Σε μέρες δύσκολες για τη χώρα, με συναισθήματα λύπης και οδύνης – λόγω των πυρκαγιών και των τραγικών απωλειών – που ο Νίκος Παπαθανάσης μοιράστηκε μαζί μας αμέσως μόλις τον συναντήσαμε, του ζητάμε να μας απαντήσει σε ευάριθμες ερωτήσεις που αφορούν την Ελλάδα, τους πολίτες, τη ζωή και το μέλλον τους. Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αισιοδοξεί και επισημαίνει ότι «η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας δημιουργεί ένα θετικό domino effect, που σαφώς αφορά τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά», τονίζει δε πως η πολιτική αυτής της κυβέρνησης είναι να στηρίζει με κάθε τρόπο τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Με ποιον τρόπο θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες απορρόφησης των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης; Η γραφειοκρατία δεν έχει ξεπεραστεί και τα χρονικά περιθώρια είναι συγκεκριμένα.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, ο σχεδιασμός του οποίου απαιτεί ταχείς ρυθμούς υλοποίησης. Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που κατέθεσαν το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και από τις πρώτες χώρες που έλαβαν έγκριση, εξασφαλίζοντας 30,5 δισ. ευρώ ευρωπαϊκούς πόρους. Με δεδομένο ότι πρόκειται για ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα που βασίζεται στην επίτευξη οροσήμων και στόχων, μετά από δύο αιτήματα πληρωμής που έχουμε υποβάλει έχουν μπει 11,08 δισ. ευρώ στα ταμεία της χώρας. Υποβάλαμε και το τρίτο αίτημα ύψους 1,72 δισ. ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει ότι ανταποκρινόμαστε με επιτυχία στα στενά χρονικά όρια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αυτήν τη στιγμή, στο Σχέδιο «Ελλάδα 2.0» είναι ήδη ενταγμένα 711 έργα που αντιστοιχούν στο 96,7% του προϋπολογισμού του. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι για όλα αυτά τα έργα έχουν ολοκληρωθεί όλες οι διαδικασίες αποτύπωσης και οι ενταξιακές ενέργειες, ενώ για σημαντικό αριθμό από αυτά έχουμε δημοπρατήσεις σε εξέλιξη ή ακόμα και συμβάσεις. Στο δανειακό πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης, στο οποίο αξίζει να τονιστεί ότι έχουν μερίδιο και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ήδη από τα 469 επενδυτικά σχέδια έχουμε δανειακές συμβάσεις για 197 με συνολικό προϋπολογισμό 7,15 δισ. ευρώ. Επομένως, η επόμενη μέρα του Ταμείου Ανάκαμψης, που είναι η υλοποίηση των έργων και η ταχεία απορρόφηση των πόρων, είναι ήδη εδώ και αποτελεί μια πρόκληση που αναλαμβάνει τόσο η πολιτεία όσο και η πραγματική οικονομία. Με τον συντονισμό και τη στενή συνεργασία του υπουργείου μας με τα υπουργεία ευθύνης για τις δράσεις του Ταμείου και τους φορείς υλοποίησης, όπως και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με περαιτέρω πρωτοβουλίες για περιορισμό της γραφειοκρατίας και τη διευκόλυνση των διαδικασιών και με σημαντικές μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνει το Ταμείο Ανάκαμψης, μπορούμε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση αυτή, που είναι ταυτόχρονα μια μοναδική ευκαιρία για τη χώρα μας.
