Μεγαλύτερη αυστηρότητα στις διατάξεις για το άσυλο και για την απονομή του καθεστώτος του πρόσφυγα, αλλά και περισσότερες επιστροφές μεταναστών σε τρίτες χώρες ή στη χώρα προέλευσης θα δούμε το επόμενο διάστημα από τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή είναι η εκτίμηση του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νίκου Παναγιωτόπουλου, ο οποίος έδωσε συνέντευξη την Τρίτη στον ΣΚΑΪ.
«Είναι γεγονός ότι το μεταναστευτικό παρουσιάζει μεγάλη κινητικότητα στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτή την περίοδο και δικαίως εκτιμώ. Ασφαλώς και οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, η γενικότερη γεωπολιτική αναταραχή που βιώνουμε, δημιουργεί πιέσεις και στο μεταναστευτικό. Και οι πιέσεις αυτές, προσλαμβάνουν και κάποια χροιά ασφάλειας. Είναι πρόκληση η ασφάλεια στο μεταναστευτικό τελικά και νομίζω ότι στην καινούρια αυτή φάση, ως προς την αντιμετώπισή του, που μπαίνει και η Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή η παράμετρος αναδεικνύεται. Για παράδειγμα, είναι δεδομένο ότι στην επόμενη περίοδο, θα αρχίσουμε να μιλάμε περισσότερο στην Ευρώπη για το ζήτημα της προστασίας των συνόρων και από πιέσεις παράνομης μετανάστευσης. Βέβαια από την άλλη, πρέπει να διακρίνουμε όλο αυτό από ένα προσφυγικό κύμα που μπορεί να δημιουργηθεί σε μία εμπόλεμη ζώνη, εν προκειμένω στον Λίβανο. Εκεί θεωρώ ότι η Ευρώπη θα παρέμβει οργανωμένα και θα παρουσιάσει ένα σχέδιο αν απαιτηθεί. Προς το παρόν δεν έχει σημειωθεί εκεί πέρα κάποια έκρηξη ως προς τις ροές αλλά τα δεδομένα προκαλούν ανησυχία» είπε ο υπουργός και πρόσθεσε:
«Όμως, νομίζω ότι και πολιτικά, παρατηρούμε αυτή τη στιγμή μια στροφή της Ευρώπης, προς κάποιες μεταβολές πολιτικής. Η πρόσφατη τοποθέτηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Φον Ντερ Λάιεν, δίνει τον τόνο. Εκτιμώ ότι και λόγω πολιτικών πιέσεων στο εσωτερικό των χωρών–μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παράδειγμα η Γερμανία με την άνοδο της ακροδεξιάς εξαιτίας μεγάλης ανασφάλειας που εμπνέει μεταξύ άλλων και το μεταναστευτικό, νομίζω ότι όλα αυτά θα καθορίσουν τις αλλαγές πολιτικής. Θεωρώ ότι από εδώ και πέρα θα δούμε μεγαλύτερη αυστηρότητα στις διατάξεις για το άσυλο, για την απονομή του καθεστώτος του πρόσφυγα και για τη δυνατότητα να ταξιδεύει εντός Ευρώπης, θα δούμε θέμα επιστροφών. Το θέμα των επιστροφών θα ήθελα να το θίξω με κάποιους τόνους καθησυχαστικούς. Όταν λέμε για επιστροφές, δεν εννοούμε επιστροφές από την Ευρώπη προς την Ελλάδα αλλά επιστροφές από την Ευρώπη είτε προς τρίτες χώρες είτε προς τη χώρα προέλευσης. Ασφαλώς η συζήτηση θα περιλάβει και την Ελλάδα αλλά άμα συζητάμε για ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, χαίρομαι που η δήλωσή μου, όταν προσήλθα στην διυπουργική του Λουξεμβούργου, ότι "αναζητείται ευρωπαϊκή λύση σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πρόβλημα", στην ουσία είναι και η γραμμή που προτάσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή τη στιγμή. Είναι ευρωπαϊκό το πρόβλημα, απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις κι αυτό σημαίνει, όχι μονομερείς ενέργειες, όχι η κάθε χώρα να κάνει ό,τι νομίζει αλλά όλο αυτό να γίνεται στο πλαίσιο μιας συνεννόησης, έτσι ώστε να υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή πολιτική επί το αυστηρότερο θα έλεγα, με τις πρόσφατες αλλαγές αν θέλετε, στην κατεύθυνση που φυσάει ο αέρας και πολιτικά, αυτό είναι το γενικό πλαίσιο».
