την κλιματική κρίση και τη λειψυδρία, προφανώς και έχουν μία σχέση αιτίας και αιτιατού. Και μάλιστα, όπως για πάρα πολλά χρόνια αμφισβητείτο από πολλούς εάν η κλιματική αλλαγή έχει ανθρωπογενή αίτια ή αν απλώς αποτελεί μέρος της κυκλικότητας του κλίματος, έτσι λίγο-πολύ και η λειψυδρία αμφισβητείται κατά καιρούς, ακόμα και σήμερα, για το κατά πόσο είναι πραγματική, για το κατά πόσο απαιτούνται δράσεις, πρωτοβουλίες και φυσικά έργα. Και κατά πόσο τελικά υπάρχει πρόβλημα ή δεν υπάρχει».
Για να συνεχίσει: «Θα σας πω μετά βεβαιότητας - και αυτό το αποδεικνύουν τα νούμερα - ότι, ενώ μέχρι το 2022 είχαμε περίπου αποθέματα που υπερέβαιναν το 1 δισ. κυβικά μέτρα, δηλαδή περίπου τα τριπλάσια από τις ετήσιες ανάγκες υδροδότησης της Αττικής, σήμερα τα αποθέματα είναι κάτω από 370 εκατομμύρια m³ νερού, δηλαδή κάτω από τις ετήσιες ανάγκες της Αττικής. Αντιληπτό πως έχουμε θέμα. Δεν είναι, ωστόσο, η χειρότερη κρίση, καθώς την περίοδο 1991-1992 το πρόβλημα ήταν πιο έντονο. Το πρόβλημα δεν είναι θεωρητικό, δεν είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο εξετάζουμε αν συμβεί κάποια στιγμή. Τα επόμενα χρόνια το πρόβλημα είναι εδώ». Και συμπλήρωσε: «Όσο δύσκολα πείθονται όλοι οι εμπλεκόμενοι πως υπάρχει ζήτημα, άλλο τόσο εύκολα, με μία βροχόπτωση, μπορεί να νομίσουμε πως λύθηκε το πρόβλημα και να εφησυχάσουμε».
Με μια αναδρομή, ανέφερε: «Από τη δημιουργία της εταιρείας το 1925, πρέπει να σας πω πως σε κάθε γενιά γινόταν ένα μεγάλο έργο για την υδροδότηση της Αττικής. Ξεκινήσαμε με το Φράγμα του Μαραθώνα. Ακολούθησε η αξιοποίηση της φυσικής λίμνης Υλίκης. Στη συνέχεια, το Μόρνο, ο Εύηνος και τώρα ήρθε η σειρά της δικής μας γενιάς να κάνει το έργο που θα βοηθήσει στην ομαλή και αδιάλειπτη υδροδότηση της Αττικής για τα επόμενα 30 με 50 χρόνια. Αυτό το έργο είναι ο «Εύρυτος», που ανακοινώθηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι, στην ουσία, η μερική εκτροπή δύο παραποτάμων του Αχελώου. Χωρίς να δημιουργούμε περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή, θα χρησιμοποιούμε το νερό όταν υπάρχει υπερβάλλουσα ποσότητα. Φαίνεται πως αυτό θα δώσει μεγάλη προοπτική για τα αποθέματα της Αττικής και θα εξασφαλίσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την επόμενη γενιά. Θα εξασφαλίσει τα επόμενα 30 με 50 χρόνια· είναι το μεγάλο έργο της γενιάς μας».
Τα εναλλακτικά έργα
Όπως εξήγησε: «Η ΕΥΔΑΠ, παράλληλα, εφαρμόζει ένα πλαίσιο συγκεκριμένων ενεργειών προκειμένου να κερδίσουμε όλο τον απαιτούμενο χρόνο που χρειάζεται για να μπορέσουμε να υλοποιήσουμε αυτό το μεγάλο έργο, τη μερική εκτροπή των δύο παραποτάμων του Αχελώου. Αυτές οι ενέργειες έχουν να κάνουν με την ενεργοποίηση γεωτρήσεων τόσο στις παρυφές της Πάρνηθας όσο και κατά μήκος του Βοιωτικού Κηφισού. Δεν έγινε νωρίτερα, καθώς ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας δεν μπορεί να παρέχει νερό με διάρκεια, και το κυριότερο, η άντληση νερού σημαίνει κατανάλωση ενέργειας, που συνεπάγεται μεγαλύτερο κόστος και περιβαλλοντική επιβάρυνση. Γιατί δεν μπορούμε, για να εξασφαλίσουμε νερό για την Αθήνα, να πλήττουμε το περιβάλλον της Βοιωτίας, της Φωκίδας και της ίδιας της Αττικής».