Υπάρχει γκρίνια ότι από το ΕΣΠΑ αποκλείονται οι μικρές, ατομικές επιχειρήσεις. Θα υπάρξουν βελτιωτικές κινήσεις;
Το ΕΣΠΑ αποτελεί ένα σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο που προσδίδει προστιθέμενη αξία στην αναπτυξιακή προοπτική της πατρίδας μας. Στα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ 2014-2020, σε αντίθεση με τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2007-2013, οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν ήταν κατά κύριο λόγο μικρές. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για την πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στα προγράμματα ΕΣΠΑ, την περίοδο 2014-2020 ενισχύθηκαν 264.812 επιχειρήσεις, από τις οποίες το 87,5% αφορά σε πολύ μικρές, το 10,3% σε μικρές και μόλις το 2,23% σε μεσαίες επιχειρήσεις. Στο ΕΣΠΑ 2014-2020 διατέθηκαν περισσότερα από 8 δισ. ευρώ και με τη μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων και δανείων το ποσό ανέρχεται στα 15 δισ. ευρώ. Στο ΕΣΠΑ 2021-2027 στηρίζουμε έμπρακτα μία ακόμη φορά τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, εφόσον προβλέπεται αρχική δέσμευση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προϋπολογισμού μεγαλύτερου των 4 δισ. ευρώ, λαμβάνοντας βεβαίως υπόψη και τους πόρους που θα διοχετευτούν από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
Τον μικρομεσαίο επιχειρηματία που έχει μαγαζί σε μια γειτονιά ή τον άνθρωπο στο χωριό που σας ακούνε να λέτε για την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας τον αφορά; Και γιατί τον αφορά;
Η επενδυτική βαθμίδα εκφράζει σε ποιο επίπεδο βρίσκεται μια χώρα μετά την πιστοληπτική αξιολόγηση από διεθνείς οίκους, δηλαδή πόσο ισχυρή είναι η οικονομία της. Ισχυρή οικονομία σημαίνει ότι βελτιώνεται η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και παράλληλα θεωρείται ελκυστικός προορισμός για επενδύσεις. Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας δημιουργεί ένα θετικό domino effect, που σαφώς αφορά και τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες και τα νοικοκυριά. Ο φθηνότερος δανεισμός για τις τράπεζες θα μειώσει ταυτόχρονα και το κόστος δανεισμού για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, που θα μπορούν να ανταποκριθούν με αρκετά μειωμένα επιτόκια στις υποχρεώσεις τους απέναντι στις τράπεζες ή θα μπορούν να λαμβάνουν δάνεια με μικρότερα επιτόκια.
Παρότι παρακολουθούμε τη σταδιακή μείωση του πληθωρισμού, οι τιμές των τροφίμων στα ράφια εξακολουθούν να βρίσκονται στα ύψη. Πώς και πότε τελικά θα το αντιμετωπίσετε αυτό;
Είναι κοινώς αποδεκτό ότι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι οικονομίες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι η εξωγενής κρίση ακρίβειας. Εχουμε καταφέρει, όμως, οι αυξήσεις στα τρόφιμα να είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και ο πληθωρισμός ο πέμπτος χαμηλότερος στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Κατά την προηγούμενη τετραετία, στηρίξαμε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις ώστε να αντεπεξέλθουν στην ενεργειακή κρίση και τη ραγδαία αύξηση των τιμών. Το Καλάθι του Νοικοκυριού, το Market Pass και το Fuel Pass αποτελούν κάποια από τα μέτρα που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση προς ανακούφιση ιδίως των οικονομικά ευάλωτων. Με το Καλάθι του Νοικοκυριού πετύχαμε να συγκρατήσουμε τις τιμές στα βασικά είδη διατροφής, ενώ σε κάποιες κατηγορίες προϊόντων καταφέραμε η τιμή τους να κινηθεί πτωτικά. Αντίστοιχα, το Market Pass, το οποίο επιστρέφει στους πολίτες το 10% των αγορών που πραγματοποιούν μηνιαίως στα σούπερ μάρκετ, αποτελεί ένα μέτρο στήριξης λόγω του παγκόσμιου πληθωρισμού και ήδη υιοθετείται κι από άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Στο πρόσφατα ψηφισθέν νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών δώσαμε παράταση για τους μήνες Αύγουστο, Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, εξακολουθώντας να στηρίζουμε το διαθέσιμο εισόδημα των συμπολιτών μας. Οσοι έλαβαν το Market Pass στο παρελθόν δεν χρειάζεται να υποβάλουν εκ νέου αίτηση και θα επαναξιολογηθούν με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματα του 2022.