Μιλώντας για την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ο Νίκος Παναγιωτόπουλος είπε: «Τα πράγματα τρέχουν πιο γρήγορα γιατί το επιτάσσουν οι εξελίξεις. Αφενός υπάρχει αυτή η γενικότερη γεωπολιτική αναταραχή που προκαλεί συγκρούσεις, οι οποίες προκαλούν πρόσθετες μεταναστευτικές πιέσεις. Από την άλλη υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, σταθεροί, όπως η φτώχεια, η κλιματική αλλαγή, οι πολιτικές συνθήκες σε κάποιες τρίτες χώρες που ωθούν ανθρώπους στο να πάρουν την απόφαση και να μεταναστεύσουν δια της παράνομης οδού. Και βέβαια υπάρχει η εγκληματική δραστηριότητα των διακινητών. Νομίζω ότι από εδώ και πέρα, θα δοθεί περισσότερη έμφαση στην καταπολέμηση αυτών των κυκλωμάτων. Δεν πρέπει να μασάμε τα λόγια μας σε αυτό, είναι εγκληματικές οργανώσεις που κερδοσκοπούν διακινώντας ανθρώπους παρανόμως κι αυτό διακρίνεται. Η προσφυγιά είναι ένα θέμα, η ρίζα της είναι ο πόλεμος, αλλά η παράνομη διακίνηση ανθρώπων και η παράτυπη μετανάστευση είναι ένα άλλο θέμα. Δεν είναι όλοι πρόσφυγες αυτοί που διακινούνται μέσω αυτών των εγκληματικών οργανώσεων κι αυτό προβληματίζει. Όπως προβληματίζει ότι κάποιες χώρες, εξαιτίας εσωτερικών συνθηκών και πίεσης της κοινωνίας τους, μεταβάλλουν πολιτική εκτιμώντας ότι παρά ήταν ελκυστικές μέχρι τώρα. Τρανό παράδειγμα η Γερμανία με τα παχυλά πακέτα κοινωνικών παροχών που την έκαναν μαγνήτη για την παράνομη μετανάστευση και αλλάζει τώρα ρότα».
Για το αν η Τουρκία υλοποιεί τις αποφάσεις που έχει συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο υπουργός επισήμανε ότι «η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι έχει λάβει γενναιόδωρες παροχές, οικονομικές βοήθειες από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να διαχειριστεί το μεταναστευτικό πρόβλημα στο εσωτερικό της, να μην ξεχνάμε ότι φιλοξενεί περί τα 3 εκατομμύρια πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες από τις χώρες της Μέσης Ανατολής, βασικά Συρία και τώρα Λίβανο αλλά και την Κεντρική Ασία, είναι χώρα κλειδί. Κι εκεί νομίζω ότι το κρίσιμο σημείο είναι ότι δεν εφαρμόζεται η συμφωνία που έχει συνάψει με την Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2016. Λόγω Cοvid ήταν η δικαιολογία, ασφαλώς στερεά δικαιολογία τότε το 2019 που ξέσπασε ο Covid, αλλά τώρα έχουμε περάσει στη μετά Covid εποχή. Επομένως, η Τουρκία θα πρέπει να πιεστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να εφαρμόσει αυτή τη συμφωνία που μεταξύ άλλων, προβλέπει και επιστροφές προς την Τουρκία. Η συντριπτική πλειοψηφία όσων διέρχονται σε ευρωπαϊκό έδαφος από την Ελλάδα για να προωθηθούν προς την Ευρώπη, έρχεται βέβαια από την Τουρκία. Είναι δεδομένη η πίεση που δεχόμαστε εμείς στα νησιά κυρίως του Νοτιοανατολικού Αιγαίου, περί τα Δωδεκάνησα, από την Τουρκία. Κι εκεί λειτουργούν και οργανωμένα κυκλώματα διακινητών, τα οποία για μένα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα. Αυτό προϋποθέτει αφενός συνεργασία Ελλάδας και Τουρκίας. και κάνουμε την εκτίμηση ότι αυτό είναι ένα πεδίο στο οποίο θα μπορούσαμε να συνεννοηθούμε με απτά αποτελέσματα. Ήδη υπάρχει μια κάποια συνεργασία, αλλά θα πρέπει να βελτιωθούν οι βάσεις ακόμα περισσότερο για να αντιμετωπιστούν τα κυκλώματα των διακινητών. Από κει και πέρα, όμως, προϋποθέτει και κάποια συμμόρφωση της Τουρκίας σε αυτά που έχει συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση, λαμβάνοντας και οικονομική βοήθεια για να διαχειριστεί το πρόβλημα κι από ό,τι καταλαβαίνω εκτιμάται ότι θα δοθεί και πρόσθετη βοήθεια στην Τουρκία ανάλογα με τις εξελίξεις στον Λίβανο, όπως και σε όλες τις χώρες που θα αντιμετωπίσουν πρόσθετη πίεση. Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι και η Ελλάδα θα είναι ανάμεσα σε αυτές τις χώρες. Έχουν ήδη γίνει οι σχετικές συνεννοήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Από κει και πέρα όμως, αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι αλλάζει το πλαίσιο. Μπαίνουν στο τραπέζι οι επιστροφές, να φύγει κόσμος δηλαδή από την Ευρώπη και να επιστρέψει αν δεν πληροί κάποιες προϋποθέσεις νόμιμης διαμονής».