Οι άξονες
Επεσήμανε δε: «Η ΕΥΔΑΠ δοκιμάστηκε τα χρόνια των μνημονίων. Έμεινε πίσω το επενδυτικό της πρόγραμμα σε σχέση με τις ανάγκες. Υπάρχει ένα πολύ παλιό δίκτυο, στο οποίο δημιουργούνται διαρροές πολύ συχνά και έχουμε απώλειες ποσοτήτων νερού. Η εταιρεία έχει ένα επενδυτικό πλάνο εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να ξεκινήσει την προληπτική αντικατάσταση αγωγών, δηλαδή πριν σπάσουν, πριν δημιουργήσουν διαρροές, με βάση την ηλικία τους και το πώς έχουν συμπεριφερθεί άλλοι αγωγοί. Το πρόγραμμα αυτό γίνεται σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο και με εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης».
Οι άξονες υδροδότησης είναι τρεις:
– το έργο του Εύρυτου,
– οι βραχυπρόθεσμες δράσεις και
– τα έργα αντικατάστασης του δικτύου των αγωγών.
Η λύση της αφαλάτωσης
Τόνισε πως «Η αφαλάτωση είναι λύση που μας δίνει πρόσβαση σε απεριόριστες ποσότητες νερού. Πολλές χώρες που δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας, όπως έχουμε εμείς από τα βουνά μας, έχουν αξιοποιήσει και έχουν αναπτύξει πολύ υψηλή τεχνολογία στην επεξεργασία νερού από τη θάλασσα. Πλέον, το αφαλατωμένο νερό είναι αντίστοιχο του φυσικού, όμως η παραγωγή του απαιτεί κατανάλωση ενέργειας και προκαλεί περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Η αφαλάτωση είναι λύση, αλλά κοστίζει και έχει επιβάρυνση στο περιβάλλον».
Και τόνισε πως: «Ήδη, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δουλεύει με την Ακαδημία Αθηνών και, σε συνεργασία με μια σειρά από ξένα πανεπιστήμια από όλη την Ευρώπη, ένα πρόγραμμα για μακροχρόνιες κλιματολογικές προβλέψεις. Όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα εκτός, προκειμένου να ξέρουμε πώς θα εξελιχθούν οι κλιματολογικές συνθήκες. Θα έχουμε καλύτερη και πιο έγκαιρη διάγνωση για το πώς θα εξελιχθεί το κλίμα τα επόμενα χρόνια, ίσως και δεκαετίες. Τα πρώιμα αποτελέσματα αυτών των μελετών δείχνουν φαινόμενα παρατεταμένης ανομβρίας που θα εμφανίζονται όλο και συχνότερα. Ε, τότε θα δούμε ως λύση την αφαλάτωση. Μόνο εφόσον έχει καθυστερήσει το έργο του Εύρυτου και δεν έχουμε καθόλου με το μέρος μας τις κλιματολογικές συνθήκες. Έχουμε βρει ήδη τα σημεία για άντληση του θαλασσινού νερού, αλλά και έναν τρόπο να λειτουργεί ως “ακορντεόν”, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες».
Παραγωγή νερού
Ανέφερε πως: «Η ΕΥΔΑΠ μπορεί να αξιοποιήσει τα αστικά λύματα, να παράξει νερό από τα αστικά λύματα. Αυτές οι ποσότητες μπορούν να αξιοποιηθούν για χρήσεις για τις οποίες δεν απαιτείται πόσιμο νερό, όπως το πότισμα». Στη συνέχεια αποκάλυψε: «Μπορούμε να αξιοποιήσουμε και το νερό της Ψυττάλειας, όμως εκεί απαιτείται πολύ μεγαλύτερη κλίμακα επενδύσεων και κυρίως επένδυση σε δίκτυα». Στο σημείο αυτό έδωσε την είδηση: «Αυτό το σχεδιάζουμε ήδη και το υλοποιούμε, καθώς έχουμε ήδη συνάψει συμβόλαιο με μεγάλη ενεργειακή εταιρεία προκειμένου να παίρνει 1 εκατομμύριο m³ νερό το χρόνο, ώστε να χρησιμοποιεί αυτό το επεξεργασμένο νερό για δικούς της βιομηχανικούς λόγους. Παράλληλα, υπάρχει συμφωνία και με το project του Ελληνικού: στη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων μέσα στον χώρο της επένδυσης θα παράγεται νερό, με το οποίο θα ποτίζονται οι εγκαταστάσεις της περιοχής».
Σε κάθε περίπτωση, η ΕΥΔΑΠ φαίνεται να περνά σε μια νέα εποχή, όπου η διαχείριση του νερού δεν περιορίζεται μόνο στην ασφάλεια της υδροδότησης, αλλά εξελίσσεται σε πεδίο στρατηγικών επενδύσεων, καινοτομίας και ανθεκτικότητας απέναντι στην κλιματική κρίση. Με αιχμή του δόρατος το έργο «Εύρυτος», τις στοχευμένες παρεμβάσεις στο δίκτυο και τις νέες μορφές παραγωγής νερού, η εταιρεία επιχειρεί να θωρακίσει την Αττική για τις επόμενες δεκαετίες. Το στοίχημα είναι μεγάλο, αλλά για πρώτη φορά μετά από χρόνια διαμορφώνεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που μπορεί - εφόσον υλοποιηθεί - να αποτελέσει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
