«Από την πρώτη στιγμή χωρίς δισταγμό, διά στόματος του πρωθυπουργού, η γραμμή αυτή ήταν να ταχθεί η χώρα μας με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας» ξεκαθαρίζει ο υπουργός Αμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, μιλώντας στο tomanifesto και απαντώντας στους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης.
Σχολιάζοντας τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου σημειώνει πως η Ελλάδα είναι σταθερά υπέρ του διαλόγου, αλλά «δεν κάνει εκπτώσεις στην υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της».
Συμπληρώνει πως η χώρα «έχει αναδειχθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες –και κατ’ επέκταση το ΝΑΤΟ– σε σημαντικό στρατιωτικό και ενεργειακό κόμβο και μάλιστα σε μία δυσμενή διεθνή συγκυρία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αρα διαθέτουμε ένα σημαντικό πλεονέκτημα αυτήν τη στιγμή».
Στη Ντόρα Κουτροκόη
Εντέλει, τι ισχύει με την αποστολή υλικού της Ελλάδας στην Ουκρανία και τι είδους υλικό ήταν αυτό;
Κατ’ αρχάς, ισχύει μια διττής ανάγνωσης ηθική υποχρέωση.
Πρώτον, η Ελλάδα δεν πρέπει να διασπάσει την ενότητα και τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης με μία άρνησή μας να συμβάλλουμε όπως και τα άλλα κράτη-μέλη στην ενίσχυση της άμυνας μιας χώρας που ζητεί βοήθεια για να αποτρέψει έναν παράνομο εισβολέα.
Θέλω επίσης να καταστήσω σαφές, στο σημείο αυτό, ότι η Ελλάδα μετέχει της συμμαχίας των δυτικών δυνάμεων που χαρακτηρίζονται από τις αρχές της ελευθερίας και τους θεσμούς της δημοκρατίας. Κατά συνέπειαν, έπραξε το καθήκον της έναντι της Ιστορίας που υπαγορεύει την αποτροπή κάθε εν εξελίξει αναθεωρητισμού από αυταρχικά καθεστώτα. Ιδίως όταν αυτού του είδους οι αναθεωρητισμοί μπορεί να βρουν και άλλους μιμητές.
Δεύτερον, η άλλη ηθική υποχρέωση είναι η αυτονόητη στήριξη ενός αδύναμου έναντι ενός ισχυρού, όταν ο τελευταίος παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα και την ανεξαρτησία του πρώτου.
Στην Ουκρανία από την πρώτη στιγμή αποστείλαμε αμυντικό υλικό, από τα πλεονάζοντα αποθέματά μας και μόνον, έτσι ώστε να μην αποδυναμώσουμε κατ’ ελάχιστον την αμυντική μας ισχύ, κάτι βεβαίως που ουδέποτε θα επιχειρούσαμε. Θα ήταν αδιανόητο να αποδυναμώναμε οποιοδήποτε σημείο στην αμυντική μας διάταξη προκειμένου να ενισχύσουμε κάποιον τρίτον που θα είχε ανάγκη την ενίσχυση αυτήν. Προέχει πάντα η πατριωτική αντίληψη της υπεράσπισης των εθνικών συμφερόντων και της ακεραιότητας της χώρας.
Με απλά λόγια, η Ελλάδα ενίσχυσε την Ουκρανία στον αγώνα της να αντιμετωπίσει την εισβολή των Ρώσων με αμυντικό υλικό συνολικού βάρους 40 τόνων, που αποτελείται από πυρομαχικά διαφόρων διαμετρημάτων και τυφέκια. Αυτήν τη στιγμή επεξεργαζόμαστε την αποστολή αριθμού Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης με συμφωνημένη την αντικατάσταση αυτών από αντίστοιχο γερμανικό αμυντικό υλικό (οχήματα).
Εν κατακλείδι, το υπουργείο Αμυνας εφήρμοσε την κυβερνητική γραμμή επί του θέματος. Από την πρώτη στιγμή χωρίς δισταγμό, διά στόματος του πρωθυπουργού, η γραμμή αυτή ήταν να ταχθεί η χώρα μας με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας.
