«Το πρόσωπο είναι ο Στιγκ», ανακοίνωσε σήμερα Τετάρτη, 10 Ιούνη, ο εισαγγελέας Κρίστερ Πέτερσον, παρουσιάζοντας το πόρισμα της έρευνας των σουηδικών αρχών για τον δολοφόνο του Σουηδού πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε.
Ο Στιγκ Ενγκστρομ, γραφίστας, ήταν ο άνθρωπος που δολοφόνησε τον Ούλοφ Πάλμε, στις 28 Φεβρουαρίου 1986, όπως ανακοίνωσε ο εισαγγελέας, κλείνοντας έτσι την υπόθεση που στοίχειωσε την Σουηδία επί δεκαετίες. «Εξαιτίας του γεγονότος ότι ο άνθρωπος έχει πεθάνει, δεν μπορώ να απαγγείλω κατηγορίες εναντίον του και αποφάσισα να κλείσω την έρευνα», είπε.
Γνωστός και ως «Skandia Man», από την επωνυμία της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία εργαζόταν την εποχή εκείνη, ο Στιγκ Ένγκστρομ αυτοκτόνησε το 2000. Ο εισαγγελέας είχε επικεντρώσει την προσοχή του, από τον Φεβρουάριο, στον Στιγκ, ο οποίος ήταν ένα από τα περίπου είκοσι άτομα που βρισκόταν στον τόπο του εγκλήματος.
Το βράδυ της δολοφονίας είχε φύγει αργά από τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας, κοντά στον τόπο του εγκλήματος. Ως ύποπτος χαρακτηρίστηκε από τον δημοσιογράφο Τόμας Πέτερσον και η αστυνομία ξεκίνησε να τον ερευνά 18 χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο δημοσιογράφος υποστήριξε ότι ο Ένγκστρομ σκότωσε τον Πάλμε εξαιτίας των αριστερών απόψεων του πρωθυπουργού. Ο Ένγκστρομ είχε πει ψέματα αμέσως μετά την δολοφονία και είχε φθάσει να ισχυριστεί ότι προσπάθησε να επαναφέρει στη ζωή τον Πάλμε. Αργότερα έγινε γνωστό ότι είχε εκπαιδευτεί στην χρήση όπλων.
Η πρώην σύζυγός του είχε δηλώσει το 2018 στην εφημερίδα Expressen ότι είχε ανακριθεί από αστυνομικούς το 2017. Τότε είχε πει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να είναι ένοχος. “Παραήταν δειλός. Ούτε μύγα δεν μπορούσε να πειράξει”, είχε δηλώσει.
Είχαν ανακριθεί 10.000 άτομα
Το αρχείο της υπόθεσης για τη δολοφονία του Σουηδού πρωθυπουργού, Ούλοφ Πάλμε, στις 28 Φεβρουαρίου 1986, καταλαμβάνει συνολικά 250 μέτρα στα ράφια της Αστυνομίας. Περισσότερα από 10.000 άτομα έχουν ανακριθεί και περισσότερα από 130 άτομα έχουν ισχυριστεί ότι ευθύνονται για το έγκλημα.
Μετά από 34 χρόνια, οι σουηδικές αρχές παρουσίασαν σήμερα το δολοφόνο του, παραμένει ωστόσο άγνωστο αν αυτά θα δώσουν ένα τέλος στις πολλές θεωρίες συνωμοσίας που γέννησε και τις πολιτικές προεκτάσεις που έλαβε, ικανές να συγκριθούν μόνο με τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι, τον Νοέμβριο του 1963 στο Ντάλας.
Σύμφωνα με την εκδοχή του Guardian, πριν μερικές μέρες, η Νότια Αφρική μπορεί να έχει την απάντηση στο ερώτημα ποιος σκότωσε τον Ούλοφ Πάλμε. Όπως υποστηρίζεται, οι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών της αφρικανικής χώρας, σε συνάντηση που είχαν τον Μάρτιο, στην Πραιτώρια, με εκπροσώπους των σουηδικών αρχών, τους παρέδωσαν στοιχεία που αφορούν τη δολοφονία του Σουηδού πρωθυπουργού.