Φέτος, τα στοιχεία του τουρισμού είναι καλά, αλλά προς το παρόν όχι τα αναμενόμενα. Καθώς ο τουρισμός αποτελεί βασικό μοχλό της οικονομίας, μπορείτε να αποκλείσετε επιβράδυνση του αρχικού σχεδιασμού του οικονομικού επιτελείου;
Δεν προκύπτει λόγος επιβράδυνσης του αρχικού μας σχεδιασμού. Απόδειξη αποτελεί το πρόσφατα ψηφισθέν νομοσχέδιο του υπουργείου μας, μέσω του οποίου κάνουμε πράξη το 50% των προεκλογικών οικονομικών μας εξαγγελιών. Τα στοιχεία των φετινών αφίξεων δείχνουν ότι θα είναι μία καλή χρονιά για τον τουρισμό στην Ελλάδα. Οπως γνωρίζετε, βιώνουμε μια περίοδο ανατιμήσεων λόγω της εισαγόμενης πληθωριστικής κρίσης, όμως η κυβέρνηση, με ρεαλιστικούς δημοσιονομικούς χειρισμούς, λαμβάνει διαρκώς μέτρα ενίσχυσης του διαθέσιμου εισοδήματος των συμπολιτών μας. Εφόσον ο βασικός άξονας της οικονομικής μας πολιτικής είναι η ορθολογική διαχείριση του δημοσιονομικού μας χώρου, φροντίζουμε να παραμένουμε σε «ασφαλή ύδατα».
Πότε θα ολοκληρωθεί η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές, όπου δεν έχει γίνει ακόμη, ούτως ώστε να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή;
Η φοροδιαφυγή είναι ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους και τα έσοδα που εισπράττει το κράτος αποτελούν έσοδα όλων των πολιτών. Βασική προτεραιότητα του οικονομικού επιτελείου είναι σαφώς η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Η διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές έχει ενταχθεί ως έργο στο Ταμείο Ανάκαμψης και θα ολοκληρωθεί η υλοποίησή του σύντομα. Μέσω της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS και την ηλεκτρονική τιμολόγηση θα μπορούμε να συλλέξουμε χρήσιμα δεδομένα τα οποία θα αξιοποιηθούν για πιο στοχευμένους ελέγχους. Οι ταμειακές μηχανές είναι διασυνδεδεμένες με την ΑΑΔΕ ήδη εδώ κι έναν χρόνο, συνεχίζουμε τους εντατικούς ελέγχους και επιβάλλουμε πρόστιμα στους παραβάτες.
Σχεδιάζετε επιπλέον νομοθετικές ρυθμίσεις εκτός από το φορολογικό νομοσχέδιο που έρχεται με μέτρα στήριξης των ελληνικών νοικοκυριών; Υπάρχει το ενδεχόμενο στη ΔΕΘ να ακούσουμε ευχάριστα νέα, ιδιαίτερα για τους πιο ευάλωτους;
Η πολιτική της κυβέρνησής μας είναι να στηρίζουμε με κάθε τρόπο τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Οπως σας προανέφερα, λάβαμε μέτρα στήριξης του διαθέσιμου εισοδήματος των συμπολιτών μας κατά την προηγούμενη διακυβέρνησή μας και συνεχίζουμε, κάτι που αποδεικνύεται και από τις διατάξεις που εισήχθησαν στο πρώτο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών. Ενδεικτικά, οι σημαντικότερες διατάξεις που αφορούν στα ελληνικά νοικοκυριά είναι η επέκταση του Μarket Pass μέχρι τον Οκτώβριο, η αύξηση του αφορολoγήτου για τους φορολογουμένους με εξαρτώμενα τέκνα, η μόνιμη απαλλαγή συμμετοχής των περίπου 200.000 πρώην δικαιούχων του ΕΚΑΣ στη δαπάνη αγοράς φαρμάκων, η 10% μείωση του ΕΝΦΙΑ για οικοδομές που ασφαλίζονται για περιπτώσεις πυρκαγιάς, σεισμού και πλημμύρας.