Ανησυχείτε μήπως έχουμε επανάληψη του φορτισμένου καλοκαιριού του 2020 με τις παραβιάσεις και τις οριακές καταστάσεις;
Εχω τονίσει κατ’ επανάληψη ότι οι εντάσεις δεν προσφέρουν σε καμία πλευρά. Ομως, νομίζω ότι η απέναντι πλευρά έχει λάβει το μήνυμα από πέρυσι το καλοκαίρι, όταν η τεράστια κινητοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεών μας και η άμεση αντίδρασή μας της κατέδειξε τις δυνατότητές μας για αποτελεσματική αποτροπή. Οι δυνατότητές μας αυτές είναι που αποθαρρύνουν την άλλη πλευρά από το να αποτολμήσει στρατιωτική εμπλοκή. Και αυτό διότι ξέρουν το βαρύ κόστος που θα αναγκάζονταν να πληρώσουν. Οι Ενοπλες Δυνάμεις είναι πάντα σε εγρήγορση, σε ετοιμότητα και αποφασιστικές.
Προχωρά τελικά ο σχεδιασμός του υπουργείου Αμυνας για τα F-35; Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα;
Η έγκριση του προέδρου Μπάιντεν για την απόκτηση F-35 στην Ελλάδα ήταν ένα ακόμα απτό κέρδος από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ.
Το F-35 είναι το αεροσκάφος πέμπτης γενιάς που θα αποτελέσει το βασικό μαχητικό σε επίπεδο χωρών μελών του ΝΑΤΟ. Εχουμε προχωρήσει σε συζητήσεις με την κατασκευάστρια εταιρεία, τη Lockheed Martin, η οποία θέλει να ενισχύσει τη σχέση της με τη δική μας Εγχώρια Αμυντική Βιομηχανία.
Στην επιστολή Μπλίνκεν, που συνόδευσε τη δεύτερη τροποποίηση της Συμφωνίας Αμυντικής Συνεργασίας που περάσαμε από τη Βουλή, οι ΗΠΑ αναγνώριζαν το ενδιαφέρον της Ελλάδας για τα F-35. Αμεσα θα ξεκινήσει η διαδικασία απόκτησης αεροσκαφών F-35, τα οποία θα καλύψουν προβλεπόμενες επιχειρησιακές απαιτήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας.
Ηδη ετοιμάζεται από τους επιτελείς το σχετικό επίσημο αίτημα (LOR). Η διαδικασία μέχρι την πρόσκτηση αναμένεται να έχει αρκετά μεγάλη διάρκεια.
Μετά την αγορά των 24 Rafale υπάρχει τέτοια ανάγκη αλλά και αντίστοιχη οικονομική δυνατότητα;
Πλην των έξι πρώτων Rafale, σε ανάπτυξη βρίσκεται στην Τανάγρα και όλο το πλέγμα επίγειας υποστήριξης και το προσωπικό, τους τεχνικούς εδάφους που είναι αναγκαία προϋπόθεση για την πλήρη ένταξη των Rafale στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας.
Μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν παραληφθεί και ενταχθεί στον στόλο της Πολεμικής Αεροπορίας άλλα έξι καινούργια Rafale και απομένουν άλλα δώδεκα.
Η προσπάθεια θωράκισης της Ελλάδας μέσω της ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων συνεχίζεται και δεν υπάρχουν περιθώρια επανάπαυσης.
Υπάρχει ένα σχέδιο οργανωμένο, κοστολογημένο και σε απόλυτη προτεραιότητα που έχει υποβληθεί απευθείας στον πρωθυπουργό κι έχει τύχει της εγκρίσεώς του. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η προμήθεια των Rafale, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, στο πλαίσιο του ανωτέρω σχεδιασμού.
