Οριστικά φαίνεται πως αλλάζει σελίδα η ελληνική ναυπηγική βιομηχανία, η οποία ύστερα από πάνω από μια δεκαετία στασιμότητας εισέρχεται σε περίοδο σταθερής ανασυγκρότησης. Οι ιστορικές εγκαταστάσεις της Ελευσίνας, της Σύρου, της Σαλαμίνας και του Σκαραμαγκά, που για χρόνια είχαν περιέλθει σε αδράνεια, επιστρέφουν δυναμικά, δημιουργώντας τις βάσεις για μια νέα εποχή ανάπτυξης στη βαριά βιομηχανία της χώρας.
Η είσοδος ιδιωτικών επενδυτών, η αναδιάρθρωση της διοικητικής δομής και η αύξηση της διεθνούς ζήτησης για ναυπηγοεπισκευαστικές υπηρεσίες, σε συνδυασμό με το ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), έχουν δημιουργήσει μια δυναμική που θυμίζει τις χρυσές δεκαετίες του ελληνικού ναυπηγικού τομέα. Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, τα οποία από τον Μάρτιο του 2023 βρίσκονται υπό τον έλεγχο του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου, μετατρέπονται σε κόμβο αναγέννησης, με στόχο την επαναφορά τους στην κορυφή της διεθνούς ναυπηγοεπισκευαστικής αγοράς.
Παράλληλα, οι μονάδες της Σύρου και της Ελευσίνας, υπό τη διαχείριση της ΟΝΕΧ Shipyards & Technology του Πάνου Ξενόκωστα, εξελίσσονται σε σύγχρονα βιομηχανικά κέντρα με εξωστρεφή προσανατολισμό. Οι ετήσιες επισκευές έχουν ξεπεράσει τις 220, ενώ τα επενδυτικά τους σχέδια περιλαμβάνουν ναυπηγήσεις νέων πλοίων, ενεργειακών πλατφορμών και LNG carriers υψηλής τεχνολογίας.
Τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας αναδεικνύονται σε έναν από τους πλέον δυναμικούς πυλώνες της ελληνικής ναυπηγικής βιομηχανίας. Με τη συμμετοχή τους στην κατασκευή της φρεγάτας FDI HN «Φορμίων» και δύο ακόμη για το γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό, έγιναν η πρώτη ελληνική μονάδα που εξήγαγε πολεμικό ναυπηγικό υλικό. Επενδύοντας σε πενταετές πρόγραμμα 15 εκατ. ευρώ και διαθέτοντας πιστοποιήσεις διεθνούς επιπέδου, διευρύνουν τη δραστηριότητά τους μέσω ερευνητικών έργων για μη επανδρωμένα σκάφη και συμμετοχής στο πρόγραμμα του «εθνικού πλοίου». Με τεχνογνωσία εφάμιλλη των κορυφαίων ευρωπαϊκών ναυπηγείων, διαθέτουν τη δυναμική να αποτελέσουν κεντρικό παράγοντα της ελληνικής και διεθνούς ναυπηγικής αγοράς.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι επισκευές πλοίων στην Ελλάδα υπερδιπλασιάστηκαν την τελευταία δεκαετία — από 330 το 2013 σε 700 το 2024. Η ανάκαμψη αυτή έχει ουσιαστικές κοινωνικές επιπτώσεις, καθώς εκατοντάδες εργαζόμενοι επιστρέφουν στις δεξαμενές και στα συνεργεία, ενώ δεκάδες υπεργολάβοι λειτουργούν πλέον με πλήρη δυναμικότητα. Όπως αναφέρει ο δήμαρχος Περάματος, Γιάννης Λαγουδάκος, «η πόλη ακμάζει ξανά· τώρα πια χρειαζόμαστε περισσότερους δρόμους και χώρους στάθμευσης για να ανταπεξέλθουμε στην αυξημένη κίνηση».