Τέλος, για το αν η Ελλάδα μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της συμφωνίας Ιταλίας-Αλβανίας, ο υπουργός απάντησε: «Να δούμε πρώτα πώς θα πάει ή εφαρμογή της συμφωνίας Ιταλίας με Αλβανία. Θυμίζω ότι πρόκειται για μια διμερή συμφωνία. Εμείς λέμε ότι σε όλα αυτά πρέπει να υπάρχει κεντρική συνεννόηση της Ευρώπης. Θα περιμένω λοιπόν να δω πώς θα αποδώσει η συμφωνία Ιταλίας-Αλβανίας. Δεν είμαι ακόμα σίγουρος. Πρέπει να δούμε τι γίνεται. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή διαπραγματεύεται σε επίπεδο διμερών συμφωνιών όσον αφορά τη νόμιμη μετανάστευση. Επειδή η οικονομία μας στερείται δεκάδων, ίσως και εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας σε κρίσιμους τομείς, όπως η πρωτογενής παραγωγή, ο αγροτικός τομέας δηλαδή, τα μεγάλα έργα υποδομών, κατασκευές δηλαδή, και ο τουρισμός, εκτιμάται ότι αν προχωρήσουμε σε συμφωνίες με τρίτες χώρες, υπάρχουν αρκετές αυτή τη στιγμή με τις οποίες διαπραγματευόμαστε για να καλέσουμε με νόμιμες προϋποθέσεις νόμιμης μετανάστευσης, δηλαδή θεώρηση εισόδου – άδεια διαμονής – άδεια εργασίας, εργαζομένους από τρίτες χώρες μπορούμε να καλύψουμε αυτά τα κενά. Και αυτό τελικά νομίζω ότι μπορεί να είναι όχι το πλήρες φάρμακο, αλλά ένα καλό φάρμακο για να καταπολεμηθεί και η παράνομη μετανάστευση, χωρίς να σημαίνει ότι αυτή θα εκλείψει τελείως. Αυτό όμως είναι ένα κομμάτι. Όσον αφορά τις συμφωνίες με τρίτες χώρες για να φιλοξενήσουν στο έδαφός τους παράνομους μετανάστες που βρίσκονται στο δικό μας θεωρώ ότι πρέπει να δούμε πώς θα πάει συμφωνία Ιταλίας με Αλβανία καθώς μπορεί να αποτελέσει οδηγό για το μέλλον. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν έχει να διαπραγματευτεί με κάποιον για αυτό. Θα δούμε λοιπόν. Αυτή τη στιγμή είμαστε επιφυλακτικοί και επιμένω: Θέλουμε την ευρωπαϊκή λύση. Δεν μπορεί να αφεθεί μόνη η Ελλάδα, να αντιμετωπίσει την πίεση. Στο παρελθόν αντιμετώπισε μεγάλη πίεση, παραπάνω από ό,τι της αναλογούσε, και αυτή τη στιγμή με τις ροές αντιμετωπίζει πίεση. Έχει την οικονομική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά δεν πρέπει να αφεθεί μόνη στο να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα αν διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρίνουν, ας πούμε, ότι όλους αυτούς τους οποίους με τις πολιτικές τους είχαν καλέσει να πάνε εκεί, τώρα αλλάζουν γνώμη τους στέλνουν πίσω. Δεν θα την πληρώσει η Ελλάδα σε αυτό και το κάνουμε σαφές σε κάθε επίπεδο».