Εντέλει, τι ισχύει με την αναβάθμιση των τουρκικών F-16 και τι περιθώρια αντίδρασης έχει η ελληνική πλευρά;
Σας υπενθυμίζω ότι κατά τη συζήτηση στη Βουλή, όταν επρόκειτο να ψηφιστεί η επέκταση της Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας με τις ΗΠΑ, είχα αναφέρει ότι ο δρόμος για την απόκτηση από την Τουρκία των F-16 είναι μακρύς και αβέβαιος. Η προεδρία Μπάιντεν τους προσέφερε την απόκτηση πυραυλικών συστημάτων και την αναβάθμιση και αγορά 120 συνολικά F-16 στην εκδοχή viper. Αμφιβάλλω αν τελικά εγκριθεί από τα νομοθετικά σώματα των ΗΠΑ, Βουλή των αντιπροσώπων και Γερουσία. Οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να αποδεχτούν την πώληση στην Τουρκία των F-35 όταν έχει προηγηθεί από τη Ρωσία η τουρκική αγορά των S-400. Είναι αυτονόητο ότι η όλη υπόθεση θα εξαρτηθεί από τη συνολική συμπεριφορά των Τούρκων. Η οποία θα αξιολογηθεί δεόντως από τις ΗΠΑ.
Η πρόσφατη χαλαρή αντίδραση της Κομισιόν σε σχέση με την τουρκική προκλητικότητα σας προβληματίζει;
Θα ήθελα να σας υπενθυμίσω τις πρόσφατες δηλώσεις ενός έμπειρου Ευρωπαίου πολιτικού, του Ιταλού πρώην πρωθυπουργού και πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι. Ερωτηθείς σχετικά με την ολοένα και αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα, υπογράμμισε ότι «η Ελλάδα πρέπει να νιώθει απόλυτα ήσυχη και ασφαλής. Αν υπήρξε ποτέ μια περίοδος κατά την οποία η Ελλάδα θα έπρεπε να νιώθει ασφαλής και ήσυχη, είναι αυτή που διανύουμε τώρα. Η Ελλάδα δεν πρέπει να ανησυχεί, οι ευρωπαϊκές χώρες προστατεύονταν και προστατεύονται. Η άποψή μου είναι ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα στην ασφάλεια της Ελλάδας ή κάποιας άλλης ευρωπαϊκής χώρας».
Από την άλλη πλευρά, η Κομισιόν έχει πολλές φορές υποστηρίξει την αδιαμφισβήτητη κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά και έχει κρίνει επίσης πολλές φορές αντιπαραγωγικά τα οποιαδήποτε σχόλια που μπορεί να προέρχονται από Τούρκους αξιωματούχους. Επομένως, ας μην υποτιμούμε τη στήριξη και την ασφάλεια που παρέχει η Ε.Ε. στην Ελλάδα. Κι ας αναρωτηθούμε πώς θα ήταν τα πράγματα εάν η Ελλάδα ήταν τώρα εκτός Ε.Ε.!
Σας υπενθυμίζω επίσης ότι η Ελλάδα έχει αναδειχθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες –και κατ’ επέκταση το ΝΑΤΟ– σε σημαντικό στρατιωτικό και ενεργειακό κόμβο και μάλιστα σε μία δυσμενή διεθνή συγκυρία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Αρα διαθέτουμε ένα σημαντικό πλεονέκτημα αυτήν τη στιγμή. Και για τον λόγο που προανέφερα έχουμε ως χώρα την αμέριστη συμπαράσταση των ΗΠΑ αλλά και του ΝΑΤΟ, αφού έχουμε αναγνωριστεί ως πυλώνας σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Το «Μητσοτάκης τέλος για μένα» του Ερντογάν τι σηματοδοτεί για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πώς το ερμηνεύετε;
Δεν είναι η πρώτη φορά στη μεταπολεμική πορεία των σχέσεων των δύο χωρών που χρησιμοποιείται από την τουρκική πολιτική ηγεσία ακραία ρητορική. Ομως ο πρωθυπουργός έχει καταστήσει σαφές ότι ούτε σε τέτοιας φύσεως λεκτικά παιχνίδια μετέχει ούτε πέφτει σε παγίδες. Στην πρόσφατη συνάντηση στο Νταβός, ο κ. Μητσοτάκης μιλώντας με τον πρόεδρο του Οικονομικού Φόρουμ, έστειλε το δικό του σαφές μήνυμα στον Τούρκο πρόεδρο. Και το μήνυμα αυτό είναι ότι με την Τουρκία είμαστε γείτονες και επομένως πάντα θα πρέπει να κρατάμε ανοικτά τα κανάλια επικοινωνίας, όταν μάλιστα μιλάμε για δύο χώρες που αποτελούν μέλη της ίδιας Συμμαχίας. Επομένως, δεν θα είμαστε εμείς που θα διακόψουμε τους διαύλους συνεννόησης. Ο διάλογος όμως δεν συμβαδίζει με επιθετική ρητορική και προκλητικές συμπεριφορές. Δεν έχει κανένα νόημα τότε, κι αυτό που πρέπει να αντιληφθεί ο Τούρκος πρόεδρος είναι ότι η Ελλάδα είναι πυλώνας σταθερότητας για την ευρύτερη περιοχή, δεν κάνει όμως εκπτώσεις στην υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της.