Καίριο ρόλο σε αυτή τη νέα πορεία διαδραματίζει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, με προϋπολογισμό 150 δισ. ευρώ, το οποίο παρέχει στα κράτη-μέλη μακροπρόθεσμα χαμηλότοκα δάνεια για κοινές αμυντικές επενδύσεις και προμήθειες. Για την Ελλάδα έχει εγκριθεί ποσό 787,6 εκατ. ευρώ, που δύναται να ενισχύσει σημαντικά την αμυντική και ναυπηγική βιομηχανία, να αναβαθμίσει υποδομές και να ενισχύσει τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα παραγωγής.
Όπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, «το SAFE μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για τα ελληνικά ναυπηγεία, ενισχύοντας τη συμμετοχή τους σε ευρωπαϊκά προγράμματα, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία».
Μία από τις πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες της επόμενης περιόδου αφορά την απόκτηση τεσσάρων νέων υποβρυχίων για το Πολεμικό Ναυτικό, έργο που αναμένεται να αποτελέσει θεμέλιο της ελληνικής ναυτικής ισχύος για την επόμενη δεκαετία. Η διαγωνιστική διαδικασία έχει ήδη προσελκύσει προτάσεις από κορυφαίους οίκους της Σουηδίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Νότιας Κορέας, ενώ εξετάζεται το ενδεχόμενο ναυπήγησης των υποβρυχίων σε ελληνικά ναυπηγεία.
Ενδεικτικό της αυξανόμενης τεχνογνωσίας και εξωστρέφειας του κλάδου αποτέλεσε η καθέλκυση της φρεγάτας FDI HN «Φορμίων» στη Λοριάν της Γαλλίας τον περασμένο Μάιο. Τμήματα του πλοίου κατασκευάστηκαν στα Ναυπηγεία Σαλαμίνας, σηματοδοτώντας πρώτη εξαγωγή πολεμικού ναυπηγικού υλικού από την Ελλάδα. Η συνεργασία με τη Naval Group ανέδειξε την ποιότητα και τις δυνατότητες της ελληνικής βιομηχανίας, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες διεθνείς συνεργασίες και τη συμμετοχή σε μελλοντικά προγράμματα, όπως το «εθνικό πλοίο».
Η ελληνική πλευρά στοχεύει η συμμετοχή στα εξοπλιστικά προγράμματα να φτάσει σε ποσοστό τουλάχιστον 25%, ενσωματώνοντας νέες τεχνολογίες και μεταφορά τεχνογνωσίας, ώστε να δημιουργηθεί σταθερή παραγωγική υποδομή. Μέσω εργαλείων όπως το SAFE, ανοίγουν δρόμοι συνεργασίας με κορυφαίους ευρωπαϊκούς ομίλους, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε νέες αγορές και ενισχύοντας τη διεθνή θέση των ελληνικών ναυπηγείων.
Με επενδύσεις σε τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, ψηφιακά εργαλεία και βιώσιμες υποδομές, τα ελληνικά ναυπηγεία στοχεύουν παράλληλα στην πράσινη μετάβαση και στην ενεργειακή αποδοτικότητα, τομείς όπου μπορούν να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η συνδυαστική αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, των νέων εξοπλιστικών προγραμμάτων και της διεθνούς ζήτησης δημιουργεί ένα ευοίωνο περιβάλλον για τη βαριά βιομηχανία της χώρας.
Συνολικά, η νέα αυτή δυναμική σηματοδοτεί την αναγέννηση των ελληνικών ναυπηγείων: την επιστροφή τους στο διεθνές προσκήνιο, τη μετατροπή τους σε πυλώνες της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας και τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και προστιθέμενης αξίας για την ελληνική οικονομία. Η σύνδεση ασφάλειας και ανάπτυξης καθιστά τα ναυπηγεία στρατηγικούς μοχλούς της εθνικής και ευρωπαϊκής βιομηχανικής πολιτικής.