O Göran Björkdahl, που έχει ερευνήσει ανεξάρτητα την δολοφονία, δήλωνε πεπεισμένος ότι το καθεστώς του απρατχάιντ, το οποίο δεν έβλεπε με καθόλου καλό μάτι την υποστήριξη του Πάλμε στο Εθνικό κογκρέσο της Νοτίου Αφρικής και τις προσπάθειές του να αποκαλύψει υποθέσεις λαθρεμπορίου όπλων και πετρελαίου, φέρει την ευθύνη. Ο στρατηγός Chris Thirion, ο οποίος ήταν επικεφαλής στρατιωτικών πληροφοριών κατά τα τελευταία χρόνια της εποχής του απαρτχάιντ, δήλωσε στον Björkdahl το 2015 ότι πίστευε πως η Νότια Αφρική είναι υπεύθυνη για τη δολοφονία του Πάλμε. «Νομίζω, ναι», είπε ο Thirion. «Λυπάμαι που το λέω, αλλά ναι».
Πολλές οι θεωρίες
Κατά καιρούς δημοσιεύματα του Τύπου έχουν αναφέρει ως πιθανούς δολοφόνους μια ομάδα Κροατών που διεκδικούσαν την απόσχιση της Κροατίας από την Γιουγκοσλαβία, τις μυστικές υπηρεσίες της Γιουγκοσλαβίας για τον αντίθετο λόγο, την CIA, την τότε ρατσιστική κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, το κουρδικό PKK, μια ομάδα ακροδεξιών αστυνομικών και τον ακροδεξιό Βίκτωρ Γκούναρσον που διέφυγε στις ΗΠΑ, όπου δολοφονήθηκε το 1993 από ένα απατημένο πρώην αστυνομικό.
Ο Ian Bondenson, συγγραφέας του Blood on the Snow: The Killing of Olof Palme, πιστεύει, όπως σημειώνει και το bbc, ότι η δολοφονία συνδέεται με συμφωνίες όπλων με την Ινδία. Η σουηδική εταιρεία όπλων Bofors είχε μια συμφωνία να προμηθεύσει στην Ινδία όπλα τη δεκαετία του 1980 και του 1990, αλλά αργότερα αποκαλύφθηκε ότι η εταιρεία είχε δωροδοκήσει αρκετούς μεσάζοντες στην Ινδία για τη σύμβαση – ένα σκάνδαλο που εμπλέκει τον πρωθυπουργό Rajiv Gandhi. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, ο Πάλμε αποκάλυψε το δίκτυο μαύρου χρήματος και απείλησε να διακόψει τη συμφωνία. Η θεωρία αυτή υποστηρίζεται από τον Jan Bondeson στο βιβλίο του.
Το σίγουρο είναι ότι η πρώτη σύλληψη που έγινε, δύο χρόνια μετά τη δολοφονία, αυτή του 39χρονου Christer Pettersson, δεν ήταν και ο πραγματικός δολοφόνος. Ο Κρίστερ Πίτερσον ταυτοποιήθηκε από τη Λίζμπετ Πάλμε, με τους δικηγόρους υπεράσπισής του να δηλώνουν ότι η σύζυγος του δολοφονηθέντα πρωθυπουργού κατευθύνθηκε προς το πρόσωπο του Πίτερσον προκειμένου να κατευναστεί η ανάγκη της σουηδικής κοινωνίας για απονομή δικαιοσύνης. Ο Κρίστερ Πίτερσον ήταν ο τέλειος συνήθης ύποπτος, τοξικομανής και περιθωριακός, που ταίριαζε στην περιγραφή του δολοφόνου. Αρχικά καταδικάσθηκε το 1989 για τη δολοφονία του Πάλμε, αλλά απαλλάχθηκε κατόπιν για λανθασμένη αναγνώρισή του στην έφεση που άσκησε. Η εικόνα του να επιστρέφει σπίτι του με ένα μπουκάλι βότκα κι ένα Bailys έχει μείνει θρυλική στη Σουηδία, ενώ ένα νέο κοκτέιλ (βότκα με Bailys) κατέκτησε τη νυκτερινή ζωή με το όνομα «Τhe Killer», ο δολοφόνος. Ο Πέτερσον πέθανε το 2004.