Ο Τούρκος πρόεδρος σφάλλει αν νομίζει ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός δεν θα υπερασπιστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας ή δεν θα αντιμετωπίσει την επιβουλή της εδαφικής ακεραιότητάς της. Ασφαλώς και δεν θα είμαστε εμείς που θα προκαλέσουμε οποιαδήποτε ένταση στην ευρύτερη περιοχή. Ομως αποτελεί πλέον γνώριμη τακτική της άλλης πλευράς, ο Τούρκος πρόεδρος κάθε φορά που αισθάνεται απειλούμενος ή αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα να προκαλεί εντάσεις. Να θυμίσω ότι το επιχείρησε με την υβριδικού τύπου επιχείρηση μέσω της εργαλειοποίησης μεταναστευτικών ροών στον Εβρο και με τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου ή την αμφισβήτηση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με το ερευνητικό σκάφος Ορουτς Ρέις. Τις τελευταίες ημέρες έβγαλε, στο πλαίσιο της ίδιας τακτικής, και το σκάφος Τσεσμέ για υδρογραφικές έρευνες στο κέντρο του Αιγαίου!
Ασφαλώς και δεν επιτυγχάνει τίποτε με τις προκλήσεις του αυτές. Απλώς εκτίθεται στη διεθνή κοινότητα και ενισχύει τη φαρέτρα των ελληνικών επιχειρημάτων, τα οποία άλλωστε εκτέθηκαν από τον Ελληνα πρωθυπουργό στην αμερικανική ηγεσία και στο Κογκρέσο. Ομως, με την ευκαιρία αυτήν, θα επιθυμούσα να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό να αισθάνεται απολύτως ασφαλής καθώς οι Ενοπλες Δυνάμεις μας είναι παρούσες και σε ετοιμότητα ανά πάσα στιγμή.
Λένε κάποιοι πως, παρά το πολύ ισχυρό αποτύπωμα του ταξιδιού και τα χειροκροτήματα όλου του Κογκρέσου στον κ. Μητσοτάκη, λίγες μέρες μετά είχαμε την απάντηση της Τουρκίας με τις υπερπτήσεις πάνω από την Αλεξανδρούπολη. Πώς τα εκλάβατε όλα αυτά;
Αυτού του είδους «η απάντηση» της Τουρκίας απλώς επιβεβαίωσε τα επιχειρήματα υπέρ των ελληνικών θέσεων που ανέπτυξε ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόσο στον Αμερικανό πρόεδρο όσο και στα μέλη του Κογκρέσου με την ιστορική ομιλία του. Αυτό που πέτυχε ο πρωθυπουργός στο Κογκρέσο είναι εξαιρετικά σπάνιο. Πρώτον, ήταν ο πρώτος Ελληνας πρωθυπουργός που μίλησε ενώπιον και των δύο νομοθετικών σωμάτων της ηγέτιδας δύναμης του δυτικού κόσμου, κατά δεύτερο λόγο εξίσου σπάνιο πολιτικό φαινόμενο ήταν να σηκώνονται από τα έδρανά τους οι βουλευτές και των δύο κομμάτων και να χειροκροτούν τον ομιλητή κατ’ επανάληψιν. Αυτό συνιστά αναγνώριση στο πρόσωπο του Ελληνα πρωθυπουργού ενός παγκοσμίου κύρους ηγέτη που με τη συνεχή δουλειά, επιμονή και υπομονή, σε σημαντικά, στρατηγικής σημασίας θέματα κατορθώνει και περνά τις ελληνικές θέσεις. Οσον αφορά τις υπερπτήσεις, όπως σας ανέφερα, αποτελεί πάγια τουρκική τακτική η εκδήλωση προκλητικότητας. Οι γείτονες κάθε φορά που νιώθουν να απειλούνται ή η διεθνής κοινότητα τους κάνει να αισθάνονται ανασφαλείς, αντιδρούν διαταράσσοντας το περιβάλλον ασφαλείας και σταθερότητας. Ετσι όμως επιτείνουν την αναξιοπιστία τους απέναντι στους συμμάχους τους. Και αυτό δεν το λέμε μόνο εμείς αλλά και εταίροι στην περιοχή. Εμείς ως χώρα προχωρούμε στο έργο που έχουμε αναλάβει να κάνουμε. Να συμβάλλουμε στην ασφάλεια στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, στο νότιο άκρο της Ευρώπης και στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Ατλαντικής συμμαχίας. Τούτων ούτως εχόντων, η Ελλάδα αισθάνεται ισχυρή και γι’ αυτόν τον λόγο δεν την πτοούν ούτε οι συνεχείς προκλήσεις ούτε οι ρητορικές υπερβολές.