Πριν 34 χρόνια
Ήταν πριν από 34 χρόνια, την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 1986, όταν ο Σουηδός Πρωθυπουργός έπεφτε δολοφονημένος πισώπλατα από έναν οπλοφόρο, σε κεντρικό δρόμο της Στοκχόλμης. Ο Πάλμε, που δεν συνήθιζε να συνοδεύεται από σωματοφύλακες στις ιδιωτικές του στιγμές επέστρεφε στο σπίτι του από κινηματογράφο μαζί με την σύζυγό του Λίζμπετ. Στις 11:20 είχαν πάρει το δρόμο του γυρισμού από το Grand Cinema όπου παιζόταν η ταινία. Σε κλάσματα δευτερολέπτου, ένας ψηλός άντρας ήρθε πίσω από τον Πάλμε και πυροβόλησε δύο φορές,. Η πρώτη βολή ήταν εξ επαφής και διαπέρασε τον θώρακα του Ούλοφ Πάλμε, η άλλη τραυμάτισε την Λίζμπετ μόνο επιφανειακά. Ο δολοφόνος έτρεξε, ανέβηκε σε σκάλες σε έναν παρακείμενο δρόμο και εξαφανίστηκε…
Ο Marten Palme, γιος του Ούλοφ Πάλμε και ένας από τους τελευταίους ανθρώπους που τον είδαν ζωντανό, είπε νωρίτερα φέτος ότι η αστυνομία έχει αποδείξεις και ότι δεν θέλει ακόμα να προβεί σε αποκαλύψεις. “Εάν κάποιος ξέρει κάτι σημαντικό και δεν το έχει πει, είναι προφανώς καιρός να το κάνει”, δήλωσε στην εφημερίδα Aftonbladet της Σουηδίας.
Ποιος ήταν
Ο Ούλοφ Πάλμε υπήρξε ένα από τα πιο προβεβλημένα πρόσωπα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και ο γνωστότερος διεθνώς σουηδός πολιτικός. Διετέλεσε πρωθυπουργός της Σουηδίας από το 1969 έως το 1976 και από το 1982 έως την δολοφονία του, το 1986.
Όπως σημειώνει το sansimera.gr, o Σβεν Ούλοφ Γιόαχιμ Πάλμε γεννήθηκε στην Στοκχόλμη στις 30 Ιανουαρίου 1927 και καταγόταν από πλούσια οικογένεια με ολλανδικές ρίζες. Σπούδασε στο Κολέγιο Κένιον, στο Οχάιο των ΗΠΑ (1948), και στην συνέχεια στην Νομική Σχολή τού Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης. Δραστήριο μέλος τού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος από τα νιάτα του έγινε προσωπικός γραμματέας τού πρωθυπουργού Τάγκε Ερλάντερ το 1953 και μέλος τού σουηδικού Κοινοβουλίου το 1958.
Συμμετείχε στην σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση το 1963 ως υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου. Το 1965 ανέλαβε το υπουργείο Συγκοινωνιών και το 1967 το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευτικών Υποθέσεων. Το 1969 διαδέχθηκε τον Ερλάντερ ως γραμματέας του κόμματος και ως πρωθυπουργός. Τάχθηκε κατά της αμερικανικής πολιτικής στον πόλεμο στο Βιετνάμ και δέχθηκε τους λιποτάκτες του αμερικανικού στρατού που αναζητούσαν άσυλο στην Σουηδία.
Στις εκλογές του 1976, οι Σοσιαλδημοκράτες ηττήθηκαν ύστερα από 44 χρόνια στην εξουσία και ο Πάλμε ηγήθηκε της αντιπολίτευσης στην κεντροδεξιά κυβέρνηση του Τόμπγιερν Φελντίν. Από τότε μέχρι την επανεκλογή του κόμματός του και την επάνοδό του στην εξουσία το 1982 συνέχισε να υπερασπίζεται τις έντονα φιλειρηνικές του θέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Χρημάτισε πρόεδρος τού Σκανδιναβικού Συμβουλίου (1979-1980), προήδρευσε στην Ανεξάρτητη Επιτροπή για τον Αφοπλισμό και την Ασφάλεια στην Γενεύη και ως ειδικός απεσταλμένος τού ΟΗΕ μεσολάβησε για τον τερματισμό του πολέμου Ιράν – Ιράκ (1980-1988).
Μετά την επάνοδό του στην πρωθυπουργία το 1982 ο Πάλμε επιχείρησε να επαναφέρει την σοσιαλιστική οικονομική πολιτική στην Σουηδία και εξακολούθησε να υπερασπίζεται με καθαρότητα ζητήματα ευρωπαϊκής ασφάλειας. Μετά το πυρηνικό δυστύχημα στο Θρι Μάιλς Άιλαντ των ΗΠΑ το 1979 και τον παγκόσμιο αντίκτυπο που προκάλεσε, ο Πάλμε κέρδισε το δημοψήφισμα του 1980 και έκλεισε όλους τους πυρηνικούς σταθμούς στην Σουηδία.
Το 1984, είχε ενεργό συμμετοχή στην «Πρωτοβουλία των 6» για την ειρήνη και τον αφοπλισμό, που θεωρήθηκε ως αντιστάθμισμα στην διαμάχη ΗΠΑ-Σοβιετικής Ένωσης, μαζί με τους ομολόγους του της Ελλάδας, Ανδρέα Παπανδρέου και της Ινδίας Ίντιρα Γκάντι, καθώς και τους Προέδρους του Μεξικού Μιγκέλ ντε λα Μαδρίδ, της Αργεντινής Ραούλ Αλφονσίν και της Τανζανίας Τζούλιους Νιερέρε. Τον προηγούμενο χρόνο είχε επισκεφθεί επισήμως την Ελλάδα προσκεκλημένος του Ανδρέα Παπανδρέου.
Όπως γράφει το BBC, ο Πάλμε ήταν μια ισχυρή φωνή στις διεθνείς υποθέσεις, επικρίνοντας τόσο τις ΗΠΑ όσο και τη Σοβιετική Ένωση. Ο Πάλμε αντιτάχθηκε με πάθος στην εισβολή της ΕΣΣΔ στην Τσεχοσλοβακία το 1968 και το 1972 συνέκρινε τον βομβαρδισμό των ΗΠΑ στο Βόρειο Βιετνάμ με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο – προκαλώντας ένα σύντομο πάγωμα στις σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Στοκχόλμης. “Δεν το μετανιώνω γιατί σε αυτόν τον κόσμο πρέπει να μιλάς αρκετά δυνατά για να κάνεις κανέναν να ακούσει” , είπε στους New York Times το 1973 . “Δεν μπορώ να μείνω σιωπηλός σε αυτό το ζήτημα και δεν θα πιεστεί σε σιωπή.”
Με Θεοδωράκη η κηδεία του
Ο Ούλοφ Πάλμε υπήρξε λάτρης του ελληνικού πολιτισμού, γενικά της Ελλάδας αλλά και ειδικά της μουσικής του Μίκη Θεοδωράκη. Είχε ζητήσει στην κηδεία του να ακουστεί το αγαπημένο του τραγούδι, ο “Καημός”. Έτσι και έγινε, με την Φινλαδή ερμηνεύτρια την Aria Saijonmaa να ερμηνεύει στα σουηδικά το τραγούδι, σε μια πολιτική κηδεία που μεταδιδόταν ζωντανά απ’ όλα τα διεθνή δίκτυα.
Η τελευταία συνέντευξη
Την τελευταία του συνέντευξη, δύο μέρες πριν τη δολοφονία του, έδωσε ο σουηδός πρωθυπουργός στον Γιώργο Πετρίτση, για τη σειρά εκπομπών “Ηγέτες” της ΕΤ2. Στην εκπομπή – πορτρέτο του Ούλοφ Πάλμε, έχουν καταγραφεί στιγμιότυπα από την τελευταία του περιοδεία, η οποία έγινε στην Κεντρική Σουηδία. Ο Πάλμε δεν είχε, ούτε προσωπική συνοδεία ούτε καν ασφάλεια. Ο Γιώργος Πετρίδης βρέθηκε κοντά στον Πάλμε στην τελευταία αυτή περιοδεία του καταγράφοντας “σκηνές” της. Στην εκπομπή για την προσωπικότητα του Σουηδού πολιτικού ηγέτη μιλούν οι τότε υπουργοί Πιέρ Σορί και Σίγκουρντσον και η δημοσιογράφος της σουηδικής τηλεόρασης Γκούνβορ Χίλντεν.