Ποια εκτίμηση κάνετε, κ. υπουργέ, για την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία; Εδώ που βρισκόμαστε ποιο είναι το καλύτερο δυνατό σενάριο;
Δεν ξέρουμε καν αν βρισκόμαστε στα μισά του δρόμου. Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν την απόρριψη από την Ουκρανία ως απαράδεκτων των προτάσεων να συγκατανεύσει στην παραχώρηση εδαφών της στη Ρωσία προκειμένου να επιτευχθεί ειρήνη. Από την πλευρά της δε, η Ρωσία συνεχίζει την επιθετική τακτική της και δεν κάνει πίσω, παρά το γεγονός ότι έχουν βγει ακόμη και Ρώσοι πρώην αξιωματούχοι και αποκαλύπτουν ότι η Ρωσία έχει υποστεί μεγάλες στρατιωτικές ζημιές. Οσο δεν επιτυγχάνει ο Πούτιν τον στόχο του τόσο θα συνεχίζει τις επιθέσεις του. Με αυτά τα δεδομένα, δυστυχώς, φαίνεται ότι η σύγκρουση δεν θα τελειώσει σύντομα κι αυτό είναι ασφαλώς επικίνδυνο για το συνολικό περιβάλλον ασφάλειας της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο.
Εμείς ως χώρα προβάλλουμε το εξής τρίπτυχο όσον αφορά την ουκρανική κρίση: α) ενιαία στάση και ενότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, β) ανοικτούς διαύλους με τη Ρωσία και γ) σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο αυτό η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει κάνει μεγάλες προσπάθειες προκειμένου να υπάρξει ειρηνευτική διαδικασία και κάνει ό,τι είναι δυνατό προκειμένου να υπάρξει αποτέλεσμα.
Η Ελλάδα σέβεται και τιμά την ιστορία και τον πολιτισμό της Ρωσίας και τρέφει απεριόριστη εκτίμηση προς τον ρωσικό λαό. Δεν πρέπει όμως να συγχέεται ο σεβασμός αυτός με τις καθεστωτικές πρακτικές και τον αναθεωρητισμό του προέδρου Πούτιν.
Θα στηρίξει η Ελλάδα κάθε διεύρυνση του ΝΑΤΟ; Ορθώς προχωράει η διαδικασία με τη Φινλανδία και τη Σουηδία;
Ασφαλώς και ναι. Πώς θα ήταν δυνατόν να υπάρχει προβληματισμός στο αυτονόητο δικαίωμα μιας χώρας να επιλέγει με δημοκρατικές διαδικασίες τους συμμάχους της; Επιπλέον, η Ελλάδα αποτελεί βασικό και αξιόπιστο σύμμαχο στο ΝΑΤΟ και αναγνωρισμένο πυλώνα σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Η χώρα μας συμμετέχει σε κάθε ΝΑΤΟϊκή δομή και έτσι η Ελλάδα κινητοποιείται και συμμετέχει σε όλα τα δρώμενα. Υπό την έννοια αυτήν, φυσικά και η όποια διεύρυνση του ΝΑΤΟ έχει την απόλυτη στήριξή μας. Είναι αυτονόητο ότι η Ελλάδα στηρίζει την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας “Τo Μanifesto”
